النساء ١٣٠
ترجمه
| النساء ١٢٩ | آیه ١٣٠ | النساء ١٣١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سَعَة»: دارائی فراوان. فضل و لطف گسترده و فراخ. «وَاسِعاً»: دارنده نعمت و رحمت بی‌مرز و بی‌حد.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ وَ كانَ اللَّهُ واسِعاً حَكِيماً «130»
و اگر آن دو از يكديگر جدا شدند، خداوند هر يك را از كرم و وسعت خويش بى‌نياز مى‌كند. و خداوند همواره گشايش دهنده‌ى حكيم است.
پیام ها
1- در اسلام، براى خانواده بن‌بست نيست، اگر عفو، صلح و اجراى حدود و هشدارها كارساز نبود، طلاق وجود دارد. وَ إِنْ يَتَفَرَّقا ...
2- با پيدايش گره در زندگى، نبايد مأيوس شد. بلكه مسير را بايد عوض كرد.
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ ...
3- گام اوّل، اصلاح و تقوا است. (آيه‌ى قبل)، گام آخر، جدايى و طلاق است.
«وَ إِنْ يَتَفَرَّقا»
4- طلاق و جدايى همه جا بد نيست، گاهى راهگشاست. زيرا چه بسا اختلافات خانوادگى به خودكشى وروابط نامشروع بيانجامد. طلاق اميدِ تشكيل زندگى مجدّد را نويد مى‌دهد. «يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ»
5- خداوند، ضامن گره گشايى است. «يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ»
6- راه توسعه‌ى زندگى براى هركس به گونه‌اى است. گاهى با ازدواج «إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ» «1» گاهى با طلاق «وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ» تا وظيفه چه باشد. نه از
«1» نور 32
جلد 2 - صفحه 179
ازدواج بايد ترسيد، چون خدا وعده‌ى بى‌نيازى داده است؛ و نه از طلاق، چون خداوند آن جا هم وعده‌ى وسعت رزق داده است. «يُغْنِ اللَّهُ»
7- رزق و روزى دست خداست. «واسِعاً حَكِيماً»
8- تشريعِ طلاق، تفضّلى الهى و حكيمانه است. «واسِعاً حَكِيماً»
9- بهره‌گيرى از وسعت و قدرت، اگر همراه با حكمت باشد ارزش است وگرنه خطر است. «واسِعاً حَكِيماً»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ كُلاًّ مِنْ سَعَتِهِ وَ كانَ اللَّهُ واسِعاً حَكِيماً (130)
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا: و اگر به جهت عدم مواسات، جدا شوند هر يك از زوجين از صاحب خود به طلاق، يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ: بى‌نياز گرداند خدا، هر يكى را از وجود و بخشش فراوان و قدرت بر كمال خود، يعنى تسلى دهد هر يك را، يا بدلى براى هر يك پديد آرد و روزى را بر وجه دلخواه به ايشان رساند. وَ كانَ اللَّهُ واسِعاً حَكِيماً: و هست خدا واسع الكرم بر بندگان، و حكيم است در افعال و احكام. آيه شريفه دليل است بر آنكه همه ارزاق به يد قدرت الهى، و متولى آنست، و به حسب حكمت آن را بر بندگان انزال فرمايد. پس بخل و حقد به هم مورزيد و حتى المقدور در اصلاح بكوشيد و خطاهائى كه از هم صادر مى‌شود، اغماض كنيد.
جلال الدّين در مخاطرات سيوطى نقل مى‌نمايد كه اگر مى‌خواهى مقام
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 599
ابدال را دارا شوى، بعضى عادات خود را مانند اطفال قرار ده؛ زيرا پنج خصلت در كودكان صغير است، اگر در اشخاص كبير بود، هر آينه به مقام ابدال رسند:
اول- هرگز غصه روزى نخورند. دوم- هيچ وقت شكايت از خدا و روزگار نكنند. سوم- آنچه بيابند از غذا، يكديگر را ميهمانى و با هم خورند. چهارم- از چيزى كه بترسند، گريه مى‌كنند. پنجم- وقتى مخاصمه و مجادله نمايند، به زودى با هم آشتى و صلح نموده، كدورت سابقه را از قلب خود بيرون و مانند برادر گردند. زنهار كبير، عارى از اين صفات است.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِنْ يَتَفَرَّقا يُغْنِ اللَّهُ كُلاًّ مِنْ سَعَتِهِ وَ كانَ اللَّهُ واسِعاً حَكِيماً (130)
ترجمه
و اگر جدا شوند از يكديگر بى‌نياز گرداند خداوند هر يك را از وسعت رحمت خود و باشد خدا فراخ رحمت درست كردار..
