الشمس ١٢
ترجمه
| الشمس ١١ | آیه ١٢ | الشمس ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إنبَعَثَ»: برخاست و روان شد. «أَشْقَی»: بدبخت‌ترین (نگا: اعلی / ، لیل / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ کَانَ فِي الْمَدِينَةِ تِسْعَةُ... (۰) فَنَادَوْا صَاحِبَهُمْ فَتَعَاطَى... (۰) فَنَادَوْا صَاحِبَهُمْ فَتَعَاطَى... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۵، سوره شمس
- مضمون سوره شمس
- چند وجه درباره مرجع ضمير در ((والنّهار اذا جلّها))
- وجه اينكه در آيه : ((والسّماء و ما بنيها)) از بانى آسمانى تعبير به ((ما)) شده است
- معناى ((فجور)) و ((تقوى )) و مراد از اينكه خداوند فجور و تقواى نفس را به او الهامكرده
- زكّيها و قد خاب من دسّيها
- طغيان قوم ثمود و پى كردن ناقه صالح (عليه السّلام )، نمونه اى از ((و خاب من دسّيه ا)
- (رواياتى درباره الهام فجور و تقوى ، اشقاى اولّين و اشقاى آخرين )
نکات آیه
۱ - بدبخت ترین فرد قوم ثمود، به طغیان در برابر رسول الهى تحریک شد. (بطغویها . إذ انبعث أشقیها) «بعث»، به معناى برانگیختن چیزى و جهت دادن به آن است (مفردات). «انبعاث» مطاوعه آن و به معناى تحریک شدن و ارسال و روانه شدن است. «شقاوة» نقطه مقابل «سعادة» است و مانند آن به «اخروى و دنیوى» و «نفسانى و بدنى و خارجى» تقسیم مى شود. (مفردات)
۲ - قوم ثمود، گرفتار تیره بختى و شقاوت (إذ انبعث أشقیها) «أشقى»، اسم تفضیل و نشانه وجود رگه هاى شقاوت در دیگر افراد قوم ثمود است.
۳ - قوم ثمود، وادار سازنده شقى ترین فرد خود، به طغیان در برابر فرستاده الهى (انبعث أشقیها) «انبعاث»، تأثیرپذیرى از «بعث» و ارسال دیگران است و نشان مى دهد که فرد «اشقى»، از سوى دیگران تحریک شده بود. ظرف بودن «إذ انبعث...» براى آیه قبل و نیز ضمیرهاى جمع در «فعقروها» و «بذنبهم» (در آیات بعد) بیانگر این است که قوم ثمود، محرک اصلى بوده اند.
۴ - شقاوت، داراى مراتب است. (أشقیها)
۵ - شقاوت افزون تر، مایه آمادگى بیشتر براى طغیان در برابر رسولان الهى و تکذیب آنان (بطغویها . إذ انبعث أشقیها)
۶ - آمادگى شقى ترین فرد قوم ثمود، براى مقابله با رسول الهى، نمودار طغیانگرى و مصداق بارز تکذیب گرى آنان بود. (کذّبت ثمود بطغویها . إذ انبعث أشقیها) «إذ»، ظرف براى «کذّبت» و بیانگر زمان تکذیب قوم ثمود است; یعنى، زمانى تکذیب گرى و طغیان گرى قوم ثمود عملى شد که شقى ترین فرد آنان تحریک شد.
روایات و احادیث
۷ - «عن عبد اللّه بن زَمعَة قال: خطب رسول اللّه(ص) فذکر الناقة و ذکر الذى عقرها فقال: «إذ انبعث أشقاها» قال: انبعث لها رجل عارم عزیز منیع فى رهطه;[۱] عبداللّه بن زَمعة روایت کرده که رسول خدا(ص) خطبه خواند و از ناقه [ثمود]و کسى که آن را پى کرد، سخن گفت و فرمود: [خداوند فرموده] «إذ انبعث أشقاها» مردى براى پى کردن ناقه [صالح] تحریک شد که زشت خو و مردم آزار و در قبیله خود عزیز و مورد حمایت بود».
موضوعات مرتبط
- رسولان خدا: دشمنان رسولان خدا ۶; زمینه تکذیب رسولان خدا ۵; طغیان علیه رسولان خدا ۳، ۵
- شقاوت: آثار اصرار بر شقاوت ۵; مراتب شقاوت ۱، ۴، ۷
- صالح(ع): دشمنى با صالح(ع) ۱; عقر شتر صالح(ع) ۷
- طغیان: زمینه طغیان ۵
- قوم ثمود: تاریخ قوم ثمود ۱، ۳، ۶، ۷; تحریک شقى ترین فرد قوم ثمود۱، ۳، ۷; حامیان شقى ترین فرد قوم ثمود ۷; شقاوت قوم ثمود ۲; دشمنى شقى ترین فرد قوم ثمود ۶; نشانه هاى تکذیبگرى قوم ثمود ۶; نشانه هاى طغیانگرى قوم ثمود ۶; نقش قوم ثمود ۳
منابع
- ↑ الدرالمنثور، ج ۸، ص ۵۳۱.
