ابراهيم ٢٠
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ مَا ذٰلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ |
ترجمه
| ابراهيم ١٩ | آیه ٢٠ | ابراهيم ٢١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«عَزِیز»: سخت و مشکل.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْکُمْ أَيُّهَا... (۰) نَحْنُ خَلَقْنَاهُمْ وَ شَدَدْنَا... (۰) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۹ - ۳۴،سوره ابراهيم
- اشاره به معناى ((حق )) و بيان اينكه مراد از حق بودند خلقت آسمانها و زمين هدفداربودن عالم هستى است
- بيان جمله : ((ان يشايدهبكم و ياءت بخلق جديد)) و پاسخ به يك سؤال در اين مورد
- معناى جمله : ((و برزوا الله جميعا))
- بيان بگو مگوى كفار در روز قيامت
- سخن شيطان با پيروان خود در قيامت
- معناى اينكه در قيامت شيطان به اتباع خود مى گويد: ((خدا به شما وعده حق داد و من بهشما وعده دادم ولى وفا نكردم ))
- بيان اينكه شيطان بر مردم سلطه اى ندارد و فقط دعوت به گناه مى كند
- رد كلام فخر رازى در خصوص استثناء در آيه شريفه
- بيزارى جستن شيطان و هر متبوع ديگرى از پيروان خود، در روز قيامت
- انسان مختار است و خود مسؤ ول نيك و بد اعمال خويش است
- وجوهى كه در مورد تركيب و معناى آيه : ((الم تر كيف ضرب الله مثلا كلمة طيبة ...))گفته شده است
- موارد اختلاف مفسرين در بيان معنى و مفاد مفردات آيه فوق الذكر
- بيان مراد از ((كلمه طيبه )) اى كه به شجره طيبه تشبيه شده است
- مقصود از كلمه خبيثه كه به شجره خبيثه تشبيح شده شرك به خدا است
- آغاز و ادامه هدايت مؤ منين از ناحيه خداوند است (يثبت الله الذين آمنوابالقول الثابت ))
- چند معناى ديگر كه براى آيه : ((يثبت الله الذين آمنوا...)) ذكر كرده اند
- حكايت حال سردمداران و بزرگان ضلالت و ظلم كه كفران نعمت كرده مردم خود را هلاكتكشاندند
- انگيزه اصلى مشركين در شرك ورزيدن به عمد و اختيار
- وجه جمع بين دو آيه اى كه يكى وجود دوستى در قيامت اثبات و ديگرى نفى مى كند
- استدلال بر اختصاص ربوبيت براى خدا به اختصاص تدبير عام موجودات به او
- معناى ((سخر لكم الفلك )) و سخر لكم الانهار))
- معناى سؤ ال و توضيح مراد از جمله : اتيكم منكل ما سالتموه : خداوند از تمام آنچه از او خواستيد به شما داد))
- توضيحى درباره اينكه نعمت هاى الهى قابل شمارش نيست (و ان تعدوا نعمة الله لاتحصوها)
- روايتى درباره مراد از كلمه طيبه و كلمه خبيثه در آيه((مثل كلمة طيبة كشجرة طيبة ...))
- نقل ورد سخن ((آلوسى )) كه در روايتى بنابر آن مراد از شجره خبيثه بنى اميه اندمناقشه كرده
- چند روايت در مورد سؤ ال قبر و تطبيق آيه : (( يثبت الله الذين آمنوا...)) بر آن
- چند روايت در تطبيق آيه : (( الذين بدلوا نعمة الله كفرا...)) بر بنى اميه و بنى مغيره
- روايتى در اين باره كه اظهار عجز از شكر نعمتهاى الهى شكر است
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ «20»
و اين تبديل و جابه جايى، براى خداوند سخت نيست.
نکته ها
قرآن، چندين بار فرموده: ما آسمانها و زمين را بيهوده و بازيچه نيافريديم. «ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما لاعِبِينَ» «1»، در جاى ديگر مى‌فرمايد: «ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما باطِلًا ذلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا» «2» آرى، اين كفّارند كه خلقت هستى را بى‌هدف و باطل مى‌پندارند.
پیام ها
1- آفرينش آسمانها و زمين، بر اساس حكمت و مصلحت و هدفى شايسته انجام گرفته است. «بِالْحَقِّ»
2- خداوند، به بود ونبود ما نيازى ندارد، مغرور نشويم. «إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ»
3- هستى و دوام آن، به اراده و مشيّت الهى وابسته است. «إِنْ يَشَأْ»
4- جهان بدون انسان باطل است، حتّى اگر شما را ببريم، انسان‌هاى ديگرى را مى‌آوريم تا آفرينش آسمانها و زمين بيهوده نباشد. «3» «يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ»
«1». دخان، 38.
«2». ص، 27.
«3». تفسير الميزان.
تفسير نور(10جلدى)، ج4، ص: 404
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ «20»
وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ: و نيست اين اعدام و ايجاد بر خداى تعالى دشوار، چه ذات الهى قادر بالذات و قدرت سبحانى اختصاص ندارد به مقدورى دون مقدورى، بلكه نسبت به جميع ممكنات يكسان است.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ «19» وَ ما ذلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ «20» وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذابِ اللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ «21»
ترجمه
آيا ندانستى كه خداوند آفريد آسمانها و زمين را براستى و درستى
جلد 3 صفحه 226
اگر بخواهد ببرد شما را و بياورد مخلوقى تازه
و نيست اين بر خدا دشوار
و ظاهر و حاضر شدند براى خدا تمامى پس گفتند ناتوانان مر آنانرا كه تكبّر نمودند همانا ما بوديم مر شما را پيروان پس آيا شما هستيد دفع كنندگان از ما عذاب خدا را هيچ قدر گفتند اگر راهنمائى كرده بود ما را خدا هر آينه راهنمائى ميكرديم شما را يكسان است بر ما آنكه جزع نمائيم يا صبر كنيم نيست از براى ما هيچ گريز گاهى..
