آل عمران ٤٥
ترجمه
| آل عمران ٤٤ | آیه ٤٥ | آل عمران ٤٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَسِیحُ»: لقب عیسی است، معرّب (مشیخا) که در تورات آمده است و به معنی مدهون و تعمید شده است. «وَجِیهاً»: دارای وجاهت و کرامت. محترم. حال عیسی است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُوا... (۵)
فَنَادَتْهُ الْمَلاَئِکَةُ وَ هُوَ... (۳) قَالَ کَذٰلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۶۰ - ۴۲، سوره آل عمران
- منظور از اصطفا (برگزيدن ) و تطهير مريم سلام اللّه عليها
- وجه اينكه قضاياى مربوط به مريم عليها السلام از اخبار غيبى شمرده شده است
- وجه تعبير به ((ملائكه )) در جمله ((اذ قالت الملائكة ...))
- گفتار معصومين در تفسير ((كلمه ))
- معناى ((كلمه خدا)) و مراد از ((كلمه )) در جمله : ((يبشرك بكلمة منه ...))
- وجه تسميه عيسى به مريم (عليهما السلام ) به ((مسيح ))
- يهود و كلمه ((مسيح ))
- معناى كلمه ((عيسى ))
- اقوالى كه درباره سخن گفتن عيسى (ع )با مردم در سن كهولت ، گفته شده است
- مراد از ((تورات )) ((انجيل )) در قرآن كريم
- بعثت حضرت عيسى (ع ) عموميت داشته ، هر چند رسالت او به سوى بنىاسرائيل بوده است
- معجزات عيسى (ع ) مستند به اذن خدا بوده است و عيسى (ع ) در صدور آن آيات استقلالىنداشته است
- معجزات حضرت عيسى (ع ) در خارج ، از آن جناب صادر مى شده است
- جمله ((مصدقا لما بين يدى من التورية ...)) براى اينكه عيسى (ع ) تورات موجود درزندگى خودرا قبول داشته است دلالت نمى كند
- عملى كه عيسى (ع ) براى باز شناختن مؤ منين به خود وتشكل دادن به آنها انجام داد
- قيد ((الى اللّه )) در آيه به چه جهتى آمده است ؟
- مراد از ايمان در جمله ((قال الحواريون نحن انصار اللّه آمنا باللّه ...)) ايمان بعد ازايمان است
- راه عبادت كوتاهترين راه به سوى خداى سبحان است
- معناى ((توفى )) و تفاوت مورد استعمال اين كلمه با كلمه ((موت ))
- توّفى حضرت عيسى به معناى گرفتن آن حضرت از دست يهود است
- منظور از ((رفع عيسى به سوى خدا)) و ((تطهير او از كافران ))
- مراد از تفوق پيروان عيسى (ع ) بر كافران تا روز قيامت
- مقصود از تفّوق حجت تفوق از نظر مقبوليت نيست
- تبعيت از نياكان سبب مى شود كه مراد عموم يهود و مطلق نصارا باشد
- وعده نيكو به پيروان حقيقى (قولى و عملى ) عيسى (ع )
- دو حجت و دليل بر نفى الوهيت عيسى (ع ) در تمثيل او به آدم (ع )
- جمله ((الحق من ربك )) از بديع ترين بيانات قرآنى است
- بحث روايتى (در ذيل آيات كريمه گذشته )
- رواياتى درباره برترين زنان عالم : (فاطمه (س ) مريم ، خديجه و آسيه )
- اثبات سيادت اثبات عالى ترين مراتب اصطفاء است
- اخبار غيب حضرت عيسى (ع ) معجزه قابلقبول براى مردم بود
- روايتى درباره آنچه در شريعت عيسى (ع ) آمده بود
- روايت درباره به دار آويختن حضرت عيسى (ع )
- روايتى در مورد كيفيت بالا بردن عيسى (ع ) به آسمان
- روايتى از امام رضا (ع ) درباره قضيه حضرت عيسى (ع )
- بحث روايتى ديگر در معناى محدث
- فرق ميان نبى ، رسول و محدث
- على (ع ) محدث بود
- مطالبى پيرامون ((وحى )) و واژه ((محدث ))
- تشخيص القائات رحمانى از شيطانى مستند به تاءييد الهى است و خارج از معيارهاىمعمولى تشخيص است
- توضيح اينكه : ((محدث صوت فرشته را مى شنود ولى فرشته را نمى بيند))
تفسیر نور (محسن قرائتی)
«45» إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ
(بياد آور) آنگاه كه فرشتگان گفتند: اى مريم! همانا خداوند تو را به كلمه و نشانه‌اى از سوى خويش به نام مسيح، عيسى پسر مريم، بشارت مى‌دهد.
