المائدة ٢٢
ترجمه
| المائدة ٢١ | آیه ٢٢ | المائدة ٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«جَبَّارِینَ»: جمع جبّار، زورمندِ بلند بالا و سرکش. قلدرِ قوی‌هیکل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قَالَ سَآوِي إِلَى جَبَلٍ... (۱) فَأَنْجَيْنَاهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِي... (۰) ثُمَ أَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاقِينَ (۰) وَ قَالَ نُوحٌ رَبِ لاَ تَذَرْ عَلَى... (۱)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ «22»
(بنى‌اسرائيل در پاسخ) گفتند: اى موسى! همانا در آن سرزمين گروهى ستمگر وجود دارد و ما هرگز وارد آن نمى‌شويم، تا آنان از آن سرزمين بيرون شوند، پس اگر از آنجا بيرون روند بى‌ترديد ما داخل مى‌شويم!
نکته ها
«جبار» از «جَبْر» به معناى اصلاح و جبران چيزى همراه با قهر و فشار است. امّا به هر يك از اين دو معنا به تنهايى نيز آمده است: 1. جبران كردن 2. قهر و غلبه، ودرباره‌ى خداوند به هر دو معنى به كار مى‌رود. «1»
«قوم جبّار» همان عمالقه، از نژاد سامى بودند كه در شمال عربستان در صحراى سينا زندگى مى‌كردند و به مصر حمله كرده، پانصد سال حكومت داشتند. «2»
پیام ها
1- بودن نااهلان در جايى، دليل كناره‌گيرى افراد شايسته نيست. يا قَوْمِ ادْخُلُوا ... فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ
2- بايد دشمن را بيرون كرد، نه آنكه صبر كرد تا خودش بيرون رود. «فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ»
3- راحت‌طلبى، ممنوع است بايد اقدام كرد و امداد خواست تا دشمن را بيرون راند. (انتقاد قرآن از بنى‌اسرائيل كه گفتند: «إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها»)
4- توقّع پيروزى بدون مبارزه، تفكّرى نادرست است. «فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ»
5- بدتر از نافرمانى، جسارت ولجاجت است. «لَنْ نَدْخُلَها» (با توجّه به اينكه در حرف «لَنْ» ايهام جسارت است.)
«1». تفسير نمونه.
«2». دائرةالمعارف، فريد وجدى.
تفسير نور(10جلدى)، ج2، ص: 269
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ «22»
خلاصه چون موسى عليه السّلام قوم را از ارتداد منع نمود:
قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها: در جواب او گفتند: اى موسى، بدرستى كه در ارض مقدسه قَوْماً جَبَّارِينَ: گروهى‌اند متغلب و با شوكت كه اجبار نمايند مردمان را بر آنچه خواهند. وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها: و بدرستى كه ما داخل نمى‌شويم در آن زمين تا وقتى كه بيرون آيند جباران از آن. فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ: پس اگر بيرون روند از آن زمين، بعد بدرستى كه ما داخل شوندگانيم در آن، چه ما را طاقت جهاد نمودن با ايشان نيست.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ «22»
ترجمه
گفتند دو مرد از آنانكه ميترسيدند كه انعام فرمود خدا بر آندو داخل شويد بر آنها از در بلد پس چون داخل شديد از آن در پس همانا شما غلبه كنندگانيد.
تفسير
عياشى ره از حضرت باقر (ع) روايت نموده است كه آن دو نفر يوشع بن نون و كالب بن يوفنّا پسران عمّ حضرت موسى بودند و آن دو از اهل تقوى و خدا ترس بودند كه خداوند نعمت ايمان و ثبات قدم را بآن دو كرامت فرموده بود گفتند ناگهان از در بلد درآييد و راه را بر آنها بگيريد و نگذاريد بيرون روند و چون چنين كنيد آنها نميتوانند وسائل دفاع براى خود تهيه نمايند و در تنگناى فرصت شما گرفتار ميشوند و قدرت بر حمله نمودن پيدا نمى‌كنند آنها اگر چه اجسادشان قوى است ولى قلوبشان ضعيف است ناچار شما غالب خواهيد شد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قالُوا يا مُوسي إِنَّ فِيها قَوماً جَبّارِين‌َ وَ إِنّا لَن نَدخُلَها حَتّي يَخرُجُوا مِنها فَإِن يَخرُجُوا مِنها فَإِنّا داخِلُونَ «22»
در جواب حضرت موسي گفتند که در اينکه ارض مقدّسه قومي هستند جبّار با كمال قدرت و عظمت و ما طاقت مقاومت با آنها را نداريم اگر آنها تخليه كردند و بيرون رفتند ما وارد خواهيم شد.
