الصافات ٤٨
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ عِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ |
ترجمه
| الصافات ٤٧ | آیه ٤٨ | الصافات ٤٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ»: دارای چشمانی نیم نگاه. دارای چشمانی که تنها با آنها به شوهران زیبای خود نگاه می‌کنند و نه به دیگران، که کنایه از این است که آنان تنها به شوهران صاحب جمال خود عشق می‌ورزند و جز مهر ایشان را در دل ندارند. دارای چشمانی خمارآلود. «عِینٌ»: جمع عَیْناء، زنان درشت چشم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۲ - ۷۰ سوره صافّات
- حكايت انکار و استهزاء معاد، توسط مشرکان
- مراد از محشور شدن کافران با ازواج خود، در دوزخ چیست؟
- وجه تعبير به «هدايت»، در راندن کافران به سوی جحیم
- کافران در قیامت، از چه چیز بازخواست می شوند؟
- جایگاه ویژه و مقام والای «مُخلَصین»، در بهشت برین
- توصيف شراب بهشتى و حوريانى كه براى «مُخلَصين» آماده مى شود
- گفتگوى اهل بهشت، با يكديگر
- توصیف شجرۀ «زقّوم»، و عذاب های دوزخ
- بحث روايتى
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِينٌ «48» كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَكْنُونٌ «49»
و نزدشان همسرانى است درشت چشم كه چشم از غير فرو بندند. گويى (از شدّت سفيدى) تخم مرغانى هستند پوشيده و پنهان.
نکته ها
«قدح» ظرف خالى است كه هرگاه پر شود به آن «كأس» گويند و گاهى كلمه كأس گفته مى‌شود ولى مراد شراب است نه ظرف آن.
كلمه «مَعِينٍ» به آب زلالى گفته مى‌شود كه جارى باشد.
«غَوْلٌ» به معناى فساد پنهانى است. «يُنْزَفُونَ» به معناى محو شدن تدريجى عقل است.
«طرف» به معناى پلك چشم است و «قاصِراتُ الطَّرْفِ» كنايه از آن است كه همسران بهشتى نسبت به ديگران چشم خود را فرو مى‌نشانند و يا با چشم نيمه باز كه جاذبه خاصى دارد نگاه مى‌كنند و شايد مراد آن باشد كه زنان بهشتى به قدرى زيبا هستند كه چشم شوهر را تنها در اختيار خود مى‌گيرند، يعنى در اثر زيبايى، شوهرانشان تنها به آنان چشم دوخته‌اند.
كلمه «عِينٌ» جمع «عيناء» به معناى چشمان درشت و زيبا و مشكى است.
كلمه «بَيْضٌ» جمع «بيضه» به معناى تخم شتر مرغ است كه رنگ آن سفيد و درخشنده و
جلد 8 - صفحه 30
كمى متمايل به زردى است كه حيوان آن را زير پر خود مى‌پوشاند تا غبارآلود نشود. عرب، زنان زيبا را به آن تشبيه مى‌كند. «1»
پیام ها
1- لذّت‌هاى جسمى مربوط به شكم و شهوت، در قيامت نيز خواهد بود. «فَواكِهُ، بِكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ، قاصِراتُ الطَّرْفِ»
2- كاميابى در بهشت محدود به جهت خاصّى نيست، بلكه نعمت‌ها از هر سو گرد بهشتيان چرخانده مى‌شود. «يُطافُ»
3- رنگ سفيد از رنگهاى بهشتى است كه نشانه‌ى روشنى، زيبايى، بهداشت و رنگى دلنواز است. «بَيْضاءَ، بَيْضٌ»
4- لذّت‌هاى بهشتى، بدون عوارض پنهانى و آشكار است. شراب بهشتى لذيذ است، امّا مستى و ديگر عوارضِ شراب دنيوى را ندارد. لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ لا فِيها غَوْلٌ ...
5- چشم از غير دوختن، از ويژگى‌هاى زنان بهشتى است. «قاصِراتُ الطَّرْفِ»
6- زنان بهشتى، هم زيبا و دلربا هستند، هم پاك و عفيف و پوشيده. «عِينٌ، بَيْضٌ مَكْنُونٌ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِينٌ (48)
وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ: و نزد ايشان باشد زنانى كه كوتاه نظر باشند، يعنى چشم خود را مقصور ساخته به شوهران خود و به ديگرى نگاه نكنند، عِينٌ: فراخ چشمان باشد يا آنكه سياهى و سفيدى آن در نهايت مرتبه كمال باشد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أُولئِكَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ (41) فَواكِهُ وَ هُمْ مُكْرَمُونَ (42) فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ (43) عَلى سُرُرٍ مُتَقابِلِينَ (44) يُطافُ عَلَيْهِمْ بِكَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ (45)
بَيْضاءَ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ (46) لا فِيها غَوْلٌ وَ لا هُمْ عَنْها يُنْزَفُونَ (47) وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِينٌ (48) كَأَنَّهُنَّ بَيْضٌ مَكْنُونٌ (49) فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ (50)
ترجمه
آنگروه براى ايشانست روزى معلوم
ميوه‌هائى و آنان گرامى داشتگانند
در بهشت‌هاى پر نعمت
بر تختهائى رو بروى يكديگر
بگردش درآورده ميشود برايشان جامى از مشروب جارى
روشن كه خوشگوار است براى نوشندگان
نه در آن فسادى است و نه ايشان از آن مست ميشوند
و نزد ايشان است زنان فروهشته چشم سياه ديدگان
گويا آنها تخم مرغ پوشيده شده بپوستند
پس روى آورند بعضيشان بر بعضى با آنكه از يكديگر ميپرسند.