تفسير
روزى مرد و زن در دست خدا است و همچنين ساير امور از عزت و ذلت و غنى و فقر و خوشى و سختى هرگاه يكى از آندو به بينند كه با بودن ديگرى نميتوانند
جلد 2 صفحه 135
بوظائف عقلى و شرعى خودشان قيام نمايند نبايد بتصور آنكه اگر جدا شوند بذلت و فقر و سختى دچار ميشوند عمر خود را ضايع نمايند و خداى نكرده مبتلا بامور غير مشروعه شوند بلكه بايد راضى بمفارقت و طلاق شوند و توكل بخدا نمايند در تمام امور البته خداوند خير آنها را پيش ميآورد و هر دو را بى‌نياز ميگرداند از يكديگر و از مال دنيا و روزى مقسوم بآنها خواهد رسيد چون رحمت رحمانيه خداوند شامل حال تمام موجودات است و امور تمام بندگانرا مطابق با حكمت اداره ميفرمايد و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ إِن يَتَفَرَّقا يُغن‌ِ اللّه‌ُ كُلاًّ مِن سَعَتِهِ وَ كانَ اللّه‌ُ واسِعاً حَكِيماً (130)
و اگر از يكديگر جدا شدند بطلاق خداوند بي‌نياز ميفرمايد هر يك از آنها را بسعه فضل خود و خدا وسعت دارد فضل او و حكيم است در تقدير خود.
وَ إِن يَتَفَرَّقا در صورتي که حاضر بتصالح نشدند زن از حق نفقه و كسوه و قسمت خود صرف نظر نكرد و شوهر هم كوتاهي در حق واجب او نمود چون باين حال بودن هزارها مفسده دارد و موجب معاصي بسيار ميشود مورد طلاق است و حكمت طلاق در شريعة اسلامي همين است در صورتي که با هم سازش ندارند مجبور باشند بصبر ضرر بسيار بزرگي است بر طرفين از هم جدا شوند خداوند طرفين را
جلد 6 - صفحه 229
بي‌نياز ميكند يُغن‌ِ اللّه‌ُ كُلًّا مِن سَعَتِهِ براي زن شوهر ديگري پيدا ميشود که موافق رضاي او عمل كند يا وسائل ديگري که در مضيقه نيفتد، و براي مرد زن ديگري که برفتار او راضي باشد و اينکه وعده خداوند است که تخلف پذير نيست.
إِن‌َّ اللّه‌َ واسِع‌ٌ واسع الرحمة، واسع الفضل، واسع الرزق (حكيم) تمام كارهاي او از روي حكمت و مصلحت است آنچه صلاح بنده خود را ميداند رفتار ميفرمايد.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- طلاق، آخرین راه براى شکستن بن بست اختلافات مسالمت ناپذیر خانوادگى (و إن یتفرقا یغن اللّه) پس از به نتیجه نرسیدن راه حلهاى قبلى که در آیات قبل اشاره شد، طلاق به عنوان راه پایان اختلافات پیشنهاد شده است.
۲- عدم لزوم حفظ کانون خانواده در صورت ناتوانى زن و یا شوهر بر سازش و رعایت تقوا در محیط خانواده (و إن امراة خافت من بعلها نشوزاً او اعراضاً ... و إن یتفرقا یغن اللّه) پیشنهاد طلاق، بلکه ترغیب به آن در مواردى خاص، دلالت بر عدم لزوم حفظ کانون خانواده در آن شرایط دارد.
۳- وعده خداوند به رفع نیاز مرد و زن، در صورت وقوع طلاق از روى ناچارى (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته)
۴- خداوند فراهم کننده زمینه ازدواج مجدد زن و مرد، پس از طلاق (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته) از مصادیق مورد نظر براى «یغن اللّه»، فراهم آوردن ازدواج مجدد است. چون ازدواج از مهمترین مسائلى است که زن و شوهر پس از جدایى به آن نیازمند هستند.
