فصلت ١٠
ترجمه
| فصلت ٩ | آیه ١٠ | فصلت ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَوَاسِیَ»: (نگا: رعد / حجر / ، نحل / ). «بَارَکَ»: پر خیر و برکت باد. نعمتها و منافع زیادی را پدید آورد. «قَدَّرَ»: مقدّر کرد. اندازه‌گیری و پیش‌بینی نمود. «أَقْوَاتَهَا»: خوراکیها و غذاهای مورد نیاز ساکنان روی زمین، اعمّ از انسانها و حیوانها و گیاهها. «أَرْبَعَةِ أیَّامٍ»: چهار روز. منظور تتمّه چهار روز است. یا به عبارت دیگر، دو روز برای خلق زمین، و دو روز برای ایجاد کوهها و تولید خیرات و تقدیر اقوات. نظیر این تعبیر، در زبان عربی و فارسی نیز وجود دارد. مثلاً اگر گفته شود: از اینجا تا مکّه ده روز طول می‌کشد، و تا مدینه پانزده روز. یعنی پنج روز فاصله مکّه و مدینه است و ده روز فاصله اینجا تا مکّه. تفاسیر معتبر را در این زمینه مطالعه کردم، جز این، رأی دیگری که چنگی به دل بزند و موافق با آیات دیگر قرآن باشد پیدا نکردم. ولی این بنده خدا را عقیده بر این است که: دو روز یا دو دوران مذکور در آیه با دو روز یا دو دوران مذکور در آیه مقارن و همزمانند. چرا که آفرینش آسمانها، آفرینش زمین را نیز در بر دارد. و چهار روز یا دوران مذکور در آیه خاصّ زمین و مکمّل دو دوران قبلی است که روی هم شش دوران می‌شود. «سَوَآءً»: درست در مدّت چهار روز کامل، بدون کم یا زیاد. اقوات و موادّ غذائی درست بدان اندازه است که مورد نیاز است. مصدر و مفعول مطلق فعل محذوف (إِسْتَوَتْ) یا حال (اقوات) است. «السَّآئِلِینَ»: محتاجان و نیازمندان. درخواست‌کنندگان و طالبان. مراد انسان و حیوان و گیاه است. ذکر آن به صورت جمع مذکّر سالم، از راه تغلیب است. «لِلسَّآئِلِینَ»: متعلّق به (قَدَّرَ) یا (سَوَآءً) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَکُمْ مَا فِي... (۲)
وَ آتَاکُمْ مِنْ کُلِ مَا... (۱) فَقَضَاهُنَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي... (۲)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۲ سوره فصلت
- غرض اصلى اين سوره مباركه
- نكته اى كه از جمله تنزيل من الرحمن الرحيم استفاده مى شود
- معناى تفضيل قرآن
- توضيحى راجع به عربى بودن قرآن و جهانى و عمومى بودن دعوت خاتم الانبياءصلى الله عليه و آله
- مقصود كفار از اينكه گفتند قلوبنا فى الكنة مما تدعونا اليه ....
- پاسخ به سخن فوق الذكر مشركين
- انفاق نكردن مال ، و كفر به معاد، دو صفت از اخص صفات مشركين
- مقصود از خلقت زمين در دو روز، خلقت آن در دو نقطه از زمان و در دو مرحله است
- وجوهى كه درباره تقدير روزى ها در چهار روز و قدر فيها اقواتها فى اربعة ايام وجمع بين آن و اينكه خلقت زمين و آسمان ها در شش روز بوده ، گفته شده است
- مقصود از سؤ ال در: سواء للسائلين استعداد ذاتى و احتياج طبيعى نباتات و حيوانات وانسان است
- معناى جمله : ثم استوى الى السماء
- بيان اينكه مفاد كلمه ثم تاءخر زمانى خلقت آسمان نيست
- توضيح در مورد فرمان خداوند به آسمان و زمين ائتياطوعا اوكرها و تخيير آن دو بين آمدنبه طوع ياكره
- توضيح پاسخ آسمان و زمين به خطاب خداوند قالنا اتينا طائعين
- معناى اينكه درباره خلقت آسمانها فرمود: فقضيهن سبع سموات ...
- مراد از وحى و مقصود از امر آسمانها در جمله : و اوحى فىكل سماء امرها
- وجه اينكه فرمود سماء دنيا را با مصابيح آراستيم .
