الليل ١٩
ترجمه
| الليل ١٨ | آیه ١٩ | الليل ٢٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تُجْزَی»: نعمت جزا داده شود. سپاس گفته شود.
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۱، سوره ليل
- مراد از اينكه درباره مؤ من انفاق كننده متقّى فرمود: ((فسنيسّره لليسرى ))
- درباره بخل ورزنده مكذّب فرمود: ((فسينسّره للعسرى ))
- هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده (انّ علينا للهدى ) و با هادى بودنانبياء (عليهم السّلام ) منافات ندارد
- فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناىايصال به هدف
- بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حقّ و روى گرداننده از آن ((اشقى )) است ،
- و اينكه مفاد آيه ((لا يصليها الا الاءشقى ...)) اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است
- متّقى ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا ازمال حود انفاق مى كند
- (رواياتى درباره نزول آيات : ((فاءما من اعطى و اتّقى ...)) در شاءن ((ابودحداح ))و روايتى درباره اينكه هدايت كننده خدا است )
- كلام فخر رازى در شاءن نزول سوره ليل و نقد و برسى آن
نکات آیه
۱ - انفاق در صورتى مایه تزکیه نفس بوده و نشانه درجه والاى تقوا است که انفاق گر مدیون کسى نبوده و حق نعمتى از دیگران بر ذمه نداشته باشد. (الأتقى . الذى یؤتى ماله یتزکّى . و ما لأحد عنده من نعمة تجزى) «واو» در «و ما لأحد»، حالیه است و مفاد این آیه را به منزله قید براى «یتزکّى» و اوصاف پیشین قرار داده است.
۲ - بذل مال بدون چشمداشت، از عوامل دور ماندن از آتش جهنم است. (سیجنّبها ... یؤتى ماله ... و ما لأحد عنده من نعمة تجزى)
۳ - اداى دین و پرداخت حقوق مالى دیگران و پاسخ احسان آنان - هر چند اندک باشد - بر جود و انفاق مقدم است. (یؤتى ماله ... و ما لأحد عنده من نعمة تجزى) نکره آوردن «نعمة» همراه با «من» زاید - که براى عموم است - آن را بر هر احسانى، هر چند اندک، تعمیم داده است. جمله حالیه «و ما لأحد...» بیانگر آن است که باید این حالت، حاصل شده باشد تا انفاق نشانه تقوا باشد.
۴ - برائت ذمّه از حقوق دیگران، از نشانه هاى تقواپیشگان است. (الأتقى . الذى ... و ما لأحد عنده من نعمة تجزى) برداشت یاد شده، ناظر به احتمال مستأنفه بودن این آیه است که در این صورت بر اوصاف پیشین، وصف جدیدى را افزوده است.
۵ - پاسخ احسان و نیکى دیگران - هر چند اندک باشد - شایسته و مطلوب خداوند است. (نعمة تجزى) نکره بودن «نعمة» آن را بر تمام مصادیقش تعمیم داده است. توصیف «نعمة» با جمله «تجزى» (جزا داده مى شود)، نشانگر این است که اصل پاسخ گویى، لازم و قطعى تلقى شده است.
موضوعات مرتبط
- احسان: اهمیت احسان ۳; اهمیت احسان دیگران ۵
- انفاق: آثار انفاق ۱، ۲; اخلاص در انفاق ۲; اهمیت انفاق ۳
- انفاقگران: برائت ذمه انفاقگران ۱
- بدهى: اهمیت پرداخت بدهى ۳
- تزکیه: زمینه تزکیه ۱
- تقوا: نشانه هاى تقوا ۱
- جهنم: موجبات نجات از جهنم ۲
- عمل: عمل پسندیده ۵
- متقین: برائت ذمه متقین ۴; صفات متقین ۴
