الحشر ١٢
ترجمه
| الحشر ١١ | آیه ١٢ | الحشر ١٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَئِن نَّصَرُوهُمْ ...»: اگر هم فرضاً کمک کنند و یاری دهند. «ثُمَّ لا یُنصَرُونَ»: دیگر، منافقان روی یاری و پیروزی نخواهند دید و خدا آنان را نابود می‌گرداند (نگا: المختصر). از آن به بعد چنین یهودیانی یاری و کمک نخواهند شد (نگا: صفوه التفاسیر).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لَئِنْ أُخْرِجُوا لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا يَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ «12»
«1». حجرات، 10.
جلد 9 - صفحه 553
همانا اگر (كفّار) اخراج شوند، (منافقان) با آنان خارج نخواهند شد و اگر مورد تهاجم و جنگ قرار گيرند، منافقان آنان را يارى نخواهند كرد و اگر به يارى آنان برخيزند، (هنگام خطر) به آنان پشت خواهند كرد. سپس (هيچ يك از كفّار و منافقان) يارى نمى‌شوند.
پیام ها
1- و آگاهى از شكست كفّار و پاى بند نبودن منافقان به تعهّدات خود، سبب تقويت روحيه مسلمانان است. لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ ... لا يَنْصُرُونَهُمْ
2- از تبليغات پر طمطراقِ منافقان نهراسيد كه آنان، مرد عمل نيستند و خيلى زود ميدان را خالى مى‌كنند. لا يَخْرُجُونَ ... لا يُنْصَرُونَ ... لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ
3- پيمان‌شكنى منافقان به حدى است كه نسبت به كافران هم پيمان خود نيز وفادار نيستند. لا يَخْرُجُونَ ... لا يُنْصَرُونَ
4- عاقبت نفاق، خوارى و تنهايى است. «لا يُنْصَرُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لَئِنْ أُخْرِجُوا لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا يَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ «12»
لَئِنْ أُخْرِجُوا: و اگر بيرون كرده شودن يهودان از مدينه، لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ:
بيرون نروند منافقان با ايشان و موافقت آنها نكنند، وَ لَئِنْ قُوتِلُوا: و اگر مقاتله كرده شوند، يعنى مسلمانان با آنها مقاتله كنند، لا يَنْصُرُونَهُمْ: يارى نكنند منافقان، ايشان را، وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ: و اگر يارى دهند منافقين يهود را بر فرض و تقدير، زيرا آنچه خداى تعالى نفى فرموده، به وجود نيايد، لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ: هر آينه بازگردند بر پس پشتهاى خود، يعنى فرار كنند، ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ: پس يارى كرده نشوند بنو نضير بعد از فرار منافقان، يعنى چون ياوران آنها منهزم شوند، منصور نگردند، بلكه به عذاب جلاء و كشتن و اسيرى، گرفتار شوند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَ لا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَداً أَبَداً وَ إِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ «11» لَئِنْ أُخْرِجُوا لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا يَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ «12» لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَفْقَهُونَ «13» لا يُقاتِلُونَكُمْ جَمِيعاً إِلاَّ فِي قُرىً مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَراءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعاً وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّى ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُونَ «14» كَمَثَلِ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيباً ذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «15»
ترجمه
آيا نظر نكردى بآنانكه نفاق ورزيدند ميگويند به برادرانشان آنانكه كافر شدند از اهل كتاب هر آينه اگر بيرون كرده شديد بيرون ميرويم با شما و اطاعت نميكنيم در مخالفت شما كسى را هرگز و اگر كارزار كرده شديد هر آينه يارى ميكنيم شما را و خدا گواهى ميدهد كه آنها دروغگويانند
اگر بيرون كرده شوند بيرون نميروند با آنها و اگر كارزار كرده شوند يارى نميكنند آنها را و اگر يارى كنندشان هر آينه برميگردند به پشتها پس يارى كرده نميشوند
هر آينه شما بيشتر مورد ترسيد در سينه‌هاى آنها از خدا اين بسبب آنست كه آنها گروهى هستند كه نميفهمند
كارزار نميكنند با شما همگى مگر در بلاد محصوره بحصار و خندق يا از پشت ديوارها قوّت و دليريشان ميان خودشان زياد است ميپندارى آنها را مجتمع و دلهاشان پراكنده است اين براى آنست كه آنها گروهى هستند كه بعقل در نمى‌يابند
مانند آنانكه بودند پيش از آنها بزمان كمى كه چشيدند عقوبت كارشان را و براى آنها عذابى است دردناك.
