تفسیر:المیزان جلد۳ بخش۴۱: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link365'><span>

==آيات ۸۵ - ۸۱، سوره آل عمران ==

فَمَن تَوَلى بَعْدَ ذَلِك فَأُولَئك هُمُ الْفَسِقُونَ(۸۲)

وَ مَن يَبْتَغ غَيرَ الاسلَمِ دِيناً فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فى الاَخِرَةِ مِنَ الْخَسِرِينَ(۸۵)

ترجمه آيات

و خلاصه اينكه ، هر پيغمبرى تمامى پيغمبران قبل از خود و بعد از خود را تصديق كند و بين پيغمبران جدائى نيندازد، و نيز دستور مى دهد به اينكه تسليم خداى سبحان باشد، و اين تسليم شدن را، هم از ناحيه خودش انجام دهد و هم از ناحيه امتش تا در نتيجه همه خلائق تسليم او شوند، يا بى واسطه مثل انبياء و يا با واسطه مانند امتهاى انبياء كه ان شاء اللّه بيانش در ذيل همين آيات مى آيد:

مراد از ميثاق در: «'''و اذ اخذ اللّه ميثاق النبيين ...'''»

اين آيه از ميثاقى خبر مى دهد كه گرفته شده . حال بايد ديد، آيا منظور ميثاقى است كه از ديگران براى انبياء گرفته شده و يا منظور ميثاقى است كه از خود انبيا گرفته شده ؟ از اينكه دنبالش خطاب به مردم كرده و فرموده : «'''ثم جاءكم رسول '''» مى تواند منظور از عبارت «'''ميثاق النبيين '''» ميثاقى باشد كه از مردم براى انبيا گرفته شده است . و از اينكه خطاب به انبيا فرموده : «'''ءاقررتم و اخذتم على ذلكم اصرى ...'''» و همچنين فرموده : «'''قل آمنا باللّه ...'''» مى تواند منظور از عبارت «'''ميثاق النبيين '''» ميثاقى باشد كه از خود انبيا گرفته شده ، پس در حقيقت ميثاقى كه گرفته شده ، از خود انبياء گرفته شده ، چون ميثاق مردم هم به وسيله انبيا گرفته شده است .

و بنابراين كلمه «'''النبيين '''» هم مى تواند انبيائى باشد كه برايشان از مردم ميثاق گرفته شده و هم انبيائى باشد كه از خودشان ميثاق گرفته شده ، عبارت با هر دو مى سازد. ليكن سياق آيه : «'''ما كان لبشر ان يوتيه اللّه ...'''» تا آخر دو آيه و اتصالش به آيه مورد بحث تاءييد مى كند كه مراد، ميثاقى است كه از خود انبياء گرفته شده ، چون وحدت سياق مى رساند كه انبيا بعد از آنكه خدا كتاب و حكم و نبوتشان داده ، ممكن نيست مردم را به سوى شرك و شريك بخوانند. و چطور چنين چيزى ممكن است با اينكه از آنان ميثاق گرفته شده به ايمان و به اينكه ساير پيغمبران را كه به سوى توحيد خداى سبحان دعوت مى كرده اند يارى كنند؟.

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۳ صفحه : ۵۱۷ </center>

ليكن اين احتمال را جمله «'''قال فاشهدوا...'''» از ذهن دور مى سازد. چون همه مى دانيم كه شهادت همواره عليه غير است . و همچنين جمله : «'''قل آمنا باللّه ...'''» چون اگر پاى غير در ميان نبود بايد مى فرمود: «'''قل آمنت باللّه '''». پس معلوم مى شود كه از طرف خودش و امتش گفته «'''آمنا'''». مگر اينكه كسى بگويد، اشتراك امت ها و پيامبرانشان از دو جمله : «'''فاشهدوا...'''» و جمله قل «'''امنا باللّه '''» استفاده مى شود. و جمله «'''و اخذتم '''» هيچ چيزى در اين باره افاده نمى كند.

ظاهر شهادت همانطور كه قبلا گذشت اين است كه عليه غير باشد، پس ‍ اين شهادت هم ، شهادتى است از انبياء و هم شهادتى است از امتها، و شاهد آن همانطور كه قبلا گفته شد جمله : «'''قل آمنا باللّه ...'''» است . علاوه بر اين ، سياق نيز بر اين معنا شهادت مى دهد، براى اينكه مى دانيم آيات مورد بحث در اين زمينه است كه عليه اهل كتاب احتجاج كند كه دعوت رسول اللّه (صلى اللّه عليه و آله ) را اجابت نكردند. همچنانكه عليه ايشان احتجاج كرده كه چرا نسبتهاى ناروا به عيسى و موسى (عليهماالسلام ) و غير آنها دادند، و آيه بعد هم كه مى فرمايد: «'''افغير دين اللّه يبغون ...'''» و آياتى ديگر بر اين معنا دلالت دارند.

و چه بسا مفسرين گفته باشند كه مراد از جمله «'''فاشهدوا'''» شهادت بعضى از انبياء بر بعض ديگر است . همچنانكه بسا ممكن است گفته باشند افراد مخاطب جمله «'''فاشهدوا'''» ملائكه اند، نه انبيا، و اين دو معنا هر چند محتمل است ، و فى نفسه مى تواند مراد باشد و ليكن لفظ آيه در هيچيك از آن دو ظهور ندارد. چون قرينه اى در كلام نيست و بلكه همانطور كه ملاحظه كرديد، قرينه بر خلاف آن هست .

و يكى از لطايفى كه در اين آيه بكار رفته ، اين است كه با در نظر گرفتن جمله «'''و اذ اخذنا من النبيين '''» تا جمله «'''ثم جاءكم رسول '''» و نيز با در نظر گرفتن مطالبى كه در تفسير آيه «'''كان الناس امة واحدة ...'''» گذشت - كه فرق بين نبوت و رسالت چيست ، و مصداق رسول اخص از مصداق نبى است - چنين استفاده مى شود كه : ميثاقى كه گرفته شده از شخص معينى نبوده ، بلكه از مقام نبوت بوده ، - براى مقام رسالت . پس مقام نبوت تعهدى نسبت به مقام رسالت دارد ولى مقام رسالت چنان تعهدى نسبت به مقام نبوت ندارد. چون آيه دلالتى بر عكس اين قضيه ندارد.

[[رده:تفسیر المیزان]]