تفسير
بيان احوال بندگان مخلصين خدا است كه در آيه سابقه ذكر شد و آنكه از براى ايشان رزق معيّن معلومى است كه بايد بدون زحمت هر وقت بخواهند نزد آنها حاضر شود و آن ميوه‌هاى گوناگون بهشتى است كه واجد هر صفت مطلوب و فاقد هر عيبى از عيوب است علاوه بر آنچه طلب نمايند كه بپاس احترام و براى اكرام ايشان بايد حاضر گردد نزدشان در باغهائى كه جز نعمت در آنها چيزى نيست لذا باغهاى نعمت خوانده شده در كافى امام باقر عليه السّلام از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم نقل فرموده در تفسير اولئك لهم رزق معلوم كه خدّام بهشت ميدانند آنرا پس مى‌آورند نزد اولياء خدا پيش از آنكه بخواهند از آنها آنرا و امّا فواكه و هم مكرمون براى آنستكه مايل بچيزى نشوند در بهشت مگر آنكه باحترام ايشان
جلد 4 صفحه 431
حاضر كرده شود نزدشان در حاليكه بر تختهاى خودشان در مقابل يكديگر تكيه نموده و از ديدار دوستان خودشان لذّت ميبرند و جوانهاى زيباى بهشتى جام شراب طهور را در مجلسشان بگردش درآورند و اوصاف آن شراب از اين قرار است كه از چشمهاى كه در بهشت جارى ميشود بيرون مى‌آيد و رنگش از شير سفيدتر و شفّاف و روشن است و رقيق و مصفّا و لطيف نورانى است و از بس لذيذ و خوشگوار است بايد گفت عين لذّت است براى نوشنده آن و در آن هيچ غائله و فسادى و ضرر و دردى نيست و طعم بدى از تلخى و تندى و گسى و غيرها ندارد و نه اهل بهشت از آشاميدن آن بمستى دچار شوند و در برابر ايشانند حوريانى كه از شدّت حيا چشم بزير اندازند و جز بمرد مؤمن خود نظر ننمايند و ديدگانشان درشت و سياهى آن غالب بر سفيدى است و در لطافت بدن و رنگ آن و نرمى و تازگى مانند تخم مرغ پخته پوست كنده يا تخم مرغ تازه از شكم مرغ بيرون آمده‌اند و اين معنى از كأنّهنّ بيض مكنون بنظر حقير رسيده ولى مفسّرين آنرا بتخم شتر مرغ كه در زير بال خود معمولا جاى ميدهد آنرا و محفوظ ميماند از غبار تفسير فرموده‌اند و گفته‌اند رنگ آن سفيد مشوب بمختصر زردى است و اين بهترين رنگهاى بدن انسان است لذا خداوند رنگ بدن حور العين را تشبيه بآن فرموده و در حاليكه ذكر شد كه بر تختها در برابر يكديگر نشسته‌اند با هم مشغول بصحبت ميشوند در معارف الهيّه و حوادث واقعه در دنيا و آنچه بر آنها گذشته از بدو خوب و احوال‌پرسى كامل مينمايند و هر يك شمه‌اى از حال خود را بيان مينمايد چنانچه بيايد انشاء اللّه تعالى و ينزفون بكسر زاء نيز قرائت شده است و قمّى ره فرموده يعنى منع نميشوند از آن.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ عِندَهُم قاصِراتُ الطَّرف‌ِ عِينٌ (48) كَأَنَّهُنَّ بَيض‌ٌ مَكنُون‌ٌ (49)
و نزد آنها هستند حورياني که چشم فرو انداخته كأنه آنها مثل تخم هستند که شكسته نشده و دست نخورده.
كنايه از اينكه نظر بغير زوج خود نينداخته و غير از زوج خود كسي بآنها نظر نكرده فقط مخصوص زوج خود هستند.