تفسير
خداوند متعال بعد از ذكر اوصاف مهاجرين و انصار و تابعين متعرّض
جلد 5 صفحه 178
احوال منافقين مذكور در آيات اوّليّه اين سوره كه وعده نصرت به بنى نضير دادند و وفا ننمودند شده به پيغمبر خود ميفرمايد آيا نديدى كسانى را كه نفاق نمودند با خدا و رسول ميگويند ببرادران خودشان در كفر از يهود كه اگر بيرون كرده شديد از مدينه بامر پيغمبر ما هم با شما بيرون ميآئيم و اطاعت احدى را هرگز نخواهيم نمود در مخالفت با شما و اگر مسلمانان با شما جنگ كردند ما شما را يارى ميكنيم و خدا شهادت ميدهد كه آنها دروغ ميگويند اگر بنى نضير اخراج شوند از مدينه آنها از جاى خودشان حركت نخواهند كرد و اگر مسلمانان با آنها مقاتله نمايند اينها يارى نميكنند آنها را و بر فرض يارى كنند آنها را در جنگ كه نخواهند كرد در بين مبارزه فرار ميكنند و آنها را تنها ميگذارند و كسى يارى از آنها نخواهد نمود حماقت اينها و آنها بقدرى است كه در دلهاشان ترس از شما بيشتر است از ترس خدا چون فهم ندارند كه معرفت بقدرت خدا و عظمت مقام او داشته باشند و اگر با هم اجتماع نمايند در مقاتله با شما مسلمانان جرئت مقاومت در ميدان جنگ را ندارند ناچار در قلعه‌هاى ديار خود متحصّن شوند يا از پشت ديوارها تيراندازى كنند و اين نه براى آنست كه آنها ذاتا ضعيف و ناتوان و ترسو هستند قوّت و شجاعت آنها در مبارزه با خودشان زياد است ولى در مقابل شما بخواست خدا مرعوب شده‌اند يا اختلافات داخلى و عداوتهاى شخصى ميان آنها زياد است و شما تصوّر ميكنيد كه آنها با هم متّفقند ولى دلهاى آنها از هم پراكنده و جدا است و هر كدام هوى و هوسى دارند كه مانع از اتّفاق و اتّحاد است و اين براى آنست كه عقل ندارند تا بفهمند كه ترقى و تعالى هر قوم در اتّفاق و اتّحاد با يكديگر است و ترقى شخصى نوعا در ضمن ترقى نوعى حاصل ميشود و بايد اغراض شخصيّه را فداى اغراض نوعيّه نمود مثل بنى نضير هم مثل بنى قنيقاع است كه بفاصله كمى قبل از آنها نقض عهد نمودند و بحكم پيغمبر مجبور بجلاء وطن شدند و بسزاى كفر خودشان در دنيا رسيدند و عذاب آخرت آنها كه اشدّ از عذاب دنيا است بجاى خود براى آنها و رفقاشان باقى و برقرار خواهد بود.