او كه در دنيا و آخرت آبرومند و از مقرّبان است.
نکته ها
در قرآن، از حضرت عيسى به «كلمة» ياد شده است كه در فرهنگ قرآن، به معناى «مخلوق» مى‌باشد. نظير آيه‌ى 109 سوره كهف كه مى‌فرمايد: «قُلْ لَوْ كانَ الْبَحْرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِماتُ رَبِّي» اگر درياها براى نوشتن كلمات الهى مُركّب شوند، درياها تمام مى‌شوند، ولى كلمات الهى به پايان نمى‌رسد.
وصف «وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ» در قرآن تنها براى حضرت عيسى عليه السلام آمده و در مورد شخص ديگرى اين صفت گفته نشده است.
پیام ها
1- گاهى مقام زن بدانجا مى‌رسد كه خداوند از طريق فرشتگان با وى سخن مى‌گويد. «إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ»
2- فرزند، نعمت است. «يبشّرك»
جلد 1 - صفحه 514
3- عيسى فرزند خدا نيست، مخلوق خداست، ولى مخلوقى بس بزرگ و ناشناخته. «بِكَلِمَةٍ مِنْهُ» ( «كلمة» به صورت نكره آمده كه رمز عظمت و ناشناختگى است.)
4- خداوند براى اولياى خود قبل از تولّدشان نامگذارى مى‌كند. «اسْمُهُ الْمَسِيحُ»
5- كسى كه از انسان متولّد و دوران جنينى را طى كرده است، چگونه مى‌تواند فرزند خدا باشد؟ «عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ»
6- وجاهت دنيوى نيز يك ارزش است وكسب آن مانعى ندارد. «وَجِيهاً فِي الدُّنْيا»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ (45)
إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ: ياد بياور و منتهى شود علم تو اى پيغمبر، يا اى مخاطب، زمانى را كه گفتند ملائكه، يعنى جبرئيل كه از جنس ملائكه بود گفت: يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ: اى مريم بدرستى كه خداى تعالى بشارت مى‌دهد تو را، بِكَلِمَةٍ مِنْهُ: به كلمه صادره از جانب او كه اشاره به كلمه «كن» كه كاشف است از اراده ازليه الهيه. گرچه ايجاد همه اشياء، مربوط به اراده حق است، لكن در حضرت عيسى عليه السّلام چون حدوث او بدون پدر بوده، لذا اضافه او به كلمه اتم و اكمل باشد. «سيد رضى» رضوان الله عليه در كتاب «حقايق التأويل» چند وجه ذكر و بعد فرموده: اقواى وجوه آنكه «كلمه» وعده الهى است، سوره برائة: وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلى وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيا. «2» يا تسميه او به كلمه، به جهت آنكه هدايت نمود مردم را به كلام الهى كه انجيل باشد. يا به اعتبار آنكه در مهد تكلم نموده.
اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ: نام آن كلمه، مسيح لقب او، و عيسى اسم او باشد. مفسرين را در آن اقوالى است: 1- مسيح از القاب مشرفه، و اصل آن به زبان سريانى مشيح، يعنى مبارك، و عيسى معرّب ايشوع. 2- مشتق از مسح كه ممسوح بود به بركت. 3- به اعتبار آنكه سياحت زمين
«1» بحار الانوار، جلد 12، صفحه 122، حديث اوّل
«2» سوره توبه، آيه 40
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 101
مى‌كرد و در يكجا اقامت نمى‌نمود. 4- به سبب آنكه چون مسح كور و پيس مى‌نمود، شفا مى‌يافت. 5- مولود مبارك.
وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ: در حالى كه آن عيسى با جاه و شرافت باشد در دنيا به طاعت و نبوت، و در آخرت به شفاعت. وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ: و از نزديكان درگاه الهى است به كرامت. نزد بعضى مراد «وجيه» يعنى رفيع از تفريط يهود و افراط نصارى و از مقربان درگاه احديت در هر دو جهان مى‌باشد.
«زمخشرى» گفته: وجاهت در دنيا، نبوت و تقدم بر مردم؛ و در آخرت، شفاعت و علوّ درجه در جنت؛ و مراد از مقرّبين، رفع او به آسمان و مصاحبت با ملائكه باشد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ (45)
جلد 1 صفحه 416
ترجمه
هنگاميكه گفتند ملائكه اى مريم همانا خدا بشارت ميدهد تو را به كلمه از خود كه نام او است مسيح عيسى پسر مريم كه صاحب جاه در دنيا و آخرت و از مقربان است..
تفسير
ظرف متعلق است بعامل مقدر كه اذكر باشد و لقب حضرت عيسى كلمة اللّه است بمناسبت آن كه به كلمه كن وجوديه از روح خداوند بدون پدر بوجود آمده و نام آن كلمه مسيح است كه گفته‌اند معرب مشيح است كه در عبرى بمعنى مبارك است و بنظر حقير مسيح است براى آنكه هر چه را مسح كند بكمال لايق خود ميرساند شايد با همان كلمه و روح احياء اموات مينمود و شفاى امراض ميداد باذن خداوند و تذكير ضمير بمناسبت معنى است و مؤيد اين معنى آن است كه خداوند فرمود اسمه المسيح يعنى علامت آن كلمه مسيح است كه بهر چه برسد كارگر است زنده مى‌كند و شفا ميدهد و الا معلوم است مسيح لقب حضرت عيسى است و نام آن حضرت عيسى است كه گفته‌اند معرب ايشوع است و كنيه آن حضرت ابن مريم است اگرچه گفته‌اند اسم در اينجا بر حاكى از شخص اطلاق شده و تقديم لقب براى تعظيم است مانند آن كه ما مى‌گوئيم يا مصطفى محمد يا مرتضى على ولى لطف كلام در نظريه مذكوره است و در اين آيه جمع بين اسم و لقب و كنيه آنحضرت و منشا لقب كه آن هم لقب ديگرى است شده براى مزيد بصيرت و اهتمام بشأن آنحضرت و تأكيد شده است اين معنى بدو صفت كه يكى وجاهت و جاه آنحضرت است چنانچه قمى نقل نموده در دنيا به نبوت و رياست و در آخرت بشفاعت و علو مرتبت و ديگر قرب آنحضرت است در باره‌گاه احديت به اين كه بآسمان رفته و با ملائكه هم صحبت شده و در اعلى عليين جاى گرفته است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِذ قالَتِ المَلائِكَةُ يا مَريَم‌ُ إِنَّ اللّه‌َ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنه‌ُ اسمُه‌ُ المَسِيح‌ُ عِيسَي ابن‌ُ مَريَم‌َ وَجِيهاً فِي الدُّنيا وَ الآخِرَةِ وَ مِنَ المُقَرَّبِين‌َ (45)
زماني که ملائكه گفتند اي مريم خداوند تو را بشارت ميدهد بكلمه از خود که نامش مسيح است عيسي پسر مريم که آبرومند است در دنيا و آخرت و از مقرّبين درگاه اله است.
