البلد ١١
ترجمه
| البلد ١٠ | آیه ١١ | البلد ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا اقْتَحَمَ»: اقتحام، به معنی بی‌باکانه دست به کار شدن و شجاعانه به کاری آغازیدن است. «الْعَقَبَةَ»: گردنه. مراد گردنه نجات است که بر سر راه سعادت قرار دارد و باید با انجام وظائف و تکالیف بندگی، خویشتن را بدان زد و آن را پشت سر گذاشت.
تفسیر
- آيات ۱ - ۲۰، سوره بلد
- حقيقتى درباره خلقت انسان كه سوره مباركه بلد بيان مى كند صفحه
- سه وحه در معناى آيه : ((و انت حلّ بهذا البلد))
- بيان اينكه سوگند ((و والد و ما ولد)) سوگند به ابراهيم واسمعيل (عليهما السّلام ) است
- چند قول ديگر درباره مراد از ((والد و ما ولد))
- خلقت انسان در ((كبد)) و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى
- حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده ، مى گويد:مال هنگفتى را تلف كردم
- رد و انكار لازمه سخن كسى كه انفاق از مال بر او گران آمده گفت : ((اهلكت مالا لبدا))
- معناى ((عقبه )) و وجه تفسير آن به ((فك رقبه )) و ((اطعام در روز قحطى ))
- رواياتى درباره قسم به شهر مكه ، مراد از (( والد و ما ولد))
- رواياتى در ذيل ((هديناه النجدين )) و درباره اطعام مسكين و آزاد كردن برده
نکات آیه
۱ - انجام دادن بعضى از کارهاى نیک، دشوار و بسان افکندن خویش در یک راه کوهستانى و گردنه هاى صعب العبور است. (فلااقتحم العقبة) «اقتحام»; یعنى، بین کارى سخت و هولناک قرار گرفتن (مفردات). زمانى که شخص بدون فحص و بررسى خود را در ماجرایى بزرگ بیفکند، گفته مى شود: «إقْتَحَمَ» (نهایه ابن اثیر). راه دشوارى که در کوه قرار دارد، «عقبة» نامیده مى شود (مفردات) و نیز «عقبة» به مسیر صعب العبورى گفته مى شود که از آن بر کوه بالا روند (قاموس). این راه از آن جهت «عقبة» نامیده مى شود که راه پیمایان، باید در آن پشت سر هم و به یک ستون حرکت کنند.
۲ - خود برتربینان و مدعیان کمک هاى مالى سنگین، از تکالیف سخت شانه خالى مى کنند. (فلااقتحم العقبة)
۳ - انسان، به دلیل برخوردارى از ابزارهاى شناخت (توانایى بر دیدن و گفتن و نیز تشخیص راه خیر و شر) توانا بر پذیرش تکالیف دشوار و برداشتن گام هاى سنگین در راه خیر (ألم نجعل ... فلااقتحم العقبة)
۴ - خوددارى انسان از پذیرش وظیفه سنگین، با وجود توانایى هاى لازم در او، نکوهیده و خلاف انتظار است. (ألم نجعل ... فلااقتحم العقبة) حرف «فاء» در «فلااقتحم...»، تفریع بر آیات پیشین است و مفاد این مجموعه آیات، توبیخ کسانى است که با دارا بودن چشم و زبان و هدایت، از انجام دادن کارهاى سخت امتناع ورزیده اند.
موضوعات مرتبط
- انسان: ویژگیهاى انسان ۳
- انفاق: مسؤولیت ناپذیرى مدعیان انفاق ۲
- تشبیهات قرآن: تشبیه به کوه صعب العبور ۱; تشبیه عمل صالح ۱
- تکلیف: زمینه عمل به تکلیف سخت ۳; سرزنش ترک تکلیف سخت ۴
- خیر: ابزار شناخت خیر ۳
- شر: ابزار شناخت شر ۳
- شناخت: نقش ابزار شناخت ۳
- عمل صالح: سختى عمل صالح ۱
- قرآن: تشبیهات قرآن ۱
- متکبران: مسؤولیت ناپذیرى متکبران ۲