- سخنى در تكميل مطالب گذشته راجع به آسمان ها و اينكه آسمان ها منزلگاه ملائكه است
- روايتى درباره قرائت آيات اول سوره فصلت حم سجده توسط پيامبر صلى الله عليه وآله در جواب فرستاده قريش
- چند روايت حاكى از گفتگوى يهوديان با رسول الله صلى الله عليه و آله درباره خلقتشش روزه زمين و آسمان ها، و بيان ضعف آنها
- رواياتى درباره آغاز خلقت عالم
نکات آیه
۱ - خداوند، پدید آورنده کوه هاى استوار در زمین (و جعل فیها روسى) «رواسى» (جمع «راسیه») به معناى کوه هاى استوار است.
۲ - خداوند، زمین را بابرکت و سرشار از نعمت ها قرار داد. (خلق الأرض ... و برک فیها)
۳ - خداوند، پدیدآورنده و تقدیرکننده مواد غذایى موجودات در زمین (و قدّر فیها أقوتها) بنابر این که مراد از «قدّر فیها...» پدیدآوردن قوت موجودات همراه با تقدیر و اندازه گیرى باشد، مطلب یاد شده به دست مى آید.
۴ - آفرینش کوه هاى استوار، ایجاد نعمت ها و تقدیر معیشت موجودات زمین در چهار روز (مرحله) (و جعل فیها روسى من فوقها ... فى أربعة أیّام) برداشت یاد شده براین اساس است که «فى أربعة أیّام» ظرف براى مجموع عبارت هاى آیه باشد.
۵ - تنظیم و تقدیر روزى موجودات زمین، به اراده خداوند در فصل هاى چهارگانه (و قدّر فیها أقوتها فى أربعة أیّام) برداشت بالا بنابر این احتمال است که «فى أربعة أیّام» فقط ظرف براى «قدّر فیها أقواتها» باشد و «أیّام» نظر به فصول چهارگانه داشته باشد.
۶ - نقش مهم تغییر فصل ها، در تأمین روزى موجودات زمین (و قدّر فیها أقوتها فى أربعة أیّام) برداشت یاد شده بدین احتمال است که «أربعة أیّام» اشاره به فصل هاى چهارگانه داشته باشد.
۷ - کوه هاى استوار، برکت سرشار زمین، تغییر فصل ها و تأمین نیارهاى غذایى موجودات، از نشانه هاى ربوبیت بى همتاى خدا (ذلک ربّ العلمین . و جعل فیها روسى من فوقها و برک فیها و قدّر فیها أقوتها فى أربعه أیّام)
۸ - منابع و ذخایر غذایى زمین، براى تأمین نیازهاى موجودات آن کافى است. (و قدّر فیها أقوتها ... سواء للسائلین) «سواء» به معناى برابر و حال براى «أقواتها» است. «للسائلین» (نیازمندان) از ریشه «سؤل» است; یعنى، خداوند ذخایر غذایى را به گونه اى اندازه گیرى کرد که بى کم و زیاد نیاز موجودات را تأمین مى کند.
۹ - تمامى موجودات زمین، داراى حقى برابر در تأمین نیازمندى هاى خویش از زمین (و قدّر فیها ... سواء للسائلین) برداشت بالا با توجه به دو نکته است: ۱- «سواء» به معناى «استواء» و مفعول مطلق براى فعل مقدر باشد; یعنى، «إستوت الأقوات المقدرة استواء للسائلین». ۲- مراد از سائلین تمامى موجودات باشد.
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: آیات آفاقى ۴، ۷
- اعداد: عدد چهار ۴، ۵
- برکت: منشأ برکت ۲
- تغذیه: منابع تغذیه ۸
- توحید: دلایل توحید ربوبى ۷; نشانه هاى توحید ربوبى ۷
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۷
- حقوق: حق تمتع ۹
- خدا: آثار اراده خدا ۵; اختصاصات خدا ۱; افعال خدا ۱، ۲، ۳; برکات خدا ۲; خالقیت خدا ۱; مقدرات خدا ۳; نشانه هاى ربوبیت خدا ۷; نعمتهاى خدا ۲
- روزى: تقدیر روزى ۵; عوامل مؤثر در تأمین روزى ۶; مراحل تأمین روزى ۴
- زمین: برکات زمین ۷; ذخایر زمین ۸
- فصلهاى سال: ۵ آثار تغییر فصلهاى سال ۶; تغییر فصلهاى سال ۷
- کوهها: ثبات کوهها ۷; خالق کوهها ۱; مراحل خلقت کوهها ۴
- موادغذایى: تقدیر موادغذایى ۳
- موجودات: تساوى حقوق موجودات ۹; تأمین غذاى موجودات ۷; تأمین نیازهاى موجودات ۸، ۹
- نعمت: منشأ نعمت ۲، ۴
