الظّلُمَات

از الکتاب

آیات شامل این کلمه

ریشه کلمه

قاموس قرآن

تاريكى. جمع آن ظلمات است [بقره:19]. راغب گفته از جهل و شرك و فسق به ظلم تعبير آوردند چنان كه از علم و توحيد و عدل به نور تعبير آوردند. [بقره:257]. ظلمات در آيه تيرگى‏هاى كفر و نور روشنى ايمان است نظير [ابراهيم:1]. فعل آن از بابا افعال آمده و لازم است مثل [بقره:20]. چون بر آنها تاريك گردد مى‏ايستند گويند: «اَظْلَمَ الِّيلُ: صارَ مُظْلِماً». مظلم (به صيغه فاعل) تاريك ايضاً كسى كه در تاريكى داخل شود [يونس:]. «قطعاً» حال است از ليل، يعنى گوئى صورتشان با تكّه هائى از شب تاريك پوشيده است [يس:37]. «مُظْلِمُونَ» به ظلمت داخل شوندگان‏اند. * [زمر:6]. در الميزان فرموده: ظلمات ثلث به قولى عبارت‏اند از ظلمت شكم و رحم و بچّه‏دان، و آن را در مجمع از حضرت باقر «عليه السلام» روايت كرده و به قولى مراد از آنها ظلمت صلب و رحم و بچّه‏دان است ولى اين خطاست كه كلمه «فِى بُطُونِ اُمَّهتِكُمْ» صريح است كه هر سه ظلمت در شكم مادر است و ربطى به صلب مرد ندارد (تمام شد). ناگفته نماند: عنايت به ظلمت نشان مى‏دهد كه ظلمت را در خلقت انسان دخالت تامّى است روئيدنى‏ها نيز ابتدا ظاهر مى‏شوند ايضاً جاندارانى كه بوسيله تخم گذارى توليد مى‏شوند.