إِذ قالَتِ المَلائِكَةُ بشارت ديگري است براي مريم پس از بشارت اولي که
جلد 3 - صفحه 199
إِنَّ اللّه‌َ اصطَفاك‌ِ الايه باشد.
يا مَريَم‌ُ إِنَّ اللّه‌َ يُبَشِّرُكِ اينکه بشارت از جانب خدا است و فوق بشارت اولي که يك همچه فرزندي خداوند باو عنايت فرمايد.
بِكَلِمَةٍ مِنه‌ُ كلمه عبارت از لفظي است که دلالت بر معني كند و تمام ممكنات دلالت بر وجود واجب و بر علم و قدرت و حكمت او دارند لكن دلالت انسان اتم‌ّ از ساير مخلوقات است و در افراد بشر انبياء دلالة آنها بر شئون الهي بيشتر است و در ميان انبياء عليه السّلام وجود مقدّس نبوي صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و اوصياء او عليهم السلام دلالتشان اتم‌ّ است. مرحوم مجلسي عليه الرحمة در جلد هفتم بحار يك باب عنوان دارد (باب انّهم عليهم السلام كلمات اللّه) و در جلد نهم (انّ عليّا عليه السّلام كلمة اللّه) و عيسي عليه السّلام كلمة اللّه است چون وجود عيسي بر خلاف عادت بود و معجزات باهرات او از تكلّم در مهد و احياء موتي و ابراء اكمه و ابرص و غير آنها و رفتن بآسمان تمام دلالت تامّه دارد بر شئونات ربوبي، و لفظ منه يعني از جانب خداوند افاضه شده.
اسمُه‌ُ المَسِيح‌ُ عِيسَي ابن‌ُ مَريَم‌َ اسم عيسي، لقب مسيح و در وجه تسميه عيسي بمسيح وجوه زيادي گفتند که مسح سر ايتام مينمود تلطّفا يا هر صاحب آفتي را مسح مينمود شفا مي‌يافت، يا بمعني صديق بلغه عبراني است ماشيحا بوده در عربي مسيح گفتند، يا از ماده سبح است بمعني سير در ارض، يا فعيل بمعني مفعولي بمعني ممسوح است بروغن و غير اينها و چون تمام تفسير برأي است اعتبار ندارد.
وَجِيهاً فِي الدُّنيا وَ الآخِرَةِ نزد خداوند آبرومند است نزد انبياء مقام منبع دارد اولو العزم است، و از امتيازات خاصّه مسيح اينست که خداوند او را حفظ فرمود در آسمانها و هست تا زمان ظهور حضرت مهدي عجّل اللّه تعالي فرجه نزول ميكند و مقام وزارت در خدمتش پيدا ميكند و سفياني در صخره بيت المقدّس بدست او بدرك واصل ميشود و با حضرت مهدي (عج) نماز ميگذارد و همين سبب ميشود که نصاري
جلد 3 - صفحه 200
زودتر از ساير كفّار بشرف اسلام مشرف ميشوند.
وَ مِنَ المُقَرَّبِين‌َ قرب و منزلة او در پيشگاه احديّت بسيار است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 45)- از این آیه به بعد به بخش دیگری از زندگی مریم یعنی جریان
ج1، ص284
تولد فرزندش حضرت مسیح (ع) می‌پردازد، نخست می‌فرماید: «به یاد آور: هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای (وجود با عظمتی) از سوی خودش بشارت می‌دهد که نامش مسیح، عیسی (ع) پسر مریم است» (إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ).
«در حالی که هم در این جهان و هم در جهان دیگر، آبرومند و با شخصیت و از مقربان (درگاه خدا) خواهد بود» (وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ).
