الفيل ٢
ترجمه
| الفيل ١ | آیه ٢ | الفيل ٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَضْلِیلٍ»: سردرگم نمودن و از هدف منحرف کردن. باطل و تباه ساختن.
تفسیر
نکات آیه
۱ - اصحاب فیل، درصدد مکر با خداوند و پى گیر طرحى در مقابله با اهداف الهى بودند. (کیدهم) «کید»، نوعى چاره جویى کردن است که گاهى مذموم و گاه پسندیده است; گرچه موارد استعمال آن در مذموم بیشتر است. (مفردات) مراد از «کید» اصحاب فیل، هجوم آنان به مکه براى ویران ساختن کعبه و بازداشتن مردم از عبادت نزد آن بود. ابرهه پیش از آن نیز، براى منصرف ساختن مردم از زیارت کعبه، کنیسه اى در یمن ساخته بود; ولى به قرینه عنوان «اصحاب الفیل»، مى توان گفت: مراد از «کیدهم» همان هجوم به کعبه است.
۲ - خداوند برنامه اصحاب فیل را سردرگم کرده، توطئه آنان را خنثى ساخت. (ألم یجعل کیدهم فى تضلیل) ظرف بودن تضلیل (گمراه ساختن) براى «کید»، مبالغه در همراهى آن دو است; به گونه اى که هر جزئى از کید آنان، همراه با تضلیل خداوند بود و از آن انفکاک نداشت.
۳ - ناکامى ابرهه در طرح انهدام کعبه و به هم خوردن توطئه او در تعطیل عبادت نزد آن، کارى شگفت و نشانه قدرت خداوند (ألم تر کیف فعل ربّک ... ألم یجعل کیدهم فى تضلیل) ارتباط این آیه با جمله «کیف فعل ربّک» (در آیه قبل)، بیانگر برداشت یاد شده است.
۴ - عقیم ساختن توطئه ابرهه براى انهدام کعبه، سزاوار تأمل و هشدارى براى مخالفان اسلام (ألم یجعل کیدهم فى تضلیل)
۵ - وابستگى شکست اصحاب فیل به خداوند، امرى روشن و بى نیاز از تأمل و برهان (ألم یجعل) استفهام تقریرى در آیه، گویاى وضوح محتواى آن است.
موضوعات مرتبط
- ابرهه: شکست توطئه ابرهه ۴; شگفتى شکست ابرهه ۳; منشأ شکست ابرهه ۳
- اسلام: هشدار به دشمنان اسلام ۴
- اصحاب فیل: دفع توطئه اصحاب فیل ۲; مکر اصحاب فیل ۱; منشأ شکست اصحاب فیل ۵; وضوح شکست اصحاب فیل ۵
- خدا: افعال خدا ۲، ۵; مکر با خدا ۱; نشانه هاى قدرت خدا ۳
