الليل ٨
ترجمه
| الليل ٧ | آیه ٨ | الليل ٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إسْتَغْنَی»: خود را بی‌نیاز دانست. مراد بی‌نیاز از خدا، و مدد و یاری دنیوی، و اجر و پاداش اخروی یزدان جهان است (نگا: عبس / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
- مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
- درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
- بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
- و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
- (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
- كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن
نکات آیه
۱ - دسته اى از مردم، از صرف اموال خود در موارد لازم، بخل ورزیده و همواره درصدد ثروت اندوزى و غنى ساختن خویش اند. (و أمّا من بخل و استغنى) «بخل»; یعنى، دور نگه داشتن اندوخته ها، از مصارفى که منع آنها از آن شایسته نیست (مفردات).
۲ - حالت بخلورزى و ثروت اندوزى، ناپسند و نقطه مقابل تقوا است. (فأمّا من أعطى و اتّقى ... و أمّا من بخل و استغنى) صاحب «العین» گفته است: فعل «استغنى»، به معناى «به ثروت رسید» است. براساس این معنا، «استغناء»; یعنى، ثروت اندوزى و باب استفعال بودن آن، بر مبالغه در ثروت مندى دلالت دارد.
۳ - اعتماد به اموال خویش و احساس بى نیازى در برابر پاداش هاى موعودِ خداوند، خصلتى نکوهیده است. (و صدّق بالحسنى ... فأمّا من ... استغنى) مراد از «استغنى» - به قرینه جمله «صدّق بالحسنى» در آیات پیشین - ممکن است استغناى از «حسنى» (پاداش هاى نیک خداوند) باشد. بیان فرجام دشوار (العسرى) براى صاحبان این خصلت ها (در آیات بعد) بیانگر نکوهش آن خصلت ها است.
۴ - احساس بى نیازى از پاداش هاى موعود خداوند، زمینه بخل ورزى و ترک انفاق (فأمّا من أعطى ... و أمّا من بخل و استغنى) در برداشت یاد شده، عطف «استغنى» بر «بخل»، عطف سبب بر مسبب دانسته شده است.
موضوعات مرتبط
- اتکا: سرزنش اتکا به مال ۳
- انفاق: زمینه ترک انفاق ۴
- بخل: زمینه بخل ۴; سرزنش بخل ۲
- بخیلان :۱
- تقوا: موانع تقوا ۲
- ثروت اندوزان :۱
- ثروت اندوزى: سرزنش ثروت اندوزى ۲
- خدا: آثار بى نیازى از پاداشهاى خدا ۴; سرزنش بى نیازى از پاداشهاى خدا ۳
- صفات: صفات ناپسند ۳
- گروههاى اجتماعى :۱
