فصلت ١١
ترجمه
| فصلت ١٠ | آیه ١١ | فصلت ١٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«ثُمَّ»: سپس. در اینجا برای تأخیر بیانی است نه تأخیر زمانی. یعنی آفرینش آسمانها قبلاً صورت گرفته است و زمین بعد از آن (نگا: بقره / ، نازعات / - ). «إسْتَوی إِلی ...»: قصد کرد. اراده فرمود. «دُخَانٌ»: دود. چه بسا مراد گازها و بخارها باشد که علماء آن را سحابی می‌گویند. «إِئْتِیَا»: پدید آئید و شکل بگیرید. در اینجا خلق تقدیری تبدیل به خلق تکوینی می‌شود و هستی از قوّه به فعل در می‌آید. «أَتَیْنَا»: پدیدار شدیم. پیدا گشتیم. مراد سرعت در اطاعت است. «طَوْعاً أَوْ کَرْهاً»: (نگا: آل‌عمران / ، توبه / ، رعد / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَکُمْ مَا فِي... (۵)
وَ إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلاَئِکَةِ... (۴) ثُمَ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۲ سوره فصلت
- غرض اصلى اين سوره مباركه
- نكته اى كه از جمله تنزيل من الرحمن الرحيم استفاده مى شود
- معناى تفضيل قرآن
- توضيحى راجع به عربى بودن قرآن و جهانى و عمومى بودن دعوت خاتم الانبياءصلى الله عليه و آله
- مقصود كفار از اينكه گفتند قلوبنا فى الكنة مما تدعونا اليه ....
- پاسخ به سخن فوق الذكر مشركين
- انفاق نكردن مال ، و كفر به معاد، دو صفت از اخص صفات مشركين
- مقصود از خلقت زمين در دو روز، خلقت آن در دو نقطه از زمان و در دو مرحله است
- وجوهى كه درباره تقدير روزى ها در چهار روز و قدر فيها اقواتها فى اربعة ايام وجمع بين آن و اينكه خلقت زمين و آسمان ها در شش روز بوده ، گفته شده است
- مقصود از سؤ ال در: سواء للسائلين استعداد ذاتى و احتياج طبيعى نباتات و حيوانات وانسان است
- معناى جمله : ثم استوى الى السماء
- بيان اينكه مفاد كلمه ثم تاءخر زمانى خلقت آسمان نيست
- توضيح در مورد فرمان خداوند به آسمان و زمين ائتياطوعا اوكرها و تخيير آن دو بين آمدنبه طوع ياكره
- توضيح پاسخ آسمان و زمين به خطاب خداوند قالنا اتينا طائعين
- معناى اينكه درباره خلقت آسمانها فرمود: فقضيهن سبع سموات ...
- مراد از وحى و مقصود از امر آسمانها در جمله : و اوحى فىكل سماء امرها
- وجه اينكه فرمود سماء دنيا را با مصابيح آراستيم .
- سخنى در تكميل مطالب گذشته راجع به آسمان ها و اينكه آسمان ها منزلگاه ملائكه است
- روايتى درباره قرائت آيات اول سوره فصلت حم سجده توسط پيامبر صلى الله عليه وآله در جواب فرستاده قريش
- چند روايت حاكى از گفتگوى يهوديان با رسول الله صلى الله عليه و آله درباره خلقتشش روزه زمين و آسمان ها، و بيان ضعف آنها
- رواياتى درباره آغاز خلقت عالم
نکات آیه
۱ - خداوند، پس از آفرینش زمین به سامان دادن آسمان پرداخت. (ثمّ استوى إلى السماء) «إستواء» (مصدر «إستوى») آن گاه که با «إلى» متعدى شود، به معناى آهنگ کردن است. «ثمّ» (در «ثمّ استوى») مى تواند براى ترتیب خارجى و یا ترتیب ذکرى باشد. برداشت بالا بر اساس احتمال اول است.
۲ - آسمان، پیش از سامان یافتن و شکل گیرى به صورت توده هایى از دود بود. (ثمّ استوى إلى السماء و هى دخان)
۳ - خداوند، به آسمان و زمین فرمان داد تا - خواه یا ناخواه - در مسیر تعیین شده به حرکت در آیند و فرمان ببرند. (فقال لها و للأرض ائتیا طوعًا أو کرهًا) «طوع» به معناى رغبت و میل و «کره» به معناى بى میلى و عدم رغبت است.
۴ - آسمان و زمین فرمانبر اراده الهى، از سر میل و رغبت (قالتا أتینا طائعین)
۵ - زمین و آسمان (جهان هستى)، داراى نوعى شعور، اراده و نطق (قالتا أتینا طائعین) از واژه «قالتا» استفاده مى شود که آسمان و زمین داراى نوعى نطق اند; چنان که ازجمله «أتینا طائعین» فهمیده مى شود که آن دو، از نوعى اراده و خواست نیز برخورداراند و از مجموع اراده و نطق نوعى شعور و ادراک استفاده مى شود.
۶ - خضوع و کرنش نظام تکوین و قوانین هستى، در برابر اراده و فرمان خداوند (فقال لها ... ائتیا ... قالتا أتینا طائعین) بنابر این که گفت وگوى یاد شده در این آیه بیان حال و کنایه از تسلیم محض شدن آسمان ها و زمین و قوانین حاکم بر عالم در برابر اراده خدا باشد، مطلب بالا استفاده مى شود.
۷ - شکل گیرى نظام آسمان ها و زمین، براساس جاذبه ها و قوانین طبیعت * (قالتا أتینا طائعین) برداشت یاد شده بدان احتمال است که «طوعاً» اشاره به حرکت طبیعى و «کرهاً» حکایت از حرکت قسرى داشته باشد و آیه بیانگر حاکمیت حرکت طبیعى حلقه هاى تکوین در نظام آسمان ها و زمین باشد.
موضوعات مرتبط
- آسمان: ابداع آسمان ۲; اراده آسمان ۵; انقیاد آسمان ۳، ۴; تدبیر آسمان ۱; خلقت آسمان ۷; شعور آسمان ۵; عنصر خلقت آسمان ۲; گردش آسمان ۳; نطق آسمان ۵
- آفرینش: انقیاد آفرینش ۶; خضوع آفرینش ۶; قانونمندى آفرینش ۷
- خدا: افعال خدا ۱; اوامر خدا ۳; حاکمیت اراده خدا ۴، ۶; حاکمیت اوامر خدا ۶; خالقیت خدا ۱
- خلقت: خلقت از دود ۲
- زمین: اراده زمین ۵; انقیاد زمین ۳، ۴; خلقت زمین ۱، ۷; شعور زمین ۵; گردش زمین ۳; نطق زمین ۵
- نیروى جاذبه: ۷