وَ عِندَهُم قاصِراتُ الطَّرف‌ِ عِينٌ عين سياهي و ديده‌بان چشم است و بهمين
جلد 15 - صفحه 151
مناسبت آنها را حور العين گفتند و در اوصاف آنها آيات شريفه و اخبار بسيار داريم در خبر است
الحور العين خلقن من تربة الجنة النورانية و يري مخ ساقيها من وراء السبعين حلة
و حور جمع حوراء است بفتح و مد بياض العين في شدة سوادها و براي تشبيه در دنيا تشبيه كردند بچشم آهو و گاو و در انسان مصداق ندارد و تعبير از نساء تشبيه بحور العين است و در سوره الرحمن اوصافي از براي آنها بيان فرموده «1» فِيهِن‌َّ خَيرات‌ٌ حِسان‌ٌ «2» حُورٌ مَقصُورات‌ٌ فِي الخِيام‌ِ «3» لَم يَطمِثهُن‌َّ إِنس‌ٌ قَبلَهُم وَ لا جَان‌ٌّ و در سوره واقعه ميفرمايد وَ حُورٌ عِينٌ كَأَمثال‌ِ اللُّؤلُؤِ المَكنُون‌ِ.
(تنبيه) يكي از اسامي صديقه طاهره حوراء انسيه است و سر آن اينست که خداوند نور فاطمه را در ميوه‌هاي بهشتي قرار داد و پيغمبر اكرم مأمور شد که چهل شب پا در بستر خديجه نگذارد و از اغذيه دنيوي تناول نكند و از اغذيه بهشتي براي او نازل ميشد تا تمام بدن او از اغذيه بهشت روئيده شد و اثري از اغذيه دنيوي باقي نماند سپس فاكهه بهشتي جبرئيل آورد و مأمور شد با خديجه تناول فرمايد و در بستر او رود و آن شب نطفه فاطمه در صلب پيغمبر قرار گرفت و در رحم خديجه لذا هم حوراء است و هم انسيه.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 48)- و سر انجام در ششمین مرحله به همسران پاک بهشتی اشاره کرده، می‌گوید: «نزد آنها همسرانی است که جز به شوهران خود عشق نمی‌ورزند، به غیر آنان نگاه نمی‌کنند و چشمان درشت و زیبا دارند» (وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِینٌ).
نکات آیه
۱ - بندگان مخلَص خدا، برخوردار از همسرانى علاقه مند که جز به شوهران خود، چشم ندوخته و نظر نمى افکنند. (و عندهم قصرت الطرف) مقصود از «قاصرات الطرف» (چشم فروهشتگان)، زنانى اند که چشم از دیگران برگرفته و تنها به همسران خود مى نگرند. گفتنى است که این تعبیر، ممکن است کنایه از علاقه مندى شدید زنان بهشتى به همسران خود باشد.
۲ - بندگان مخلَص خدا، برخوردار از زنان چشم فروهشته (و عندهم قصرت الطرف) برداشت یاد شده مبتنى بر این نکته است که مراد از «قاصرات الطرف» کوتاه کردن از نگاه و فروهشتن اندک چشم از نظر ظاهرى باشد. گفتنى است که این نوع نگاه کردن و فروهشتن چشم، خود بر زیبایى و جذابیت زنان مى افزاید.
۳ - بندگان مخلَص خدا در بهشت، مجذوب همسران بهشتى خود (و عندهم قصرت الطرف) مقصود از «طرف» مى تواند نگاه همسران زنان بهشتى باشد; یعنى، زنان بهشتى چنان جذاب اند که نظر و چشم دیگران (همسران) را به خود مشغول مى دارند.
۴ - زنان بهشتى، زنانى بس زیبا و جذاب اند. (و عندهم قصرت الطرف)
۵ - زنان بهشتى، برخوردار از چشمانى درشت و جذاب (قصرت الطرف عین) «عیناء» (مفرد «عِین») به معناى چشم درشت است.
۶ - علاقه به همسر و برگرفتن چشم از غیر او و زیبایى چشم، از کمالات و اوصاف پسندیده زنان (و عندهم قصرت الطرف عین) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که آیه شریفه، در مقام برشمردن کمالات و اوصاف خوب زنان بهشتى و تشویق انسان ها به دستیابى به آنان در سایه کردار خداپسندانه است.
موضوعات مرتبط
- بندگان خدا: بندگان خدا در بهشت ۳; نعمتهاى اخروى بندگان خدا ۱; همسران بهشتى بندگان خدا ۱، ۳
- بهشت: جذابیت همسران بهشتى ۳، ۴، ۵; چشمهاى همسران بهشتى ۲، ۵; زیبایى همسران بهشتى ۲، ۴; صفات همسران بهشتى ۲، ۴، ۵; عفت همسران بهشتى ۱; علایق همسران بهشتى ۱; ویژگى همسران بهشتى ۱
- زن: زیبایى چشم زن ۶; شوهردوستى زن ۶; صفات پسندیده زن ۶; عفت زن ۶
- مخلصین: مخلصین در بهشت ۳; نعمتهاى اخروى مخلصین ۱; همسران بهشتى مخلصین ۱، ۲، ۳
منابع