جلد 5 صفحه 179
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ لَم تَرَ إِلَي الَّذِينَ نافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخوانِهِم‌ُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن أَهل‌ِ الكِتاب‌ِ لَئِن أُخرِجتُم لَنَخرُجَن‌َّ مَعَكُم وَ لا نُطِيعُ فِيكُم أَحَداً أَبَداً وَ إِن قُوتِلتُم لَنَنصُرَنَّكُم وَ اللّه‌ُ يَشهَدُ إِنَّهُم لَكاذِبُونَ «11» لَئِن أُخرِجُوا لا يَخرُجُون‌َ مَعَهُم وَ لَئِن قُوتِلُوا لا يَنصُرُونَهُم وَ لَئِن نَصَرُوهُم لَيُوَلُّنَّ الأَدبارَ ثُمَّ لا يُنصَرُون‌َ «12»
آيا نمي‌بيني بسوي كساني که نفاق ميكنند ميگويند: براي برادران خود كساني که كافر هستند از اهل كتاب هر آينه اگر شما اخراج شديد هر آينه ما هم با شما هم دست مي‌شويم و خارج مي‌شويم و در مورد شما اطاعت احدي را نميكنيم هرگز و اگر با مسلمين مقاتله كرديد هر آينه ما هم شما را ياري ميكنيم و خداوند شهادت ميدهد محققا اينکه منافقين دروغ ميگويند: اگر كفّار اهل كتاب اخراج شدند اينها با آنها خارج نميشوند و اگر هر آينه مقاتله كردند آنها را ياري نميكنند و هر آينه اگر ياري كردند هر آينه پشت ميكنند سپس آنها را ياري نميكنند منافقين
جلد 16 - صفحه 476
که از ترس جان خود اظهار اسلام كردند و در باطن سر سخت دشمن اسلام و مسلمين بودند هميشه در مقام كار شكني بودند که دشمنان اسلام را چيره كنند بمسلمانان و آنها را تشجيع مي‌كردند بر جنگ و جهاد با مسلمين و وعده‌هايي بآنها مي‌دادند ولي تمام دروغي بود من جمله يهود را تشجيع مي‌كردند که با مسلمانان بجنگند که اگر كشته شوند از يهود كشته شده و اگر پيش رفت كردند اينها هم اظهار كفر خود كنند و از صورت ظاهري اسلام بيرون روند لذا به يهود گفتند: ما با شما همراهيم.
أَ لَم تَرَ يعني مشاهده نمي‌كني.
إِلَي الَّذِينَ نافَقُوا منافقين که دشمن داخلي بودند.
يَقُولُونَ لِإِخوانِهِم‌ُ مراد قوم نسبي نيست بلكه اخوّت كفري و عداوتي است که همين نحوي که شما با اسلام مخالفيد و معانديد ما هم چنين هستم.
الَّذِينَ كَفَرُوا مِن أَهل‌ِ الكِتاب‌ِ که يهود بني نضير و بني قريظه باشند.
لَئِن أُخرِجتُم اگر شما را اخراج كردند ما هم شما را تنها نمي‌گذاريم.
لَنَخرُجَن‌َّ مَعَكُم و با شما همراهي ميكنيم.
وَ لا نُطِيعُ فِيكُم أَحَداً أَبَداً نه اطاعت پيغمبر ميكنيم و نه اطاعت مسلمين در مورد شما که بگويند: با اينها همراهي نكنيد يا با آنها مقاتله كنيد.
وَ إِن قُوتِلتُم مثل بني قريظه.
لَنَنصُرَنَّكُم ما هم شما را ياري ميكنيم.
وَ اللّه‌ُ يَشهَدُ إِنَّهُم لَكاذِبُونَ نه با بني نضير خارج مي‌شوند و نه بني قريظه را ياري ميكنند در مقاتله چنانچه ميفرمايد:
لَئِن أُخرِجُوا لا يَخرُجُون‌َ مَعَهُم چنانچه بني نضير اخراج شدند و احدي از منافقين با آنها همراهي نكردند.
وَ لَئِن قُوتِلُوا لا يَنصُرُونَهُم چنانچه بني قريظه مقاتله كردند، و احدي از اينکه منافقين آنها را ياري نكردند، و اينکه آيه شريفه يكي از معجزات است که قبلا خبر ميدهد از حال منافقين با يهود.
