أَبَدا
ریشه کلمه
- ابد (۲۸ بار)
قاموس قرآن
هميشه. پيوسته. اين كلمه 28 بار در قرآن مجيد بكار رفته است [كهف:3] يعنى مؤمنان در آن اجر هميشگى هستند راغب در مفردات گويد: اَبَد زمان مستمرّى است كه قطع نمىشود و در مادّه «اَمَد» گويد «اَبَد» به معنى زمان غير محدود است. در اقرب الموارد هست كه: اَبَد ظرف زمان است و براى تأكيد مستقبل مىآيد نه براى دوام و استمرار آن، چنانكه قَطّ و البَتَّه براى تأكيد زمان ماضى است گويند: «ما فعلت قَطّ و البتّه و لا افعله اَبَداً» بنابراين سخن، كلمه اَبَد هميشه معناى ما قبل خود را تأكيد مىكند، به عبارت ديگر تأكيد است نه تأسيس. تدبّر در آيات قرآن مجيد خلاف اين مطلب را مىرساند و ثابت مىكند كه ابد فقط براى تأكيد نيست آياتى هست كه بوسيله «اَبَدا» از آنها دوام و هميشگى فهميده مىشود نظير [كهف:3]، [توبه:108]، [احزاب:53]، و آيات ديگر. ناگفته پيداست كه از مكث و عدم قيام و عدم تزويج زنان حضرت رسول «صلى اللّه عليه و آله» بعد از فوتش، در صورتى دوام و استمرار فهميده مىشود كه «اَبَداً» به آنها اضافه شود و بدون آن دوام و عدم آن هر دو محتمل خواهد بود. در اين صورت «اَبَداً» براى تأسيس معناى جديدى است نه تأكيد معناى ما قبل. مخفى نماند «اَبَداً» به معنى دَهر بكار رفته چنان كه در قاموس و غيره هست و نيز وصف استعمال شده چنان كه در نهج البلاغه خطبه 107 آمده «اَنتَ الاَبَدُ فَلا اَمَدَلَكَ» يعنى خدايا تو دائم و هميشگى هستى و براى تو زمان محدودى نيست. در اين استعمال هم، معناى اصلى كه دوام باشد در نظر است.