نکات آیه
۱ - سخن گفتن ملائکه با مریم و بشارت به او، درباره عیسى (ع) (اذ قالت الملئکة یا مریم انّ اللّه یبشرک بکلمة منه اسمه المسیح عیسى ابن مریم)
۲ - فرشتگان، پیام آوران الهى (اذ قالت الملئکة یا مریم انّ اللّه یبشرک بکلمة)
۳ - بشارت تولد عیسى (ع) به مریم (س) از جانب خداوند، توسط فرشتگان (اذ قالت الملئکة یا مریم انّ اللّه یبشرک بکلمة ... عیسى ابن مریم)
۴ - عظمت و اهمیّت بشارت اعطاى عیسى به مریم (اذ قالت الملئکة یا مریم انّ اللّه یبشرک) چون جمعى از فرشتگان این بشارت را آوردند و نه یک فرشته، عظمت و اهمیّت آن استفاده مى شود.
۵ - عیسى (ع)، کلمه اى والا، از جانب خداوند (انّ اللّه یبشرک بکلمة منه اسمه المسیح عیسى ابن مریم) «کلمة» به صورت نکره، دلالت بر عظمت آن دارد. گویا کلمه اى است که به جهت عظمت آن، ناشناخته است.
۶ - نامگذارى فرزند مریم به عیسى و مسیح، از جانب خداوند (اسمه المسیح عیسى ابن مریم)
۷ - مریم، مادرى ارزشمند و افتخارآفرین براى عیسى (ع)* (عیسى ابن مریم)
۸ - مسیح، از القاب عیسى (ع) (اسمه المسیح عیسى ابن مریم) چون یک فرد، دو اسم (به معناى مصطلح) ندارد، بنابراین یکى از آن دو لقب اوست; و چون معمولا اسم (به معناى مصطلح) را توصیف به «ابن» مى کنند، بنابراین اسم او عیسى و لقب او مسیح است.
۹ - وجاهت و آبرومندى حضرت مسیح در دنیا و آخرت (اسمه المسیح عیسى ابن مریم وجیهاً فى الدنیا و الاخرة)
۱۰ - وجاهت و آبرومندى در دنیا و آخرت، ارزشى براى انسان (وجیهاً فى الدنیا و الاخرة)
۱۱ - عدم تنافى کسب وجاهت دنیوى و اُخروى با یکدیگر (وجیهاً فى الدنیا و الاخرة)
۱۲ - عیسى (ع)، فرزند مریم است. نه فرزند خدا (عیسى ابن مریم) تأکید خداوند بر اینکه او را فرزند مریم مى خواند، براى ردّ پندار کسانى است که او را فرزند خدا مى دانند.
۱۳ - عیسى (ع)، از مقربان درگاه الهى (عیسى ابن مریم ... و من المقربین)
۱۴ - عظمت عیسى (ع)، نزد خداوند (یبشّرک بکلمة منه ... وجیهاً ... و من المقربین)
۱۵ - خداوند مریم را آگاه ساخت که فرزندى بدون پدر خواهد آورد. (انّ اللّه یبشّرک بکلمة منه ... عیسى ابن مریم) چون معمولاً فرزند را به پدر نسبت مى دهند، خداوند با نسبت دادن عیسى (ع) به مادر (عیسى ابن مریم)، به مریم تفهیم کرد که فرزندش بدون پدر زاده خواهد شد.
موضوعات مرتبط
- آبرو: اهمیّت آبرو ۱۰، ۱۱
- ارزشها: ۵
- خدا: بشارت خدا ۳ ; کلمات خدا ۵
- زنان: ۱۵
- عیسى (ع): ۷ بشر بودن عیسى (ع) ۱۲ ; تولد عیسى (ع) ۱، ۳، ۱۵ ; لقب عیسى (ع) ۸ ; مقام عیسى (ع) ۴، ۵، ۹، ۱۳، ۱۴ ; نامگذارى عیسى (ع) ۶
- مریم (س): ۱، ۳، ۱۲، ۱۵ بشارت به مریم (س) ۱، ۳، ۴ ; مقام مریم (س) ۷
- مقربان: ۱۳، ۱۴
- ملائکه: تکلم ملائکه ۱ ; مسؤولیت ملائکه ۲