قوم جبّارين سكنه اريحا بسيار با عظمت و طول قامت داشتند که از جمله آنها عوج بود که گفتند دوازده نقيب که حضرت موسي فرستاده بود در آستين خود حبس كرد و آورد نزد ملك آنها را نثار كرد و گفت اينها آمده‌اند با ما جنگ كنند ملك آنها را گفت برويد و خبر قوّت و قدرت ما را بقوم خود برسانيد.
قالُوا يا مُوسي إِنَّ فِيها قَوماً جَبّارِين‌َ بسيار تعجب است که بني اسرائيل با آن قدرت نمائيها که از خداوند مشاهده كرده بودند که عصاي موسي اژدهايي شود که تمام سحر سحره فرعون را بلع كند، و بدريا زند دوازده شكاف شود دريا و خشك شود که آنها عبور كنند، و بر سنگ زند دوازده چشمه آب جاري شود قدرت دارد که با همين عصا تمام قوم جبّارين را نابود كند چنانچه گفتند حضرت موسي عليه السّلام دوازده زراع طول قامت او بود و عصاي او هم دوازده زراع بود و دوازده زراع هم جستن
جلد 6 - صفحه 338
داشت و عصاي او اصابة كرد بپشت پاي اوج افتاد و هلاك شد.
وَ إِنّا لَن نَدخُلَها حَتّي يَخرُجُوا مِنها و غافل از اينكه آنها بخودي خود که مملكت را رها نميكنند ولي بعد از دخول بني اسرائيل خداوند ايجاد رعب و خوفي در قلوب آنها ميكند که قهرا فرار ميكنند چنانچه در قلوب مشركين ايجاد فرمود که حضرت رسالت ميفرمايد
نصرت بالرعب
و در حق طالوت فرمود كَم مِن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذن‌ِ اللّه‌ِ بقره آيه 249.
فَإِن يَخرُجُوا مِنها فَإِنّا داخِلُونَ تعليق بر محال زيرا خروج آنها متفرع بر دخول اينها است اگر دخول هم متفرع بر خروج باشد دور لازم ميآيد لذا ميفرمايد
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- تأکید بنى اسرائیل بر کناره گیرى از نبرد با زورگویان سرزمین مقدس، على رغم فرمان موسى (ع) (قالوا یموسى ان فیها قوماً جبارین و إنّا لن ندخلها)
۲- هراس قوم موسى (بنى اسرائیل) از برخورد و رویارویى با زورگویان قدرتمند حاکم بر سرزمین مقدس (قالوا یموسى ان فیها قوماً جبارین و إنّا لن ندخلها)
۳- خروج جباران از سرزمین مقدس، شرط اعلام شده از سوى قوم موسى (ع) براى ورود به آن سرزمین (و إنّا لن ندخلها حتّى یخرجوا منها)
۴- عصر موسى (ع) مصادف با حضور مردمانى قدرتمند و زورگو در سرزمین مقدس (ان فیها قوماً جبارین)
۵- فتح سرزمین مقدس بدون مبارزه و درگیرى، انتظار نابجاى قوم موسى (ع) (إنّا لن ندخلها حتّى یخرجوا منها فان یخرجوا منها فانا دخلون) آیه و سیاق آن، حکایت از تخطئه اندیشه قوم موسى (ع) (فتح سرزمین قدس بدون مبارزه) دارد.
۶- انتظار فتح و پیروزى بدون جهاد و مبارزه، انتظارى نابجا و به دور از خرد (فان یخرجوا منها فانا دخلون)
موضوعات مرتبط
- بنى اسرائیل: تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۳ ; ترس بنى اسرائیل ۲ ; خواسته هاى بنى اسرائیل ۳، ۵ ; عصیان بنى اسرائیل ۱
- پیروزى: شرایط پیروزى ۶
- توقعات: ناپسند ۶
- جنگ: فرار از جنگ ۱
- سرزمین مقدّس:۱، ۴، ۵ ظالمان سرزمین مقدّس ۱، ۴، ۵ ۲، ۳
- ظالمان: جنگ با ظالمان ۱، ۲
- موسى (ع): اوامر موسى (ع) ۱ ; تاریخ دوران موسى (ع) ۴
