التكوير ١٧
ترجمه
| التكوير ١٦ | آیه ١٧ | التكوير ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَسْعَسَ»: شب روآورد و تاریک شد. شب پشت کرد و کم‌رنگ گردید. این واژه از اضداد است، ولی به قرینه: وَالَّیْلِ إِذَا أَدْبَرَ (مدّثّر / )، شاید به آخر رسیدن شب مراد باشد که در برابر طلیعه‌های نور عقب‌نشینی می‌کند و دامنه‌های تاریک شب برچیده می‌شود و زندگان به جنبش درمی‌آیند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَ جَعَلَ... (۱) (۱) وَ اللَّيْلِ إِذَا سَجَى (۱) وَ اللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ (۱)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۹، سوره تكوير
- مراد از ((الخنس الجوار الكنس )) كه بدانها قسم ياد فرموده است
- معناى ((و الليل اذا عسعس و الصبح اذا تنفس ))
- مدح و توصيف جبرئيل به شش صفت
- وجه اينكه فرمود: ((صاحب شما)) ديوانه نيست
- مراد از اينكه رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم )جبرئيل را در افق مبين ديده است
- دفع هر گونه شبهه و ترديد درباره حقانيت قرآن و اينكه آن كتاب هدايت است
- (روياتى در ذيل برخى آيات گذشته )
نکات آیه
۱ - سوگند خداوند به شب، زمان فرارسیدن و برچیده شدن تاریکى آن (و الّیل إذا عسعس) «الّیل» عطف بر «الخُنّس» است و قسم مؤکد در «لا اُقسم» به آن نیز تعلق دارد. فعل «عسعس» گاه بر آمدن تاریکى و گاه بر زوال آن دلالت دارد. تقابل این آیه با آیه بعد (و الصبح إذا تنفّس) معناى زوال را در این آیه مناسب تر مى نمایاند; ولى هر دو معنا نیز مى تواند مراد باشد. راغب گوید: «عسعسة»; یعنى، تاریکى خفیفى که در آغاز و پایان شب حاصل مى شود. بر این اساس فعل «عسعس» هر دو زمان را شامل است.
۲ - لحظه آغاز و پایان شب، لحظاتى برجسته در ساعات و مواقع شب (و الّیل إذا عسعس) «إذا» در «إذا عسعس»، قسم به شب را به حالت خاصى از شب اختصاص مى دهد. در این موارد «إذا» را ظرف براى «کائناً» به شمار مى آورند که محذوف است و حال مقدّرة براى «اللیل» به حساب مى آید; اختصاص قسم به این حالت از شب، نشان برجسته تر بودن ارزش آن است.
روایات و احادیث
۳ - «[فى المجمع] «و اللیل إذا عسعس» أى أدبر بظلامه، عن علىّ(ع);[۱] از على(ع) درباره «و اللیل إذا عسعس» روایت شده که: یعنى [سوگند به شب آن هنگام که] با سیاهى خود پشت کرده [و رو به صبح مى رود]».
موضوعات مرتبط
- سوگند: سوگند به آغاز شب ۱; سوگند به پایان شب ۱، ۳
- شب: ویژگیهاى آغاز شب ۲; ویژگیهاى پایان شب ۲
- قرآن: سوگندهاى قرآن ۱
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۶۷۷; نورالثقلین، ج ۵- ، ص ۵۱۷، ح ۲۱.
