يونس ٢٨
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَکُوا مَکَانَکُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَکَاؤُکُمْ فَزَيَّلْنَا بَيْنَهُمْ وَ قَالَ شُرَکَاؤُهُمْ مَا کُنْتُمْ إِيَّانَا تَعْبُدُونَ |
ترجمه
| يونس ٢٧ | آیه ٢٨ | يونس ٢٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَحْشُرُهُمْ»: آنان را گرد می‌آوریم. «مَکَانَکُمْ»: در جای خود بایستید. تکان مخورید. مفعولٌ‌فیه است و تقدیر آن چنین است: إِلْزَمُوا مَکَانَکُم. «شُرَکَآوُکُمْ»: مراد اهریمن و شیاطین انس و جنّ است (نگا: اعراف / ، توبه / ، فصّلت / ). «فَزَیَّلْنا»: جدائی انداختیم. مراد این است که خداوند پیوند موجود میان مشرکان و معبودهای آنان را گسیخته می‌دارد، و امیدهائی را که مشرکان به معبودان خود داشتند بر باد می‌دهد. میان مشرکان و معبودهایشان دشمنانگی و اختلاف می‌اندازد (نگا: بقره / و اعراف / و ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا... (۰) وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَ... (۲) کَلاَّ سَيَکْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ... (۳) وَ يَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ... (۱) فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّينِ... (۱) وَ امْتَازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا... (۱) وَ مَنْ أَضَلُ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ... (۱) وَ إِذَا حُشِرَ النَّاسُ کَانُوا لَهُمْ... (۴) وَ امْتَازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا... (۱)
لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ... (۱) وَ رَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۳۰ - ۲۶،، سوره يونس
- پاداش نيكوكاران ((حسنى )) و ((زياده بر آن )) است و دچار تاريكى ظاهرى و معنوىنمى شوند
- كيفر بدكاران مساوى كار بدشان است ، ذليل هستند، چهره هايشان را سياهى پوشانيده وخالد در آتشند
- در روز قيامت بت ها و خدايان مشركين ، عبادت آنان را نفى مى كنند
- نقد و رد نظريات مختلف برخى از مفسرين در مورد نفى عبادت مشركين
- بحث روايتى
- (چند روايت در مورد اينكه پاداش محسنين ، حسنى و زياده بر آن است و در مورد سياهى چهرهبدكاران در روز قيامت )
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ وَ قالَ شُرَكاؤُهُمْ ما كُنْتُمْ إِيَّانا تَعْبُدُونَ «28»
و روزى كه همه را (در قيامت) گردهم آوريم، آنگاه به مشركان مى‌گوييم: شما و شريكانى كه براى خدا مى‌پنداشتيد در جاى خود بمانيد (تا به حسابتان رسيدگى شود)، پس ميانشان جدايى مى‌افكنيم و معبودها (به مشركين) مى‌گويند: شما (در حقيقت) ما رانمى‌پرستيديد، (بلكه در پى هوسها و اوهام خود بوديد).
نکته ها
در آيه قبل، سخن از اين بود كه براى مجرمان وكافران هيچ راه نجاتى نيست، واين آيه مى‌گويد: حتّى واسطه‌هاى خيالى هم به جاى شفاعت، از آنان بيزارى مى‌جويند.
پیام ها
1- قيامت و حوادث آن را فراموش نكنيم. «يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً»
2- قيامت مخصوص انسانها نيست، بلكه همه‌ى معبودهاى ساختگى نيز حاضر مى‌شوند. «أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ»
3- قيامت، روز جدايى است. «فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ» (در قيامت براى بازجويى، ميان انسانها جدايى مى‌افتد)
4- در قيامت بتها داراى شعور و نطق مى‌شوند ومعبودانشان را انكار و يا اظهار بى‌اطلاعى مى‌كنند. «ما كُنْتُمْ إِيَّانا تَعْبُدُونَ»
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 564
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ وَ قالَ شُرَكاؤُهُمْ ما كُنْتُمْ إِيَّانا تَعْبُدُونَ «28»
چون مقدّم شد ذكر جزاى اعمال در آيه سابقه، حال بيان وقت جزا را فرمايد:
وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً: و روزى كه محشور مى‌كنيم تمام خلايق را و جمع نمائيم تمام ايشان را از هر محل و مكانى در موقف قيامت. ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا: پس مى‌گوئيم مر كسانى را كه شريك قرار دادند با خداى تعالى غير را در عبادت و بذل اموال. حاصل آنكه به مشركين خطاب فرمائيم. مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ: ثابت و ملازم و مستقر باشيد مكان خود را شما با شركاء خود، يعنى چون مصاحب آنها بوديد، در محشر هم مصاحب باشيد. يا بايستيد تا سؤال شويد. مراد تهديد و وعيد است كه اى عابدين و معبودين، بجاى خود بايستيد تا سؤال شويد، و طول موقف يك نوع عذابى باشد براى آنها.
فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ: پس مميز و جدا سازيم در آن سؤال ميان ايشان، يعنى هر دسته‌اى را جدا جدا سؤال كنيم، مشركين را سؤال كنيم كه چرا پرستش بتها نموديد، و اصنام را سؤال نمائيم كه چرا و به چه سبب پرستش شديد. اين سؤال تقريع و تثبيت است. يا تفريق نمائيم ميان اصنام و مشركين، پس بيزارى جويند شركاء از ايشان و منقطع شود اسباب و وسائل آنان. على بن ابراهيم
ج5، ص 302
فرمايد: «1» خداوند برانگيزاند آتشى كه فارق شود ميان كفار و مؤمنين. وَ قالَ شُرَكاؤُهُمْ: و گويند شريكان آنها، يعنى بتان به سبب احياء و قوه نطقى كه قادر متعال در آنها ايجاد فرمايد، قفل خموشى از آنها برداشته شده گويند: ما كُنْتُمْ إِيَّانا تَعْبُدُونَ: نبوديد شما ما را عبادت كنيد، پرستشى كه فايده داشته باشد، يا ما شعور نداشتيم به اينكه شما ما را پرستش نموديد. 2- مراد شركاء ملائكه بودند كه ايشان را پرستش مى‌كردند 3- مراد شياطين هستند كه آنها را شريك قرار داده بودند.
و در كيفيت انكار عابدين دو قول است: اول- آنكه بر وجه اهانت و رد گويند: عذر نداريم ما به اين پرستش براى شما. دوم- آنكه گويند شما ما را عبادت نكرديد به امر و دعوت ما. و نفى اصل پرستش ايشان را نكنند، زيرا دروغ، و آن در آخرت واقع نشود، بلكه اساس تدليس و مكر و حيله و قبايح به كلى ممنوع، و حقايق و اسرار و سرائر تماما مكشوف گردد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ وَ قالَ شُرَكاؤُهُمْ ما كُنْتُمْ إِيَّانا تَعْبُدُونَ «28» فَكَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ إِنْ كُنَّا عَنْ عِبادَتِكُمْ لَغافِلِينَ «29» هُنالِكَ تَبْلُوا كُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ (30)
ترجمه
و روز كه محشور ميسازيم آنانرا همگى پس ميگوئيم به آنانكه شرك آوردند بمانيد در جايتان شما و شريكانتان پس جدائى افكنيم ميان آنها و گويند شريكانشان نبوديد شما كه ما را بپرستيد
پس كافى است خدا گواه ميان ما و ميان شما كه بوديم ما از پرستش شما بيخبران
آنجا بيازمايد هر كسى آنچه را پيش فرستاده و باز گردانيده شوند بسوى خدا صاحب اختيارشان براستى و ناپديد شود از آنها آنچه بودند كه افترا مى‌بستند.
تفسير
خداوند در روز حشر اهل ايمان و كفر را جمع ميفرمايد در پيشگاه خود پس خطاب ميفرمايد بكفار بمانيد در جاى خودتان شما و آنانكه شريك قرار داده بوديد آنها را براى خدا تا حكم شود در باره شما پس خداوند جدائى و تفرقه مى‌اندازد ميان آنها و بتهاشان و بنطق ميآورد بتها را و ميگويند بآنها شما پرستش نميكرديد ما را بلكه پرستش ميكرديد هواهاى نفس خودتان را و اطاعت مينموديد از شياطين جنى و انسى خدا ميداند و شاهد است ميان ما و شما و كافى است شهادت او كه ما شعور نداشتيم و ادراك نميكرديم عبادت شما را چه رسد بآنكه راضى بعبادت شما باشيم از براى خودمان و قمّى ره فرموده خداوند آتشى ميفرستد كه اهل ايمان را از اهل كفر جدا ميكند و بنابراين ضمير در بينهم راجع باهل حشر است و بنابر بيان اوّل راجع باهل شرك و بتان آنها است و كلمه ان مخفّفه از مثقّله است و در آنروز هر كس آزمايش ميكند عمل خود را و مى‌يابد كه چه عمل مضرّ بوده و چه عمل نافع و بعضى تتلو بتاء قرائت نموده‌اند يعنى ميخواند و ميداند هر كس جزاى عمل سابق خود را و باز گشت مينمايند تمام خلق بخدا كه صاحب اختيار
جلد 3 صفحه 17
حقيقى خودشان است و امر و نهى او. و نابود و باطل و گم ميشوند از دست كفّار معبودهاشان كه بوسيله آنها ادّعاء دروغ مينمودند كه اينان شركاء حقّ و شفعاء خلقند در دنيا و آخرت.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ يَوم‌َ نَحشُرُهُم جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشرَكُوا مَكانَكُم أَنتُم وَ شُرَكاؤُكُم فَزَيَّلنا بَينَهُم وَ قالَ شُرَكاؤُهُم ما كُنتُم إِيّانا تَعبُدُون‌َ «28»
و روزي که محشور ميكنيم آنها را بالاجتماع پس مي‌گوييم در حق كساني که شرك آوردند که جاي‌گير شويد در مكان خود شما و شركاء شما پس جدا ميكنيم بين مشركين و شركاء و گفتند شركاء آنها که نبوديد شما ما را عبادت ميكرديد مسئلة مشكلة- و آن اينست که شركاء مثل اصنام و اشجار و نار و شمس و گاو و گوساله و مجسمه‌ها چگونه محشور ميشوند و چگونه نطق ميكنند.
