آل عمران ١٠٨
ترجمه
| آل عمران ١٠٧ | آیه ١٠٨ | آل عمران ١٠٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
تفسیر
- آيات ۱۱۰ - ۱۰۲، سوره آل عمران
- ((حق التقوى )) غرض و مقصد نهايى است و دستور ((فاتقوا اللّه ما استطعم )) راهرسيدن به آن هدف را نشان مى دهد
- مراد از اعتصام همگانى به ((حبل اللّه )) در ((واعتصموابحبل اللّه جميعا...))
- داءب و رسم قرآن بر ذكر علل و اسباب تعليماتش مى باشد و از اطاعت و تقليدكوركورانه وبدون دليل نهى مى كند
- چكيده سخن
- وجه اينكه خداوند اعتصام به حبل اللّه و عدم تفرق را نعمت خوانده است
- امر به معروف و نهى از منكر، از لوازم و واجبات اجتماع معتصم بهحبل اللّه است
- امر به معروف و نهى از منكر اگر واجب باشد واجب كفايى است
- نهى از تفرقه و اختلاف در آراء و عقايد
- علت تاءكيد فراوان قرآن كريم به دعوت به اتحاد و نهى از اختلاف
- مالكيت خداى تعالى دليل است كه او ظالم نيست
- آيه شريفه حال سابقين اولين از مهاجر و انصار مى ستايد
- بحث روايتى (رواياتى درباره : ((حق تقاته ))((حبل اللّه ))، فرقه ناجيه و امت واحده
- رواياتى كه دلالت دارند بر اينكه حبل اللّه همان قرآن است
- حديث ثقلين خبر متواتر مورد اتفاق است
- روايات هفتادودو فرقه
- آنچه در امتهاى گذشته بوده نظيرش در اين امت نيز خواهد بود
- طرد بعضى از اصحاب پيامبر در قيامت از ناحيه خدا
- سه روايت درباره ((كنتم خير امة ...))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«108» تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَ مَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْماً لِلْعالَمِينَ
اينها آيات خداوند است كه ما آن را به حقّ بر تو مى‌خوانيم و خداوند هيچ ستمى را بر جهانيان نمى‌خواهد.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَ مَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْماً لِلْعالَمِينَ (108)
تِلْكَ آياتُ اللَّهِ: آنچه گذشت از اخبار يهود و نصارى و احكام وعد و وعيد و بشارت و ملامت و غيره، آيات و شواهد قدرت و حكمت ذات يگانه الهى
«1» بحار الانوار، جلد 8، كتاب العدل و المعاد، باب 23، صفحه 120، حديث 11.
«2» تفسير برهان، جلد اوّل، صفحه 308، ذيل آيه 107 آل عمران- ذو الثديه رهبر خوارج بود كه در جنگ نهروان كشته شد.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 207
است، نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِ: مى‌خوانيم آن را به واسطه وحى بر تو در حالتى كه حق و از خداوند به حق است كه هيچ شبهه‌اى در راستى و درستى آن نيست، بلكه حقيقت حق و عين واقع باشد. وَ مَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْماً لِلْعالَمِينَ: و نيست و نخواهد خداى تعالى ظلم را براى عالميان از جن وا نس، يعنى بر ايشان ظلم ننمايد به نقص ثواب، و بى‌جرم عقوبت نفرمايد، و عذاب كفار و منافقين و عاصين به عدل مى‌باشد.
تبصره: يكى از معتقدات حقّه اماميه، اعتقاد به عدل است، يعنى ذات يگانه سبحانى عادل است و ظالم نيست و ظلم به هيچ فردى از مخلوقات ننمايد، زيرا ظلم، قبيح، و صدور آن از خداوند حكيم محال مى‌باشد؛ زيرا علم الهى باز مى‌دارد ذات سبحانى را از فعل قبيح، و داعى هم ندارد به ارتكاب قبيح، زيرا داعى بر امر قبيح: يا حاجت است، و آن در خداى تعالى محال باشد؛ و يا حكمت، و آن اقتضاى فعل قبيح ندارد؛ و آيه شريفه برهانى است بر آن.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَ مَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْماً لِلْعالَمِينَ (108)
ترجمه
اين آيت‌هاى خدا است مى‌خوانيم آنها را بر تو براستى و خدا اراده نمى‌كند ستمى براى جهانيان..
تفسير
اين آيات قرآن كه براى نويد مؤمنين و وعيد مخالفين نازل شده است تلاوت مى‌كنيم آنها را بر تو در حالتى كه حق است و حقيقت دارد و حقيق است باذعان و ايمان و شبهه در آن نيست و خداوند اراده ظلم نمى‌كند چه رسد بآنكه ظلم كند زيرا كه محال است وقوع و اراده ظلم از خداوند چون ظالم يا بواسطه جهل بقبح ظلم مرتكب آن ميشود يا بواسطه حاجت و خداوند منزه است از هر عيبى و عالم است
جلد 1 صفحه 476
و جاهل نيست و غنى است و محتاج نيست و بيش از حد استحقاق عذاب نمى‌فرمايد و آن مقتضاى عدل است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
تِلك‌َ آياتُ اللّه‌ِ نَتلُوها عَلَيك‌َ بِالحَق‌ِّ وَ مَا اللّه‌ُ يُرِيدُ ظُلماً لِلعالَمِين‌َ (108)
اينکه آيات شريفه راجع باهل كتاب و مرتدّين از دين اسلام و مؤمنين نشانه‌هاي خداوند است که بر تو تلاوت نموديم بحق و صدق و خداوند اراده ظلم باحدي از بندگانش ندارد، يعني هر که سعادتمند شد بواسطه عمل خود بود و هر که معذّب شد بواسطه كردار زشت خود است.
