الفجر ١٧
ترجمه
| الفجر ١٦ | آیه ١٧ | الفجر ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بَلْ»: این واژه دلالت دارد بر انتقال از اقوال بد به اعمال بد. «لا تُکْرِمُونَ»: مخاطب جنس انسان است، این است به صورت جمع ذکر شده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۳۰، سوره فجر
- مضامين سوره مباركه فجر
- وجوه مختلف درباره مراد از ((فجر))، ((ليال عشر)) و ((شفع و وتر)) كه بدآنهاسوگند ياد شده است
- مراد از ((ارم ذات العماد))
- وجه توصيف فرعون به ((ذى الاوتاد))
- حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودنخود از ديگران مى گذارد
- و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى پندارد
- مراد از آمدن پروردگار در قيامت (و جاء ربّك و الملك ...)
- متذكّر شدن و ((يا ليتنى )) گفتن انسان در قيامت
- ((نفس مطمئنة )) نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته ، به مقامرضا رسيده است و...
- (رواياتى درباره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الاءوتاد، آورده شدن جهنم ،آمدن خدا، و...)
- شفع حسن و حسين (ع ) و وتر اميرالمؤ منين عليه السلام است
- حديثى از امام صادق (ع ) درباره خصوصيات قبض روح مؤ من درذيل (يا ايها النفس المطمئنه ...)
نکات آیه
۱ - رفاه و فقر، نشان ارجمندى یا سقوط نزد خداوند نیست. (أکرمن ... أهنن ... کلاّ) حرف «کلاّ»، براى بازداشتن مخاطب از اندیشه یا گفتارى است که در جمله هاى قبل مطرح بوده است.
۲ - لزوم پرهیز از ارائه تحلیل هاى نادرست، درباره منشأ رفاه مندى و تهى دستى انسان ها (یقول ... یقول ... کلاّ)
۳ - محروم ساختن یتیمان از اکرام و احترام و بها ندادن به شخصیت آنان، فرهنگى حاکم بر مردم عصر بعثت (لاتکرمون الیتیم)
۴ - خداوند، کسانى را که به شخصیت یتیمان بها ندهند، گرامى نخواهد شمرد. (یقول ربّى أکرمن ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۵ - لزوم ارج نهادن و احترام به یتیمان (کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۶ - ارزشمندترین رابطه مردم با یتیمان، بها دادن به شخصیت آنان و اکرام و احترام به ایشان است. (کلاّ بل لاتکرمون الیتیم) آیه شریفه، عنایتى ویژه به احترام یتیمان دارد; به گونه اى که گویا اولین انتظار آنان از جامعه، درک شخصیت آنها و بها دادن به آن است.
۷ - بى اعتنایى رفاه مندان به یتیمان، به دور از انتظار و نکوهیده تر از بى توجهى هاى دیگران است. (فأکرمه و نعّمه ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۸ - راه دستیابى به عزّت و گران قدرى در پیشگاه خداوند، گرامى داشتن یتیمان است; نه برخوردارى از رفاه و ثروت. (و نعّمه فیقول ربّى أکرمن ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۹ - ذلّت و خوارى در پیشگاه خداوند، نتیجه بى احترامى به یتیمان است; نه کاهش ثروت. (ربّى أهنن . کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۱۰ - بى اعتنایى به یتیمان، نشانه رد شدن در امتحان الهى است. (إذا ما ابتلیه ربّه فأکرمه و نعّمه ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم)
۱۱ - پندار ذلّت براى یتیمان، مایه توهّم معیار بودن ثروت براى عزّت مندى است. (نعّمه فیقول ربّى أکرمن ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم) کلمه کلاّ - به قرینه تقابل «اکرمن» و «لاتکرمون» این نکته را گوشزد مى کند که گوینده «ربّى اکرمن»، اگر یتیمان را محترم و گرامى مى دانست، ثروت را مایه احترام نزد خداوند، قرار نمى داد; زیرا در آن صورت معترف بود که یتیم با وجود محرومیت از ثروت نیز گرامى است; ولى حال که یتیمان را گرامى نمى شمارد، این گمان براى او پدیدار شده است که فقط ثروتمندان نزد خداوند محترم اند.
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۱
- امتحان: نشانه شکست در امتحان ۱۰
- بعثت: تاریخ مقارن بعثت ۳
- تحلیل: اجتناب از تحلیل غلط در رفاه ۲; اجتناب از غلط در فقر ۲
- تقرب: زمینه تقرب به خدا ۸
- ثروت: آثار اهتمام به ثروت ۱۱; نقش ثروت ۸
- خدا: احترام خدا ۴; امتحانهاى خدا ۱۰
- ذلت: عوامل ذلت ۹
- رفاه: آثار رفاه ۱; نقش رفاه ۸
- رفاه طلبان: سرزنش رفاه طلبان ۷
- عزت: زمینه عزت ۸; ملاک عزت ۱۱
- فقر: آثار فقر ۱; نقش فقر ۹
- مردم: بى احترامى مردم مقارن بعثت ۳; مردم مقارن بعثت و یتیم ۳
- یتیم: آثار احترام یتیم ۸; آثار بى احترامى به یتیم ۹; آثار تحقیر یتیم ۴; ارزش معاشرت با یتیم ۶; اهمیت احترام یتیم ۵، ۶; اهمیت شخصیت یتیم ۴، ۶; بى اعتنایى به یتیم ۱۰; تحقیر یتیم ۳; سرزنش بى اعتنایى به یتیم ۷; منشأ بینش ذلت یتیم ۱۱