جواب- از آيات شريفه قرآن استفاده ميشود که خداوند بقدرت كامله خود تمام موجودات را بنطق ميآورد مثل شهود روز قيامت ايادي و ارجل و جوارح و اراضي که روي آنها عبادت شده مثل مسجد يا معصيت شده و ازمان مثل شهر صيام و ليالي و ايّام جمعات و امثال اينها حتي قرآن هم شهادت ميدهد و شفاعت ميكند و مخاصمه دارد و اخبار هم در اينکه باب بسيار داريم، و نيز از آيات استفاده ميشود که اينکه معبودات باطله را در جهنم ميبرند براي اينكه عبده آنها بفهمند که اينها هيچگونه اثري براي آنها نداشتند و ندارند مثل آيه شريفه إِنَّكُم وَ ما تَعبُدُون‌َ مِن دُون‌ِ اللّه‌ِ حَصَب‌ُ جَهَنَّم‌َ أَنتُم لَها وارِدُون‌َ لَو كان‌َ هؤُلاءِ آلِهَةً ما وَرَدُوها الاية انبياء آيه 98، حتي در خبر دارد سؤال شد از معصوم که مثل ملائكه و حضرت عيسي عليه السّلام هم وارد ميشوند، جواب فرمودند که اينها خارج شدند بآيه بعد إِن‌َّ الَّذِينَ سَبَقَت لَهُم مِنَّا الحُسني أُولئِك‌َ عَنها مُبعَدُون‌َ بناء علي هذا مي‌گوييم وَ يَوم‌َ نَحشُرُهُم جَمِيعاً حتي وحوش وَ إِذَا الوُحُوش‌ُ حُشِرَت تكوير آيه 5 ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشرَكُوا خطاب بجميع مشركين است مكانكم بايد در اينکه عرصه محشر توقف كنيد تا پرس و سؤال شويد انتم مشركون و شركائكم آنهايي را که مي‌پرستيديد فَزَيَّلنا بَينَهُم در سؤال اولا از شركاء سؤال ميشود و آنها را بنطق ميآوريم
جلد 9 - صفحه 376
آنها نظر به اينكه شعور و ادراكي نداشتند و نمي‌فهميدند كسي عبادت آنها كند و براي اينكه در آتش نروند منكر ميشوند وَ قالَ شُرَكاؤُهُم باين مشركين ما كُنتُم إِيّانا تَعبُدُون‌َ.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 28)- یک صحنه از رستاخیز بت پرستان! این آیه نیز بحثهای گذشته را در زمینه «مبدأ» و «معاد» و وضع مشرکان دنبال می‌کند.
نخست می‌گوید: به خاطر بیاورید «روزی را که همه بندگان را جمع و محشور می‌کنیم» (وَ یَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعاً).
«سپس به مشرکان می‌گوییم شما و معبودهایتان در جای خود باشید» تا به حسابتان رسیدگی شود (ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَکُوا مَکانَکُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَکاؤُکُمْ).
ج2، ص286
سپس اضافه می‌کند: «ما این دو گروه (معبودان و عابدان) را از یکدیگر جدا می‌کنیم» (فَزَیَّلْنا بَیْنَهُمْ).
و از هر کدام جداگانه سؤال می‌نماییم- همان گونه که در تمام دادگاهها این مسأله معمول است که از هر کس جداگانه بازپرسی به عمل می‌آید.
از بت پرستان سؤال می‌کنیم به چه دلیل این بتها را شریک خدا قرار دادید و عبادت کردید؟ و از معبودان نیز می‌پرسیم به چه سبب شما معبود واقع شدید و یا تن به این کار دادید؟
«در این هنگام شریکانی را که آنها ساخته بودند، به سخن می‌آیند و می‌گویند:
شما هرگز ما را پرستش نمی‌کردید» (وَ قالَ شُرَکاؤُهُمْ ما کُنْتُمْ إِیَّانا تَعْبُدُونَ). شما در حقیقت هوی و هوسها و اوهام و خیالات خویش را می‌پرستیدید.
