طه ٩٣

أَلاَّ تَتَّبِعَنِ‌ أَ فَعَصَيْتَ‌ أَمْرِي‌

ترجمه

از من پیروی نکردی؟! آیا فرمان مرا عصیان نمودی؟!»

|كه از من پيروى نكنى؟ آيا امر مرا نافرمانى كردى

كه از من پيروى كنى؟ آيا از فرمانم سر باز زدى؟»

از پی من نیامدی؟ آیا نافرمانی امر من کردی؟!

از اینکه مرا [در برخورد شدید با گمراهان] پیروی کنی؟ آیا از فرمان من سرپیچی کردی؟

چرا از پى من نيامدى؟ آيا تو نيز از فرمان من سرپيچى كرده بودى؟

چه چیزی تو را از متابعت من بازداشت؟ آیا از دستور من سرپیچی کردی؟

از اين كه مرا پيروى كنى- كه آنها را از پرستيدن گوساله بازدارى، يا از پى من آيى و خود را به من رسانى-؟ آيا فرمان مرا نافرمانى كردى؟

از من پیروی کنی؟! (مگر هنگامی که می‌خواستم به میعادگاه بروم نگفتم: جانشین من باش در میان قوم من، و به اصلاح بپرداز و راه تباهکاران را در پیش مگیر؟). آیا از دستور من سرپیچی کردی؟

«که از من پیروی نکنی‌؟ آیا از فرمانم سر باز زدی‌؟»

که پیرویم نکردی آیا عصیان ورزیدی امر مرا

طه ٩٢	آیه ٩٣	طه ٩٤
سوره : سوره طه نزول : ٧ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَلاّ تَتَّبِعَنِی؟»: این که از من پیروی نکنی؟ اشاره به این است که موسی به هارون گفته بود که پس از رفتن موسی، او جانشین وی شود و به اصلاح بپردازد (نگا: اعراف / .

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ وَاعَدْنَا مُوسَى‌ ثَلاَثِينَ‌... (۱)

وَ لَمَّا رَجَعَ‌ مُوسَى‌ إِلَى‌... (۱)

تفسیر

• آيات ۸۰ - ۹۸ سوره طه
• بيان آيات مربوط به آخرين فصل از داستان موسى (عليه السلام )
• معناى آيه :((و انى لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدى ((
• بيان مراد از اضافه كردن قيد ((ثم اهتدى (( برايمان به خدا وعمل صالح
• بخش ديگرى از داستان موسى (ع ): رفتن به كوه طور، گوساله پرستى بنىاسرائيل و...
• معناى پاسخ سامرى از بازخواست موسى (قال بصرت بمالم يبصروا به ...)
• وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (بصرت بمالم يبصروا...) گفته اند
• حضرت موسى (ع ) براى پيامبرى مجازاتى شديد در نظر مى گيرد
• سرنوشت خداى ساختگى سامرى !
• بحث روايتى
• روايتى كه بنابرآن مقصود از جمله : ((ثم اهتدى (( در آيه : ((و انى لغفار لمن تاب...(( ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) است
• بيان عدم اختصاص آيه بنى اسرائيل و رد كلام آلوسى در روح المعانى
• اشاره به سه معناى ((ولايت (( و اينكه مراد از ولايت اهل بيت (عليهم السلام ) كدامين است
• روايت مفصلى در داستان سامرى و گوساله پرستى بنىاسرائيل از تقسير قمى
• حديثى از ابن عباس در نقل جريان سامرى و نقد حديث
• روايتى در ذيل آيه (اشربوا فى قلوبهم العجل بكفرهم ) كه متضمن مطالب عجيبى است
• روايتى درباره سامرى و برداشتن او خاك را از پاى اسب جبرئيل و اشكالاتى كه به آن وارد است
• جز مخالف با كتاب خدا حجيت ندارد
• روايات آحاد حتى در صورت صحت سند در غير احكام شرعيه حجيت ندارند
• نقد رواياتى كه صداى گوساله سامرى را مستند به خدا و آزمايش الهى مى دانند

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - پیامبران و جانشینانشان، مسؤول جلوگیرى از انحراف و گمراه شدن مردم در حد توان هستند. (ما منعک إذ رأیتهم ضلّوا . ألاّتتّبعن ) مراد از تبعیت هارون از موسى(ع) - که «ما منعک... ألاّتتّبعن» گویاى آن است - این است که هارون مى بایست در غیاب موسى مانند او عمل مى کرد و با انحراف مردم برخورد شدید مى نمود و یا این که باید رهنمودها و سفارش هاى موسى(ع) (اصلح و لاتتّبع سبیل المفسدین، اعراف/ ۱۴۲) را، به کار مى بست برخى گفته اند: مراد این است که هارون مى بایست با مؤمنان باقى مانده به سوى موسى(ع) حرکت مى کرد.

