البقرة ١
ترجمه
| سوره البقرة | آیه ١ | البقرة ٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الم»: الف، لام، میم. حروف مقطّعه‌ای هستند همانند (المص. المر.ن. ق ...) که در اوائل برخی از سوره‌ها آمده‌اند. پروردگار متعال برخی از سوره‌ها را بدانها آغاز کرده است تا بدین وسیله اعجاز قرآن را بنمایاند و نشان دهد که این قرآن با وجود این که از همان حروفی فراهم آمده است که عربها سخن خویش را از آنها فراهم می‌نمایند ولیکن از ارائه کتابی چون قرآن، و حتی سوره‌ای همانند آن، درمانده و ناتوانند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ... (۰) أُولٰئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ... (۰) الم (۰) أَ فَمَنْ کَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ ۵
- متقين داراى دو هدايتند همچناكه كفار و منافقين در دو ضلالت مى باشند
- هدايت اول متقين از سلامت فطرت و هدايت دوم از ناحيه قرآن و فرع بر هدايت اول است
- حقايقى كه شخص سليم الفطره به آنها ايمان مى آورد
- آياتى دال بر اينكه هدايت دومى از ناحيه خدا وقوع بر هدايت اولى است
- معنى ايمان
- اشاره به مراتب ايمان
- معنى غيب و ايمان به غيب
- وجه تغيير به ((ايقان )) در ((و بالاخرة هم يوقنون ))
- بحث روايتى (شامل دو روايت درباره غيب و انفاق در آيه كريمه )
- بحث فلسفى (پيرامون اعتماد به غير ادراكات حسى و پاسخ به دانشمندان حس گرا)
- چند اشكال بر دليل غربى ها بر عدم جواز اعتماد بر براهين عقلى
- با ترك عقليات دستيابى به ادراكى كلى و فكرى نظرى و بحثى عملى ممكن نيست
- بحث فلسفى ديگر (در اثبات وجود علم و رد بر سوفسطائيان و شاكان )
- سوفسطائيها و شكّاكها و ادلّه اى كه براى خود تراشيده اند
- پاسخ وجه اول آنان
- پاسخ وجه دوم آنان
- شبهه ماديون در وجود علم و رد بر آنها و اثبات تجرد و غير مادى بودن علم و ادراك
- وجوهى كه دلالت دارند بر اينكه علم ، بدان جهت كه علم است مادى نيست
نکات آیه
روایات و احادیث
۱ - «عن على بن الحسین (ع) فى دعاء له: الهى و سیدى ... قلت: ... «الم ذلک الکتاب لاریب فیه ...» ثنیت بالکتاب مع القسم الذى هو اسم من اختصصته لوحیک و استودعته سرّ غیبک ...;[۱] از امام سجاد (ع) روایت شده که در ضمن دعایى به درگاه خدا عرض کرد: اى معبود من! و اى سید من! ... فرمودى: ... «الم ذلک الکتاب ...» [و بدین طریق] سخن از کتاب خود را توأم با قسمى آوردى که نام کسى است که او را به وحى خود اختصاص دادى و راز غیب خویش را به ودیعت به او سپردى ...».
۲ - از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: «الم» رمز و اشارة بینه و بین حبیبه محمّد (ص) أراد أن لا یطلع علیه سواهما...;[۲] «الم» رمز و اشاره است بین خدا و حبیب خود، محمّد (ص) که خواسته است هیچ کس غیر از خود و رسولش، از آن آگاه نشود ...».
۳ - سفیان ثورى مى گوید: «قلت لجعفر بن محمّد (ع) ... یا بن رسول اللّه ما معنى قول اللّه عز و جل الم ... قال (ع) أما «الم» فى أول البقرة فمعناه أنا اللّه الملک ...»[۳] از امام صادق (ع) از معناى «الم» سؤال کردم ... حضرت فرمود: اما «الم» در ابتداى سوره بقره ; یعنى «أنا اللّه الملک» من خدایى هستم که پادشاهى از آن من است...».
۴ - از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: «الم» هو حرف من حروف اسم اللّه الأعظم المقطع فى القرآن، الذى یؤلفه النبى و الإمام فإذا دعا به أجیب ...;[۴] «الم» حرفى از حروف اسم اعظم خداست که در قرآن تقطیع شده است و پیامبر و امام آن را ترکیب مى کنند. پس هرگاه خدا را با آن بخوانند دعایشان مستجاب مى شود».
۵ - از ائمه - علیهم السلام - روایت شده: «ان الحروف المفتحة بها السور من المتشابهات التى إستأثر اللّه تعالى بعلمها و لایعلم تأویلها إلا هو;[۵] حروف [مقطعه] - که سوره ها با آنها آغاز مى شود - از متشابهاتى است که خدا علم آنها را به خود اختصاص داده و تأویل آنها را غیر از او کسى نمى داند».
موضوعات مرتبط
- حروف مقطعه: ۱ علم به حروف مقطعه ۵; فلسفه حروف مقطعه ۱، ۲، ۴
- خدا: اسم اعظم خدا ۴; سلطنت خدا ۳
- قرآن: متشابهات قرآن ۵
- محمّد (ص): رموز بین خدا و محمّد (ص) ۱، ۲