تِلك‌َ آياتُ اللّه‌ِ اشاره بآيات سابقه است در امر باتفاق و اعتصام و عدم تفرقه و اختلاف و سائر خصوصيات.
جلد 4 - صفحه 313
نَتلُوها عَلَيك‌َ بتوسط وحي و روح الامين که حضرتش ابلاغ فرمايد باهل كتاب و امّت خود.
بالحق‌ّ اشاره به اينكه پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم از پيش خود چيزي نميفرمايد هر چه ميگويد درست و بجا از جانب خداوند است.
وَ مَا اللّه‌ُ يُرِيدُ ظُلماً لِلعالَمِين‌َ ظلم قبيح است و فعل قبيح محال است از خدا صادر شود بلكه كساني که بواسطه كفر و معصيت دچار عذاب ميشوند خود بخود ظلم ميكنند پس از آني که حجت بر آنها تمام شود و از روي عناد و عصبيت و هوي و هوس و حب‌ّ جاه و مال نافرماني ميكنند، خداوندا ما را حفظ فرما.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 108)- این آیه اشاره به بحثهای مختلف گذشته در باره اتحاد و اتفاق و ایمان و کفر و امر به معروف و نهی از منکر و نتایج و عواقب آنها کرده می‌فرماید:
«اینها آیات خداست که به حق بر تو می‌خوانیم» (تِلْکَ آیاتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَیْکَ بِالْحَقِّ).
سپس می‌افزاید: آنچه بر اثر تخلف از این دستورات دامنگیر افراد می‌شود، نتیجه اعمال خود آنهاست «و خداوند (هیچ گاه) ستمی برای (احدی از) جهانیان نمی‌خواهد» (وَ مَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِلْعالَمِینَ).
بلکه این آثار شوم، همان است که با دست خود برای خود فراهم ساختند.
نکات آیه
۱ - بیان آثار و نتایج رفتار انسانها - مؤمن و کافر - در قیامت، از آیات حق الهى (یوم تسودّ ... تلک ایات اللّه نتلوها علیک بالحق)
۲ - آیات روشنگرِ سرنوشت دو طایفه مؤمنان و کافران، همراه حق و به دور از شائبه بطلان و انحراف یوم تسودّ ... تلک ایات اللّه نتلوها علیک بالحق بنابراینکه «بالحق»، قید باشد براى آیات و «باء»، به معناى مصاحبت باشد.
۳ - فرمان به اعتصام به حبل الهى، پرهیز از تفرقه، دستور به دعوت خیر، امر به معروف و نهى از منکر، از آیات بحق الهى (و اعتصموا بحبل اللّه جمیعاً و لا تفرّقوا ... و لتکن منکم امّة ... تلک ایات اللّه نتلوها علیک بالحق) بنابراینکه مشارالیه «تلک»، تمامى مطالب گذشته در آیات قبل باشد.
۴ - حقّانیّت آیات الهى (قرآن) (تلک ایات اللّه نتلوها علیک بالحق)
۵ - عذاب سیه رویان (اهل کفر) و استغراق سفیدرویان در رحمت الهى، از آیات بحق خداوند (فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون ... ففى رحمة اللّه ... تلک ایات اللّه) بنابراینکه مشارالیه «تلک»، مطالب مذکور در دو آیه قبل باشد.
۶ - حقّ، ملاک و معیار ارزشها (نتلوها علیک بالحق)
۷ - خداوند، مُنزّه از اراده هر گونه ظلم نسبت به موجودات (و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین)
۸ - عذاب سیه رویان (کافران)، ناشى از اعمال ناپسند (تفرقه و پراکندگى و کفر) خود آنان است و نه از ناحیه خداوند (فاما الذین اسودّت وجوههم ... و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین)
۹ - دستورات الهى به دور از هر گونه شائبه ظلم و بى عدالتى نسبت به بندگان است. (و اعتصموا بحبل اللّه ... تلک ایات اللّه نتلوها علیک بالحق و ما اللّه یرید ظلماً للعالمین)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: ۱، ۲، ۳، ۴، ۵
- اختلاف: آثار اختلاف ۸ ; اجتناب از اختلاف ۳
- ارزش: ملاکهاى ارزش ۶
- اسماء و صفات: صفات جلال ۷
- اعتصام: اعتصام به حبل اللّه ۳
- امر به معروف: ۳
- حقّ: ارزش حقّ ۶
- خدا: اوامر خدا ۹ ; رحمت خدا ۵ ; عدل ۷، ۹ ; خدا و ظلم ۷، ۹
- خیر: دعوت به خیر ۳
- ظلم: ۷، ۹
- عذاب: ۵، ۸ موجبات عذاب ۸
- عمل: ۱ آثار عمل ۱، ۸ ; عمل ناشایست ۸
- قرآن: حقانیت قرآن ۴
- قیامت: آثار عمل در قیامت ۱ ; سفیدرویان در قیامت ۵ ; سیاه رویان در قیامت ۵، ۸
- کافران: سرنوشت کافران ۲ ; کیفر کافران ۵، ۸ ; عمل کافران ۱
- کفر: آثار کفر ۸
- مؤمنان: سرنوشت مؤمنان ۲ ; عمل مؤمنان ۱
- نهى از منکر: ۳