۲ - هارون در غیاب موسى(ع)، وظیفه رهبرى و هدایت بنى اسرائیل را به عهده داشت. (یهرون ما منعک ... ألاّتتّبعن )

۳ - موسى(ع)، وظایف و مسؤولیت هاى هارون را در زمان غیبت خود، براى وى معین کرده بود. (ما منعک ... ألاّتتّبعن أفعصیت أمرى ) «لا» در «ألاّتتّبعن» براى تأکید نفى مستفاد از «منعک» است و در اصل مراد چنین بوده است: «ما منعک أن تتّبعن». برخى گفته اند: «لا» زاید نیست; بلکه مراد این است که: «ما الذى صدّک و حملک على ألاّتتّبعن»; یعنى، چه چیز تو را بازداشت و بر پیروى نکردن من وادار ساخت (مفردات راغب).

۴ - هارون(ع)، متهم به مخالفت با فرمان هاى موسى(ع) با سکوت و بى تفاوتى در برابر انحراف بنى اسرائیل (ما منعک ... أفعصیت أمرى ) «أفعصیت...» خطاب موسى(ع) به هارون(ع) است. ظاهر آیه چنین دلالت دارد که عصیان هارون از دستورات موسى(ع)، لااقل به عنوان اتهام از جانب موسى(ع) مطرح بوده است.

۵ - بى تفاوتى و سکوت مسؤولان در برابر انحراف و گمراهى مردم، سزاوار توبیخ و بازخواست است. (ما منعک إذ رأیتهم ضلّوا ... أفعصیت أمرى )

۶ - مسؤولان، حتى والاترین مقامات جامعه، باید در محدوده مسؤولیت خود، پاسخ گوى ناهنجارى ها باشند. (ما منعک ... ألاّتتّبعن أفعصیت أمرى ) موسى(ع)، پس از بازگشت از میقات، هارون(ع) را در قبال مسؤولیتش مورد بازخواست و توبیخ قرار داد; و از نحوه برخورد او با گوساله پرستان و علل آن جویا گردد. با توجه به این که هارون(ع) پیامبر بوده و در عین حال مورد بازخواست قرار گرفته است; جایگاه ویژه مسؤولیت پذیران و نیز لزوم پاسخ گو بودن در برابر آن روشن مى شود.

۷ - هارون(ع) در عین دارا بودن مقام نبوت، موظف به پیروى از موسى(ع) و فرمان هاى او بود. (ما منعک ... ألاّتتّبعن أفعصیت أمرى ) «ألاّتتّبعن» خطاب به هارون(ع) و دال براین نکته است که او در عین نبوت، موظف به پیروى از فرمان هاى موسى(ع) بوده است.

۸ - لزوم پیروى از مدیریت و رهبرى واحد در جامعه (ما منعک ... ألاّتتّبعن أفعصیت أمرى )

۹ - واژه «امر» در تکالیف الهى، ظهور در وجوب دارد. (أفعصیت أمرى) صدق عصیان بر مخالفت «امر»، گویاى برداشت یاد شده است.

موضوعات مرتبط

• اطاعت: اطاعت از موسى(ع) ۷; اهمیت اطاعت از رهبران ۸
• انبیا: محدوده مسؤولیت انبیا ۱; محدوده مسؤولیت جانشینان انبیا ۱
• بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۲، ۳، ۴; عوامل گمراهى بنى اسرائیل ۴; هدایت بنى اسرائیل ۲
• رهبران: اهمیت پاسخگویى رهبران ۶; سرزنش بى تفاوتى رهبران ۵; مسؤولیت رهبران ۶
• صیغه امر: مفهوم صیغه امر ۹
• عصیان: عصیان از موسى(ع) ۴
• مردم: اهمیت هدایت مردم ۱; ممانعت از گمراهى مردم ۱
• موسى(ع): اوامر موسى(ع) ۳، ۴; قصه موسى(ع) ۲، ۳، ۴
• هارون(ع): تکلیف هارون(ع) ۷; رهبرى هارون(ع) ۲; قصه هارون(ع) ۲، ۳، ۴; محدوده مسؤولیت هارون(ع) ۳; مسؤولیت هارون(ع) ۲; مقامات هارون(ع) ۷; نبوت هارون(ع) ۷; نقش هارون(ع) ۴; هارون(ع) در غیاب موسى(ع) ۲، ۳