آل عمران ١٦٢

أَ فَمَنِ‌ اتَّبَعَ‌ رِضْوَانَ‌ اللَّهِ‌ کَمَنْ‌ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ‌ اللَّهِ‌ وَ مَأْوَاهُ‌ جَهَنَّمُ‌ وَ بِئْسَ‌ الْمَصِيرُ

ترجمه

آیا کسی که از رضای خدا پیروی کرده، همانند کسی است که به خشم و غضب خدا بازگشته؟! و جایگاه او جهنم، و پایان کار او بسیار بد است.

پس آيا كسى كه در طلب رضاى خداست همانند كسى است كه دچار خشم خدا شده و جاى او جهنّم است؟ و بد سر انجامى است

آيا كسى كه خشنودى خدا را پيروى مى‌كند، چون كسى است كه به خشمى از خدا دچار گرديده و جايگاهش جهنم است؟ و چه بد بازگشتگاهى است.

آیا کسی که (به ایمان) در راه رضای خدا قدم بردارد مانند کسی است که (به کفر) راه غضب خدا پیماید؟ که منزلگاه او جهنم است و بسیار بد جایگاهی است.

پس آیا کسی که [با طاعت و عبادت] از خشنودی خدا پیروی کرده، همانند کسی است که [بر اثر گناه] به خشمی از سوی خدا سزاوار شده؟ و جایگاه او دوزخ است و آن بد بازگشت گاهی است.

آيا آن كس كه به راه خشنودى خدا مى‌رود، همانند كسى است كه موجب خشم او مى‌شود و مكان او جهنم، آن سرانجام بد است؟

آیا کسی که جویای خشنودی الهی است همانند کسی است که سزاوار خشم الهی شده است؟ که سرا و سرانجامش جهنم است و چه بد سرانجامی است‌

آيا آن كس كه خشنودى خدا را پيروى كرده مانند كسى است كه به خشم خدا بازگشته- سزاوار خشم خدا شده- و جايگاه او دوزخ است؟ و بد بازگشتگاهى است.

آیا کسی که (با طاعت و عبادت) در پی خوشنودی خدا است، مانند کسی است که (با معصیت و نافرمانی) خشم خدا را نصیب خود می‌کند، و جایگاه او دوزخ خواهد بود؟! و دوزخ بدترین بازگشتگاه است.

پس آیا کسی که خشنودی خدا را پی می‌گیرد، همچون کسی است که به خشمی از خدا دچار گردیده و پناهگاهش جهنّم است‌؟ و چه بد بازگشتگاهی است.

آیا کسی که پیرو خوشنودی خدا است مانند کسی است که بیانگیزد خشم خدا را و جایش دوزخ است و چه بد بازگشتگاهی است‌

آل عمران ١٦١	آیه ١٦٢	آل عمران ١٦٣
سوره : سوره آل عمران نزول : ٣ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٦ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِتَّبَعَ»: پیروی کرد. دنبال کرد. «رِضْوَان»: خوشنودی. «بَآءَ»: برگشت. «سَخَط»: خشم. «بَآءَ بِسَخَطٍ مِّنَ اللهِ»: با کوله‌باری از خشم خدا برگشت. مراد این که مورد خشم خدا قرار گرفت. «مَصِیر»: بازگشتگاه.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

أَ فَمَنْ‌ يَعْلَمُ‌ أَنَّمَا أُنْزِلَ‌... (۰) أَ فَمَنْ‌ وَعَدْنَاهُ‌ وَعْداً حَسَناً... (۰)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- دسته اى از مردم جوینده رضا و خشنودى خدا و گروهى زمینه ساز خشم و غضب الهى بر خود (افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه)

۲- یکسان نبودن سرنوشت مؤمنان جوینده خشنودى خداوند، با هموارکنندگان غضب و خشم الهى بر خویش (افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه)

۳- امانتدارى و ترک خیانت، از موجبات جلب خشنودى و رضاى خداوند (و ما کان لنبىّ ان یغلّ ... افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه)

۴- شرکت در پیکار و شهادت در راه خدا، از موجبات جلب رضایت الهى (و لئن قتلتم فى سبیل اللّه ... افمن اتّبع رضوان اللّه) به مقتضاى ارتباط این آیه با مضامین آیات پیشین، مى توان نمونه ها و مصادیق مورد نظر را به دست آورد ; از جمله جهاد و شهادت.

۵- پیامبر (ص) جویاى رضایت و خشنودى خداوند (و ما کان لنبىّ ان یغلّ ... افمن اتّبع رضوان اللّه) به دلیل آیه قبل (و ما کان لنبىّ ان یغلّ)، از مصادیق بارز و مورد نظر براى «افمن اتّبع ... »، پیامبر اکرم (ص) است.

