البقرة ١٢٢
ترجمه
| البقرة ١٢١ | آیه ١٢٢ | البقرة ١٢٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فَضَّلْتُکُمْ»: برتریتان بخشیدم. «الْعَالَمِینَ»: جهانیان. مراد مردمان آن دوره از زمان است.
تفسیر
نکات آیه
۱ - خداوند، درگذشته بنى اسرائیل را از نعمتهاى گرانقدر بهره مند ساخته بود. (یبنى إسرءیل اذکروا نعمتى التى أنعمت علیکم) کلمه «نعمت» به صورت مفرد آمده است; مراد از آن مى تواند نعمتى خاص همانند بعثت موسى(ع) باشد و مى تواند مراد از آن جنس نعمت باشد که در این صورت شامل نعمتهاى متعددى است که خداوند به بنى اسرائیل ارزانى داشته بود. نسبت دادن نعمت به خداوند با اضافه کلمه «نعمت» به «یاء» متکلم، حاکى از شرافت آن نعمت و یا نعمتهاست.
۲ - خداوند، ارزانى کننده نعمت بر بندگان خویش است. (نعمتى التى أنعمت علیکم)
۳ - خداوند، از بنى اسرائیل خواست تا نعمتهاى او را یاد کرده و همواره آنها را به خاطر داشته باشند. (یبنى إسرءیل اذکروا نعمتى التى أنعمت علیکم)
۴ - بنى اسرائیل، جماعتى داراى ترکیب قومى و قبیله اى تا عصر نزول قرآن (یبنى إسرءیل)
۵ - بنى اسرائیل، از مخاطبان قرآن و موظف به پیروى از آن (یبنى إسرءیل اذکروا)
۶ - هدف از لزوم یاد کردن نعمتها، یاد خدا بودن و نعمتها را از جانب او دانستن است. (اذکروا نعمتى التى أنعمت علیکم) توصیف «نعمت» به اینکه خداوند آنها را ارزانى کرده است (أنعمت علیکم) اشاره به این معنا دارد که: یاد کردن نعمت باید وسیله اى باشد براى یاد کردن بخشنده نعمت.
۷ - خداوند، بنى اسرائیل را در برهه اى از تاریخ، بر همه مردمان برترى داد. (و أنّى فضلتکم على العلمین) کلمه «عالمین» بر همه هستى و گاهى به همه موجودات داراى عقل و شعور اطلاق مى گردد و احیاناً کاربرد آن خصوص انسانهاست. به نظر مى رسد مراد از آن در آیه شریفه - به مناسبت حکم و موضوع - انسانها باشد.
۸ - برترى بنى اسرائیل بر همه مردم، از نعمتهاى گران سنگ الهى بر بنى اسرائیل (اذکروا نعمتى التى أنعمت علیکم و أنّى فضلتکم على العلمین) برداشت فوق مبتنى بر این است که عطف «أنّى فضلتکم» بر «نعمتى» عطف خاص بر عام و یا عطف تفسیرى باشد.
۹ - بنى اسرائیل، در صورت یادآورى نعمتهاى گران سنگ الهى و بررسى علتهاى فضیلتشان در اعصار گذشته، زمینه هاى ایمان به پیامبر(ص) را در خویش، شکوفا خواهند کرد. (و من یکفر به فأولئک هم الخسرون. یبنى إسرءیل اذکروا نعمتى) به نظر مى رسد توصیه به یادآورى نعمتهاى خدادادى، پس از بیان خطر کفرورزى به پیامبر(ص) و قرآن، ارائه رهنمودى باشد براى ایجاد زمینه ایمان.
۱۰ - به یادداشتن نعمتها و از خدا دانستن آنها، داراى نقشى بسزا در هدایت آدمى (یبنى إسرءیل اذکروا نعمتى التى أنعمت علیکم)
موضوعات مرتبط
- ایمان: زمینه ایمان به محمّد(ص) ۹
- بنى اسرائیل: برترى بنى اسرائیل ۷، ۸، ۹; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۴، ۷; زمینه اسلام بنى اسرائیل ۹; ساختار اجتماعى بنى اسرائیل ۴; قوم بنى اسرائیل ۴; مسؤولیت بنى اسرائیل ۳، ۵; نعمتهاى بنى اسرائیل ۱، ۸، ۹
- خدا: افعال خدا ۷; عطایاى خدا ۲; نعمتهاى خدا ۱، ۲، ۸
- ذکر: آثار ذکر نعمتهاى خدا ذکر ۹، ۱۰; ذکر خدا ۶; ذکر نعمت ۳; فلسفه ذکر نعمت ۶
- قرآن: تبعیت از قرآن ۵; مخاطبان قرآن ۵
- نعمت: منشأ نعمت ۶، ۱۰
- هدایت: عوامل هدایت ۱۰
