الفجر ٢٧
ترجمه
| الفجر ٢٦ | آیه ٢٧ | الفجر ٢٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«النَّفْسُ»: خود شخص. ذات انسان (نگا: نحل / اسراء / ، کهف / . «الْمُطْمَئِنَّةُ»: آسوده خاطر. آرمیده. دارای آرامش.
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۰، سوره فجر
- مضامين سوره مباركه فجر
- وجوه مختلف درباره مراد از ((فجر))، ((ليال عشر)) و ((شفع و وتر)) كه بدآنهاسوگند ياد شده است
- مراد از ((ارم ذات العماد))
- وجه توصيف فرعون به ((ذى الاوتاد))
- حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودنخود از ديگران مى گذارد
- و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى پندارد
- مراد از آمدن پروردگار در قيامت (و جاء ربّك و الملك ...)
- متذكّر شدن و ((يا ليتنى )) گفتن انسان در قيامت
- ((نفس مطمئنة )) نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته ، به مقامرضا رسيده است و...
- (رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاءوتاد، آورده شدن جهنم ،آمدن خدا، و...)
- شفع حسن و حسين (ع ) و وتر اميرالمؤ منين عليه السلام است
- حديثى از امام صادق (ع ) درباره خصوصيات قبض روح مؤ من درذيل (يا ايها النفس المطمئنه ...)
نکات آیه
۱ - برخى از انسان ها در قیامت، نفسى آرام و فارغ از دغدغه خاطر، خواهند داشت. (یأیّتها النّفس المطمئنّة) اطمینان نفس، سکونت و آرامش و زوال وحشت آن است. (العین)
۲ - خداوند، با انسان هایى که در قیامت روحى آرام و تسکین یافته دارند، سخن خواهد گفت آنان را بر این آرامش خواهد ستود. (یأیّتها النّفس المطمئنّة) خطابى که در این آیه وجود دارد، به قرینه آیات پیشین - که ترسیم کننده صحنه قیامت بود - خطابى است که در قیامت صادر خواهد شد. توصیف مخاطب به «مطمئن»، نشان مى دهد که اطمینان در همان صحنه مورد نظر است.
۳ - کردارى که ذخیره آخرت باشد، در قیامت اطمینان آور و مایه آرامش خاطر انسان خواهد بود. (یلیتنى قدّمت لحیاتى ... یأیّتها النّفس المطمئنّة) تقابل دو دسته اى که در این مجموعه آیات از آنان یاد شده است، بیانگر برداشت یاد شده است.
۴ - آزمون دانستن فقر و غنا، گرامى داشت یتیمان، سیر کردن گرسنگان، تصرف نکردن ارث دیگران و پرهیز از مال دوستى، زمینه ساز اعتماد به رهایى از صحنه هاى وحشت بار قیامت (فأمّا الإنسن إذا ما ابتلیه ... یأیّتها النّفس المطمئنّة) «نفس مطمئن» - به قرینه آیات پیشین - انسانى است که از اوصاف ذکر شده در آن آیات، مبرّا باشد.
۵ - آگاهى از فلسفه فقر و غنا و برخورد صحیح با یتیمان، مسکینان و اموال مردم و دل نبستن به ثروت، فرونشاننده اضطراب درونى و مایه اطمینان نفس انسان (فأمّا الإنسن إذا ما ابتلیه ... یأیّتها النّفس المطمئنّة) توصیف «نفس» به «مطمئن» - در قیامت - ممکن است به اعتبار اطمینانى باشد که در دنیا، براى او حاصل شده بود.
۶ - روح انسان، حقیقتى قابل خطاب و موجودى قابل اتصاف به اطمینان و اضطراب (یأیّتها النّفس المطمئنّة) «نفس»، به معناى روح است. (صحاح)
موضوعات مرتبط
- ارث: اجتناب از غصب ارث ۴
- اضطراب: زمینه رفع اضطراب ۵
- اطمینان: عوامل اطمینان ۵
- امتحان: امتحان با بى نیازى ۴; امتحان با فقر ۴
- بى نیازى: علم به فلسفه بى نیازى ۵
- خدا: گفتگوى اخروى خدا با صاحبان نفس مطمئنه ۲; مدحهاى خدا ۲
- روح: اضطراب روح ۶; اطمینان روح ۶; خطاب به روح ۶; حقیقت روح ۶
- عذاب: زمینه نجات از عذاب هاى اخروى ۴
- عمل: فواید اخروى عمل ۳
- فقر: علم به فلسفه فقر ۵
- قیامت: عوامل اطمینان در قیامت ۳
- مال دوستى: اجتناب از مال دوستى ۴، ۵
- مساکین: تأمین مساکین ۴; حسن معاشرت با مساکین ۵
- نفس مطمئنه: آرامش اخروى صاحبان نفس مطمئنه ۱، ۲; مدح اخروى صاحبان نفس مطمئنه ۲
- یتیم: احترام یتیم ۴; حسن معاشرت با یتیم ۵