۶- جویاى رضاى الهى از سوى پیامبر (ص)، دلیل و نشانگر پاکى ساحت وى از هر گونه خیانت (و ما کان لنبىّ ان یغلّ ... افمن اتّبع رضوان اللّه) جمله «افمن اتّبع رضوان اللّه» به منزله دلیل و تعلیل براى جمله «و ما کان لنبىّ ان یغلّ» است ; یعنى آیا امکان دارد پیامبرى که همواره در پى جلب رضاى الهى است، خیانت کند و از همان کسانى باشد که خدا بر آنان خشم گرفته است.

۷- خیانتکارى و اختلاس، زمینه ساز خشم و غضب الهى (و من یغلل یأت بما غلّ ... افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه) از مصادیق مورد نظر براى «من بآء بسخط»، خیانتکارانى هستند که در آیه قبل به رسوایى آنان اشاره رفت.

۸- ترک صحنه پیکار و شرکت نجستن در آن، زمینه ساز خشم خداوند (انّ الّذین تولّوا منکم ... کمن بآء بسخط من اللّه)

۹- نسبت خیانت به پیامبر (ص)، زمینه ساز خشم و غضب الهى (ما کان لنبىّ ان یغلّ ... کمن بآء بسخط من اللّه) جمله «کمن بآء بسخط» مى تواند اشاره به کسانى باشد که به ساحت پاک پیامبر (ص) چنین اتهاماتى را وارد کردند ; چنانچه در آیه قبل بدان اشاره شد.

۱۰- برانگیختن وجدانها از روشهاى قرآن در تربیت (افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه)

۱۱- دوزخ، جایگاه و فرجام شوم آنانکه خشم و غضب الهى را بر خویش هموار ساخته اند. (کمن بآء بسخط من اللّه و مأویه جهنّم و بئس المصیر)

۱۲- دوزخ، جایگاه شوم ترک کنندگان جهاد، خیانتکاران و آنانکه پیامبر (ص) را متّهم به خیانتکارى مى کنند. (انّ الّذین تولّوا منکم ... و ما کان لنبىّ ان یغلّ ... کمن بآء بسخط من اللّه و مأویه جهنم)

۱۳- خشنودى و خشم الهى، معیار شناخت سرنوشت خوب و بد انسانها (افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه و مأویه جهنّم)

۱۴- تفاوت فرجام آدمیان بر مبناى عملکرد آنان، نمودى از عدل خداوند (توفّى کلّ نفس ما کسبت و هم لا یظلمون. افمن اتّبع رضوان اللّه کمن بآء بسخط من اللّه و مأویه جهنّم و بئس المصیر) در برداشت فوق جمله «افمن اتّبع ... » دلیل و تعلیل عدل الهى در پاداش و جزا گرفته شده است ; یعنى باید هر نفسى پاداش و جزاى کامل خویش را ببیند ; چرا که هیچ وجدانى نمى تواند بپذیرد که انسانهاى نیکوکار همسنگ بزهکاران باشند.

موضوعات مرتبط

• ارزیابى: ملاک ارزیابى ۱۳، ۱۴
• افترا: کیفر افترا ۱۲
• امانتدارى: آثار امانتدارى ۳
• انسان: فرجام انسان ۱۳، ۱۴ ; وجدان انسان ۱۰
• انگیزش:۱۰
• تربیت: روش تربیت ۱۰
• جامعه: گروههاى اجتماعى ۱
• جنگ: فرار از جنگ ۸
• جهاد:۴ فرار از جهاد ۴ ۱۲
• جهنم:۱۲
• خائنان: در جهنّم ۱۲
• خدا: رضاى خدا ۱، ۲، ۵، ۶، ۱۳ ; عدالت خدا ۱۴ ; عوامل رضاى خدا ۳، ۴ ; عوامل غضب خدا ۷، ۸، ۹ ; غضب خدا ۱، ۲، ۱۱
• خیانت:۶، ۹ آثار ترک خیانت ۶، ۹ ۳ ; آثار خیانت ۶، ۹ ۷
• دزدى: آثار دزدى ۷
• راه خدا:۴
• رشد: عوامل رشد ۳
• شهادت:۴
• عذاب: اهل عذاب ۱۱ ; موجبات عذاب ۱۱
• عمل: پاداش عمل ۱۴
• کیفر:۱۲
• محمّد (ص): افترا به محمّد (ص) ۹، ۱۲ ; صفات محمّد (ص) ۵، ۶ ; عصمت محمّد (ص) ۶
• مغضوبان خدا: فرجام مغضوبان خدا ۱۱
• مؤمنان: فرجام مؤمنان ۲