الإنفطار ٥
ترجمه
| الإنفطار ٤ | آیه ٥ | الإنفطار ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَا قَدَّمَتْ»: کارهای نیکو یا زشتی که انسان در زندگانی خود انجام داده است و پیش از مرگ بدانها دست یازیده است. کارهای نیکی که کرده است. «مَآ أَخَّرَتْ»: کارهائی که آثار آنها بعد از او در دنیا باقی مانده است و نتائج آنها به او رسیده است، از قبیل مقاصد رحمانی همچون خیرات و صدقات جاریه و بناها و کتابهای مفید، یا مقاصد شیطانی همچون بدعتها و نوشته‌های بد و قمارخانه‌ها و مشروب‌خانه‌ها، و غیره. یا کارهای نیکی که بر اثر سهل‌انگاری نکرده است (نگا: قیامت / ).
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۹، سوره انفطار
- بيان تعدادى از علامتهاى روز قيامت
- مراد از اينكه در قيامت هر نفسى به آنچه مقدم و مؤ خر داشته عالم مى شود
- مفاد استفهام توبيخى ((يا ايها الانسان ما غرك بربك الكريم )) و آنچه وصف ((كريم)) افاده مى كند
- برقرارى عدالت بين اعضاء و قواى انسان يكى از موارد تدبير الهى
- ثبت و ضبط اعمال انسانها توسط دو فرشته موكل و توصيف آنها به (كراما كاتبين )
- ملائكه به افعال و نيات ما علم دارند و بر هر كس دو ملك ماءمور ثبت و كتابت اعمال اويند
- در قيامت رابطه تاءثير و تاءثر اسباب عادى از بين مى رود
- (رواياتى در ذيل ((علمت نفس ما قدمت و اخرت ))، ((و ان عليكم لحافظين )) و ((الامريومئذ لله ))
نکات آیه
۱ - قیامت روز آگاهى هر انسان، به کردار دنیایى و آثار به جاى مانده از خویش (علمت نفس ما قدّمت و أخّرت) «ماقدّمت» - در یک احتمال - ناظر به کردارى است که انسان خود، آن را انجام داده است. در مقابل مراد از «ماأخّرت» سنت هاى روا و ناروایى است که انسان پس از خود، به جاى گذاشته و آثار و تبعات آن براى او ثبت شده است و در روز قیامت با آن مواجه خواهد شد.
۲ - برپایى قیامت و پى بردن به کردارها و بازتاب اخروى آن، در گرو پیدایش حوادثى تحوّل آفرین در نظام جهان (إذا السماء ... و إذا ... و إذا ... و إذا ... علمت نفس ما قدّمت و أخّرت) جمله «علمت نفس ...» جزاى شرط هایى است که در آیات پیشین تکرار شده است.
۳ - حاضران صحنه قیامت، داراى قدرت درک و شناخت (علمت نفس)
۴ - تمام کردارهاى انسان، ثبت شده و محفوظ مى ماند. (علمت نفس ما قدّمت و أخّرت)
۵ - انسان در دنیا، پیش فرستنده دستاورد خویش و ذخیره سازنده آن براى صحنه حسابرسى اعمال (علمت نفس ما قدّمت)
۶ - انسان در برابر کردار خویش و بازتاب آن، حتى آنچه پس از مرگ او پدیدار مى گردد، مسؤول است. (علمت نفس ما ... أخّرت)
۷ - کردارهاى دنیایى انسان، در قیامت کارساز و تعیین کننده فرجام اخروى او است. (علمت نفس ما قدّمت و أخّرت) خبر از علم انسان به کردار خود در قیامت، هشدار به بازتاب اخروى آن کردارها است.
۸ - قیامت، روز توجّه انسان به توانمندى ها و فرصت هاى از دست رفته خویش (علمت نفس ما ... أخّرت) «ما ... أخّرت» - در یک احتمال - ناظر به کردارى است که انسان، آن را با امروز و فردا کردن، به تأخیر مى اندازد و فرصت را از دست مى دهد. او در قیامت متوجه چنین خسارت هایى شده، بر آن افسوس خواهد خورد.
۹ - بى توجّهى به فرصت هاى مناسب و از کف دادن آنها، امرى ناپسند و مایه افسوس خوردن بر آن در آخرت (علمت نفس ما ... أخّرت) بیان آگاهى به آنچه از دست رفته (ما أخّرت)، نظر به ندامتى دارد که پس از آگاهى پیدا مى شود; زیرا آیه شریفه در مقام هشدار است و صرف «آگاه شدن از چیزى» هشدار نمى خواهد.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: آثار تحول در نظام آفرینش ۲
- انسان: انسان ها در قیامت ۳; توشه اخروى انسان ۵; فهم اخروى انسان ها ۳; محدوده مسؤولیت انسان ۶
- حسرت: زمینه حسرت اخروى ۹
- عمل: آثار اخروى عمل ۵، ۶، ۷; آثار دنیوى عمل ۱; بقاى عمل ۴; ثبت عمل ۴; حسابرسى اخروى عمل ۵; عمل ناپسند ۹; مسؤول عمل ۶
- فرجام: عوامل مؤثر در فرجام اخروى ۷
- فرصت: آثار تضییع فرصت ۹; تضییع فرصت ۸
- قیامت: زمینه قیامت ۲; علم به عمل در قیامت ۱، ۲; ویژگیهاى قیامت ۱، ۸