۵- توجه به وعده الهى در مورد رفع نیازها، برطرف کننده نگرانیهاى برخاسته از طلاقهاى ناگزیر (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته)
۶- طلاق و جدایى زن و شوهر ناسازگار على رغم چشم پوشى هر یک از برخى حقوق زناشویى -، مورد ترغیب و تشویق خداوند (و إن تصلحوا و تتقوا ... و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته) «یغن اللّه» که حاکى از وعده الهى به رفع نیازهاى زن و شوهر در صورت جدایى است، دلالت بر تشویق به طلاق دارد.
۷- خداوند، تأمین کننده نیازهاى آدمى (یغن اللّه کلا من سعته)
۸- خداوند، داراى فضل و رحمت بى کران (یغن اللّه کلا من سعته و کان اللّه وسعاً حکیماً) در برداشت فوق، متعلق «واسعا»، رحمت و فضل گرفته شده است. یعنى «واسعا رحمته و فضله».
۹- اعتقاد به فضل و رحمت الهى، زمینه ساز اقدام به طلاق، براى رهایى از بن بست زندگى اصلاح ناپذیر (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته)
۱۰- خداوند، واسع (داراى سعه وجودى) و حکیم (کاردان) است. (و کان اللّه وسعاً حکیماً)
۱۱- تشریع طلاق از جانب خداوند، براى زندگیهاى مسالمت ناپذیر، حکمى حکیمانه است. (و إن یتفرقا ... و کان اللّه وسعاً حکیماً)
۱۲- منع از طلاق با وجود اختلافات غیر قابل تحمل، حرکتى غیر منطقى است. (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته و کان اللّه وسعاً حکیماً) جمله «و کان اللّه واسعاً» مى تواند بیانگر دلیل تشریع طلاق باشد، یعنى حکمت خداوند، منشأ تشریع طلاق است، بنابراین مى توان گفت منع از طلاق در شرایطى خاص، نتیجه عدم واقع بینى است.
۱۳- گستردگى فضل خداوند و حکمت او، مقتضى رفع نیازهاى زن و شوهر پس از طلاق (و إن یتفرقا یغن اللّه کلا من سعته و کان اللّه وسعاً حکیماً)
۱۴- بهره ورى صحیح از امکانات، نیازمند به حکمت و کاردانى است. (و کان اللّه وسعاً حکیماً) توصیف خداوند به حکیم بودن پس از توصیف او به «واسع» بودن، اشاره به این است که چون توانمندى حکیم است، مى تواند امور انسانها را تدبیر کند. بنابراین قدرت و امکانات بدون حکمت، کارساز نخواهد بود.
موضوعات مرتبط
- احکام: تشریع احکام ۱۱
- اختلاف: عوامل حل اختلاف ۱۲
- ازدواج: زمینه ازدواج ۴
- اسماء و صفات: حکیم ۱۰ ; واسع ۱۰
- امکانات: شرایط استفاده از امکانات ۱۴
- اندوه: عوامل رفع اندوه ۵
- انسان: تأمین نیاز انسان ۷
- جهان بینى: و ایدئولوژى ۹
- حکمت: اهمیت حکمت ۱۴
- خانواده: تفاهم در خانواده ۲ ; تقوا در خانواده ۲ ; حفظ خانواده ۲ ; حل اختلاف خانوادگى ۱
- خدا: اختصاصات خدا ۷ ; افعال خدا ۴ ; حکمت خدا ۱۱، ۱۳ ; رحمت خدا ۸، ۹ ; فضل خدا ۸، ۹، ۱۳ ; وعده خدا ۳، ۵
- ذکر: آثار ذکر ۵
- زن: تأمین نیاز زن ۱۳ ; زن مطلقه ۴ ; نیاز زن ۳
- طلاق: آثار طلاق ۱، ۵، ۹ ; تشریع طلاق ۱۱ ; تشویق به طلاق ۶ ; زمینه طلاق ۹ ; طلاق پسندیده ۲، ۶ ; ممانعت از طلاق ۱۲
- مدیریت: کاردانى در مدیریت ۱۴
- مرد: تأمین نیاز مرد ۱۳ ; نیاز مرد ۳
