المعارج ٢٥
ترجمه
| المعارج ٢٤ | آیه ٢٥ | المعارج ٢٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْمَحْرُوم»: بی‌بهره از دارائی. بی‌چیز. مراد نیازمندی است که گدائی نمی‌کند و دست نیاز به سوی کسی دراز نمی‌نماید. کسی که درآمدش کفاف زندگیش را نمی‌کند.
تفسیر
- آيات ۱۹ - ۳۵، سوره معارج
- توضيح راجع به صفت ((حرص )) و ((هلع )) و ((تقسيم )) آن به حرص خدادادى كه مفيد و مطلوب است و حرص بشرى كه انحرافى و مذموم مى باشد.
- اوصاف نمازگزارانى كه از ((هلوع )) بودن استثنا شده اند
- بحث انحصار موارد حق معلوم در دو مورد سائل و محروم است .
- مقصود از مراعات امانات و عهد و مراد از محافظت بر صلوة
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته راجع به نماز، حقسائل و محروم و...)
نکات آیه
۱ - اختصاص دادن مقدار معیّنى از اموال خود به سائلان و محرومان جامعه، از ویژگى هاى مؤمنان و مسلمانان راستین است. (و الذین فى أمولهم ... للسائل و المحروم)
۲ - سائلان و محرومان جامعه، داراى حق در اموال توانگران و شریک ثروت آنان (و الذین فى أمولهم حقّ معلوم . للسائل و المحروم)
۳ - اولویت داشتن کمک به استمداد و درخواست کنندگان، بر دیگر محرومان جامعه (للسائل و المحروم) تقدیم ذکرى «سائل» بر «محروم»، مى تواند بیانگر تقدیم رتبى آن باشد.
۴ - لزوم انفاق و کمک به سائلان و محرومان جامعه، افزون بر پرداخت زکات و خمس (للسائل و المحروم) انفاق به سائلان و محرومان جامعه - همان گونه که مفسران یادآور شده اند - پیش از واجب شدن زکات و خمس مقرر شده است. از آن جایى که دلیل قاطعى بر نفى این فریضه و یا تبدیل آن به زکات و خمس به دست نیامده است; مى توان مطلب یاد شده را استفاده کرد.
۵ - تعدیل اقتصادى به نفع سائلان و محرومان جامعه و مخالفت با زراندوزى، سیاست اقتصادى اسلام (و جمع فأوعى ... إلاّ المصلّین ... و الذین فى أمولهم حقّ معلوم . للسائل و المحروم) دو آیه مورد بحث - که در توصیف مؤمنان است - در مقابل جمله «و جمع فأوعى» - که در وصف کافران توانگر بود - قرار دارد. از مجموع این توصیف ها، مى توان به مطلب یاد شده پى برد.
روایات و احادیث
۶ - «عن أبى عبداللّه(ع) فى قوله عزّوجلّ: «للسائل و المحروم» قال: المحروم المُحارَف الذى قد حُرِمَ کَدُّ یده فى الشراء و البیع;[۱] از امام صادق(ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ «للسائل و المحروم» روایت شده است که فرمود: «محروم» شخص بى بخت و روزى است که از تلاش خود در خرید و فروش بى بهره است [گویا راه روزى به روى او بسته شده است]».
موضوعات مرتبط
- اقتصاد: اهمیت تعدیل اقتصادى ۵
- ثروت اندوزى: نفى ثروت اندوزى ۵
- ثروتمندان: شریک ثروتمندان ۲
- خمس: اهمیت خمس ۴
- زکات: اهمیت زکات ۴
- فقرا: انفاق به فقرا ۱، ۳; اهمیت انفاق به فقرا ۴; تأمین منافع فقرا ۵; حقوق فقرا ۲
- مؤمنان: انفاق مؤمنان ۱; صفات مؤمنان ۱
- متکدیان: اولویت انفاق به متکدیان ۳; انفاق به متکدیان ۱; اهمیت انفاق به متکدیان ۴; تأمین منافع متکدیان ۵; حقوق متکدیان ۲
- محروم: مراد از محروم ۶
منابع
- ↑ کافى، ج ۳، ص ۵۰۰، ح ۱۲; نورالثقلین، ج ۵، ص ۴۱۸- ، ح ۲۷.