تفسير
بيان قدرت الهى است بر نابود نمودن كفّار و جاى دادن اهل ايمانرا در ديار آنها چون خلق نمودن آسمانها و زمين و اهل آنها مشكل‌تر است از هلاك- نمودنشان و مراد از رؤيت دانستن است چون ديدن خلق آسمانها و زمين را بحقّ ممكن نيست ببصر باشد بلكه ببصيرت است و مخاطب ظاهرا پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم باشد اگر چه مقصود امّتند و مراد از خلقت بحق خلق نمودن بغرض صحيح عقلى مطابق حكمت و مصلحت است در مقابل فعل عبث و لغو و غرض باطل چنانچه در جاى ديگر تصريح فرموده بآنكه غرض از خلقت عبادت و استحقاق مثوبت است و خالق السموات نيز قرائت شده است و در روز قيامت تمام خلق از قبور بيرون مى‌آيند و در پيشگاه الهى بارز و حاضر ميشوند و براى تحقق وقوع چنين روزى تعبير از آن بصيغه ماضى شده است و كسانيكه ضعيف الرّأى و كم خرد بودند از كفّار و بتبع رؤساء و دانشمندان خودشان بر كفر باقى مانده بودند بآنها ميگويند ما در تكذيب پيغمبران و مخالفت با ايشان تبعيّت از شما كرديم چون از خودمان عقل و تميز درستى نداشتيم آيا امروز شما ميتوانيد دستگيرى از ما كنيد و چيزى از عذاب الهى را كه براى ما مقدّر شده از ما دفع و رفع نمائيد آنها جواب ميدهند اگر خداوند در دنيا ما را بحال خودمان واگذار نفرموده بود بلكه ما را بتوفيق خود راهنمائى كرده بود ما هم شما را هدايت بخير و صلاح نموده بوديم يا اگر خداوند راه نجات از عذاب را در آخرت بما ارائه فرموده بود ما هم بشما ارائه مينموديم ولى افسوس كه ما كارى نكرديم كه قابل تفضّل و احسان باشيم امروز حال ما اينست كه بيتابى و بردبارى براى ما يكسان است و جز سوختن و ساختن چاره‌اى نيست و راه گريز و مفرّى از عذاب نداريم و در آيه دلالت است بر منع از تقليد در اصول عقائد و لزوم نظر و فكر.
جلد 3 صفحه 227
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما ذلِكَ عَلَي اللّه‌ِ بِعَزِيزٍ «20»
و نيست اينکه اذهاب و ايتاء بر خداوند امر مشكل صعبي.
افعالي که از انسان از روي اختيار صادر ميشود منوط بمقدماتي است: اول تصور سپس تصديق بفائده ثم عزم ثم جزم ثم حركت عضلات با حفظ قدرت و نبودن مانعي از صدور. و اما افعال الهي احتياج باين مقدمات ندارد نه تصور نه تصديق نه عزم نه جزم نه حركت عضلات فقط وجود مصلحت و ايجاد که تمام افعال الهي موجود ميشود بايجاد که باصطلاح حكماء بوجود منبسط تعبير ميكنند که تمام موجودات بايجاد حق است و بلسان آيات و اخبار بمشيت تعبير ميفرمايند که گفتند خلقت الاشياء بالمشيه و خلقت المشية بنفسها و بيان ديگر ايجاد فعل بمعني مصدري است و موجودات فعل بمعني اسم مصدري است ايجاد كردن و موجود شدن بمجرد ايجاد موجود ميشود وَ ما ذلِكَ عَلَي اللّه‌ِ بِعَزِيزٍ يعني بر خدا امتناعي
جلد 11 - صفحه 378
ندارد که بعضي تصور ميكنند که اينکه رياست و دولت و قدرتي که دارند احدي نيست که بتواند از آنها بگيرد خداوند بضعيف‌ترين خلقش قوي‌ترين آنها را هلاك ميكند يك پشه نمرود را هلاك كرد و هكذا.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 20)- «و این کار برای خدا به هیچ وجه مشکل نیست» (وَ ما ذلِکَ عَلَی اللَّهِ بِعَزِیزٍ).
شاهد این سخن آن که در سوره نساء آیه 131- 133 می‌خوانیم: «اگر شما
ج2، ص504
کافر شوید (به خدا زیانی نمی‌رساند) چرا که آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداست و خداوند بی‌نیاز و شایسته ستایش است ... هرگاه بخواهد شما را ای مردم می‌برد و گروه دیگری می‌آورد، و خداوند بر این کار تواناست».
نکات آیه
۱- میراندن انسانها و خلق انسانهایى جدید به جاى آنان، کار دشوارى براى خداوند نیست. (إن یشأ یذهبکم و یأت بخلق جدید . و ما ذلک على الله بعزیز)
۲- خداوندى خداوند، منشأ قدرتمندى او بر انجام کارهاى شگفت آور و بزرگ (و ما ذلک على الله بعزیز) ذکر اسم ظاهر «الله» به جاى ضمیر - با اینکه به دلیل ذکر «الله» در آیه جاى کاربرد ضمیر است - مى تواند مشعر به معناى یاد شده باشد.
موضوعات مرتبط
- انسان: خلقت انسان ها۱; مرگ انسان ها۱
- خدا: الوهیت خدا ۲; خدا و جایگزینى نسلها ۱; سهولت در افعال خدا ۱; منشأ قدرت خدا ۲
- نسلها: سهولت جایگزینى نسلها ۱
منابع