وَ لَئِن نَصَرُوهُم قضيّه فرضيّه که بر فرض اگر آنها را ياري مي‌كردند با اينكه نكردند.
جلد 16 - صفحه 477
لَيُوَلُّنَّ الأَدبارَ پشت مي‌كردند و فرار مي‌كردند و آنها را در ميدان جنگ وا مي‌گذاردند.
ثُمَّ لا يُنصَرُون‌َ پس ياري نمي‌كردند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 12)- سپس برای توضیح بیشتر در باره دروغگوئی آنها می‌افزاید: «اگر آنها را بیرون کنند با آنان بیرون نمی‌روند» (لئن اخرجوا لا یخرجون معهم).
«و اگر با آنها پیکار شود یاریشان نخواهند کرد» (و لئن قوتلوا لا ینصرونهم).
«و اگر (به گفته خود عمل کنند و) یاریشان کنند پشت به میدان کرده فرار می‌کنند»! (و لئن نصروهم لیولن الادبار).
«سپس کسی آنان را یاری نمی‌کند» (ثم لا ینصرون).
نکات آیه
۱ - خبر دادن خداوند، به همگام نشدن منافقان با یهود بنى نضیر در مسیر تبعید آنان (لئن أُخرجوا لایخرجون معهم)
۲ - خبر دادن خداوند، از پایبند نبودن منافقان به تعهّد خویش، در یارى بنى نضیر به هنگام جنگ (و لئن قوتلوا لاینصرونهم)
۳ - موضع مسلمانان در مقطع غزوه بنى نضیر، موضعى برتر نسبت به یهود (لئن أُخرجتم ... و إن قوتلتم ... لئن أُخرجوا ... و لئن قوتلوا) در این آیات، همواره از موضع آسیب پذیر یهود، سخن به میان آمده است; زیرا مسأله اخراج و جنگ نه از سوى ایشان بلکه علیه آنان یاد شده است. پس معلوم مى شود که آنها در موضعى نبوده اند که بخواهند اقدام به جنگ کنند.
۴ - حضور منافقان در جبهه کافران، حضورى ناپایدار و بى خاصیت است. (و لئن نصروهم لیولّنّ الأدبر)
۵ - تقویت روحیه مسلمانان از سوى خداوند، با ترسیم شخصیت پوچ، ناپایدار و بى خاصیت منافقان (و اللّه یشهد إنّهم لکذبون ... و لئن نصروهم لیولّنّ الأدبر ثمّ لاینصرون)
۶ - خبردادن خداوند، از شکست حتمى یهود و برخوردار نشدن آنان از هیچ امداد (ثمّ لاینصرون)
۷ - ترسیم شرایط امیدبخش آینده، براى مسلمانان مدینه از سوى خداوند (و اللّه یشهد إنّهم لکذبون ... لیولّنّ الأدبر ثمّ لاینصرون) لحن آیه شریفه، نویدبخش مؤمنان، در مقابله با توطئه هاى یهود و منافقان است.
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۷
- بنى نضیر: بى یاورى بنى نضیر ۶; پیشگویى شکست بنى نضیر ۶; تبعید بنى نضیر ۱; جنگ با بنى نضیر ۲; عهدشکنى با بنى نضیر ۱
- خدا: بشارتهاى خدا ۷
- غزوه بنى نضیر: قصه غزوه بنى نضیر ۳; مسلمانان در غزوه بنى نضیر ۳
- قرآن: پیشگوییهاى قرآن ۱، ۶
- مسلمانان: تقویت روحیه مسلمانان ۵
- مسلمانان مدینه: بشارت به مسلمانان مدینه ۷
- منافقان: ناپایدارى منافقان ۵; نقش منافقان ۴
- منافقان مدینه: عهدشکنى منافقان مدینه ۱، ۲; منافقان مدینه و بنى نضیر ۱، ۲
