بَاءُوا
ریشه کلمه
- بوء (۱۷ بار)
قاموس قرآن
مساوات. بيضاوى در ذيل آيه 61 بقره گويد بوء در اصل به معنى مساوات است. راغب در مفردات گفته: اصل بواء مساوات اجزاء استأ مجمع البيان ذيل آيه 61 بقره آن را از زجّاج نقل مىكند و مىگويد از عبادة بت صامت نقل شده كه گفت: خدا انفال را پيغمبرش قرار داد «فقسّمها بينهم على بواء» يعنى بالسويه تقسيم كرد. در نهج البلاغه آمده «فيكون الثواب جراءً العقاب بَواءً» (خطبه 142): تا ثواب پاداش و قصاص برابر باشد. ولى مجمع البيان و المنار وغيره معنى اصلى آن را، رجوع گفتهاند. نا گفته نماند: معناى مساوات در اين كلمه و مشتقّات آن بسيار مناسب است مثلا در آيه [بقره:61]، اگر گوئيم با غضب خدا برگشتند چندان دلچسب نمىشود المنار گويد: اين مثل آن است كه بگوئيم: فلانى جمع كرد و به صفت مغبون برگشت، يعنى نتيجه سعى يهود آن شد كه با غضب خدا برگشتند. فكر مىكنم اين بهترين بيان است كه المنار گفته است ولى بنابر آنچه ما اختيار كرديم معنى آيه اين مىشود: با غضب خدا قرين شدند كه عبارت اخراى مساوات است [بقره:90]، پس قرين غضب بالاى غضب گشتند. [حج:26]، آنگاه كه مكان بيت را براى ابراهيم مهيّا كرديم. مهيّا كردن ساختن و تسويه است [آل عمران:121]، براى مؤمنين مواضعى به جهت جنگ آماده و تسويه مىكنى [حشر:9]، [مائده:29]، من مىخواهم تو با گناه من و گناه خودت قرين و با هم باشى تنا از اصحاب آتش گردى. آيه شريفه در قضيّه پسران آدم واقع است و ظاهر آن انتقال سيئات مقتول به قاتل است در محاسن برقى كتاب عقاب الاعمال باب عقاب القتل از امام باقر «عليه السلام» مرورى است «مَنْ قَتَلَ مُؤْمَناً مُتَعَمِّداً اَثْبَتَ اللّه عَلى قاتِلِهِ جَميعَ الذُّنوبِ وَ بَرَّ المقتولَ مِنْها وَ ذلكَ قَوْلُ اللّهِ تَبارَكَ وَ تَعالى اِنّى اُريدُ اَنْ تَبوءَ بِاِثْمى وَ اِثْمِكَ فَتَكونَ مِنْ اَصحابِ النّارِ» يعنى هر مؤمنى را عمداً بكشد خدا همه گناهان او را بر قاتل ثبت و مقتول را از آنها كنار مىكند و اين است سخن خدا «ارنّى اُريدُ اَنْ تَبوءَ... الخ». در المنار از ابن عبّاس نقل شده كه «اثمى» را به معنى اثم القتل گرفته يعنى: من مىخواهم با گناه خودت و گناه گشتن من، قرين و متلبّس باشى. و در وجه ديگر انتقال سيئات را كه گفتيم آورده است در قابل استفاده است به آنجا رجوع شود و نيز راجع به توضيح و تحقيق مفصّل انتقال اعمال، به كتاب تجسّم عمل يا تبدّل نيرو به مادّه صفحه 345-351 تأليف آقاى محمّد امين رضوى مراجعه شود كه بسيار جالب و مفيد است.