نکات آیه
۱ - مشرکان، مردمانى بد کردارند. (و الذین کسبوا السیئات ... و یوم نحشرهم) ضمیر «هم» در «نحشرهم» به «الذین احسنوا» و «الذین کسبوا السیئات» برمى گردد. جمله «ثم نقول للذین أشرکوا ... » قرینه است بر اینکه مشرکان یکى از مصداقهاى مورد نظر در جمله «الذین کسبوا السیئات ... » مى باشد.
۲ - به یاد سپردن روز محشر و دشواریهاى آن، توصیه اى است به اهل ایمان. (و یوم نحشرهم) برداشت فوق مبتنى بر این است که «یوم» مفعول به براى فعل مقدر (اذکروا) باشد.
۳ - قیامت، روز حشر و گردآورى تمامى انسانها (نیکان و بدان، و مؤمنان و مشرکان) (للذین أحسنوا ... و الذین کسبوا السیئات ... و یوم نحشرهم جمیعاً) ضمیر «هم» در «نحشرهم» به هر دو دسته نیکان و بدان برمى گردد.
۴ - توقیف و بازداشت مشرکان و جدا کردن آنان از دیگران براى بازجویى و محاکمه در قیامت (و یوم نحشرهم جمیعاً ثم نقول للذین أشرکوا مکانکم أنتم و شرکاؤکم فزیلنا بینهم ... ما کنتم إیانا تعبدون) برداشت فوق بر این پایه است که ضمیر «بینهم» به عموم کسانى که در عرصه محشر جمع شده اند (نیکان و بدان، و مؤمنان و مشرکان) برگردد ; یعنى، پس از حشرِ جمیع خلایق در محشر، به مشرکان فرمان ایست خواهیم داد و آن گاه میان آنان و دیگران جدایى خواهیم افکند.
۵ - حشر مشرکان در قیامت، به همراه معبودهاى مورد پرستش آنان خواهد بود. (ثم نقول للذین أشرکوا مکانکم أنتم و شرکاؤکم)
۶ - قیامت، عرصه داورى خدا میان انسانها (و یوم نحشرهم جمیعاً ثم نقول للذین أشرکوا مکانکم أنتم و شرکاؤکم فزیلنا بینهم)
۷ - خداوند، پس از توقیف مشرکان و معبودهایشان در عرصه محشر، نخست آنان را از هم جدا کرده و سپس به بازجویى و محاکمه آنان خواهد پرداخت. (ثم نقول للذین أشرکوا مکانکم أنتم و شرکاؤکم فزیلنا بینهم ... ما کنتم إیانا تعبدون) برداشت فوق بر این اساس است که ضمیر «بینهم» به اهل شرک و معبودهایشان بازگردد. گفتنى است که «تزییل» (مصدر زیلنا) به معناى دور کردن دو چیز از یکدیگر و جدایى افکندن میان آن دو است.
۸ - معبودها (بتها) در قیامت، از مورد پرستش واقع شدن خود اظهار بى اطلاعى کرده و آن را انکار خواهند کرد. (و یوم نحشرهم جمیعاً ... و قال شرکاؤهم ما کنتم إیانا تعبدون)
۹ - بتهاى مورد پرستش اهل شرک در آخرت، داراى شعور و توانا بر نطق (و یوم نحشرهم جمیعاً ... و قال شرکاؤهم ما کنتم إیانا تعبدون)
۱۰ - بتها، در قیامت با مشرکان سخن خواهند گفت. (ثم نقول للذین أشرکوا ... قال شرکاؤهم ما کنتم إیانا تعبدون)
موضوعات مرتبط
- انسان: حشر انسان ها ۳
- بتها: بتها در قیامت ۸، ۱۰ ; تکلم بتها با مشرکان ۱۰ ; تکلم بتها در قیامت ۹ ; شعور بتها در قیامت ۹
- خدا: خدا توصیه هاى خدا ۲ ; قضاوت خدا ۶
- ذکر: اهمیّت ذکر قیامت ۲
- قیامت: حشر در قیامت ۳ ; قضاوت در قیامت ۶ ; ویژگیهاى قیامت ۳، ۶، ۹
- گناهکاران: ۱
- مؤمنان: توصیه به مؤمنان ۲
- مشرکان: بازجویى اخروى مشرکان ۴، ۷ ; بتهاى مشرکان در قیامت ۹ ; حشر مشرکان ۵ ; عمل ناپسند مشرکان ۱ ; محاکمه اخروى مشرکان ۴، ۷ ; مشرکان در قیامت ۵، ۷ ; مشرکان و معبودان باطل ۵ ; ویژگیهاى مشرکان ۱
- معبودان باطل: حشر معبودان باطل ۵ ; معبودان باطل در قیامت ۵
منابع
