۱۴٬۱۱۵
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۲۰ بخش۴۵: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←رد پندار غلط انسانى كه خيال مى كند مال دنيا به او جلودانگى مى بخشد
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
و تو نمى دانى حُطَمه، چه حُطَمه اى است؟! اين جمله، تعظيم و هول انگيزى «حُطَمه» را مى رساند. | و تو نمى دانى حُطَمه، چه حُطَمه اى است؟! اين جمله، تعظيم و هول انگيزى «حُطَمه» را مى رساند. | ||
«'''نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتى تَطلِعُ عَلى الأفْئِدَةِ'''»: | |||
«'''ايقاد نار'''»، به معناى شعله ور ساختن آتش است. و كلمۀ «'''اطلاع و طلوع بر هر چيز'''»، به معناى اشراف بر آن چيز، و ظاهر شدن آن است. و كلمۀ «'''افئده'''»، جمع كلمۀ «'''فؤاد'''» است كه به معناى قلب است و مراد از «قلب» در اصطلاح قرآن كريم (عضو صنوبرى شكل كه تلمبۀ خون براى رساندن آن به سراسر بدن است نيست، بلكه) چيزى است به نام «نفس انسانيت»، كه شعور و فكر بشر از آن ناشى مى شود. | «'''ايقاد نار'''»، به معناى شعله ور ساختن آتش است. و كلمۀ «'''اطلاع و طلوع بر هر چيز'''»، به معناى اشراف بر آن چيز، و ظاهر شدن آن است. و كلمۀ «'''افئده'''»، جمع كلمۀ «'''فؤاد'''» است كه به معناى قلب است و مراد از «قلب» در اصطلاح قرآن كريم (عضو صنوبرى شكل كه تلمبۀ خون براى رساندن آن به سراسر بدن است نيست، بلكه) چيزى است به نام «نفس انسانيت»، كه شعور و فكر بشر از آن ناشى مى شود. | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
و گويا مراد از «'''اطلاع آتش بر قلوب'''» اين است كه: آتش دوزخ، باطن آدمى را مى سوزاند، همان طور كه ظاهرش را مى سوزاند. به خلاف آتش دنيا كه تنها ظاهر را مى سوزاند. قرآن درباره سوزاندن آتش جهنّم فرموده: «'''وَقُودُها النّاسُ و الحِجَارَة'''». | و گويا مراد از «'''اطلاع آتش بر قلوب'''» اين است كه: آتش دوزخ، باطن آدمى را مى سوزاند، همان طور كه ظاهرش را مى سوزاند. به خلاف آتش دنيا كه تنها ظاهر را مى سوزاند. قرآن درباره سوزاندن آتش جهنّم فرموده: «'''وَقُودُها النّاسُ و الحِجَارَة'''». | ||
«''' | «'''إِنّهَا عَلَيهِم مُّؤْصدَةٌ'''»: | ||
يعنى آتش بر آنان منطبق است، به اين معنا كه از آنان، احدى بيرون آتش نمى ماند، | يعنى آتش بر آنان منطبق است، به اين معنا كه از آنان، احدى بيرون آتش نمى ماند، | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
رواياتى درباره شأن نزول سورۀ هُمَزه، معناى «'''هُمَزه و لُمَزه'''» و مراد از«'''عَمَد مُمَدّة'''» | رواياتى درباره شأن نزول سورۀ هُمَزه، معناى «'''هُمَزه و لُمَزه'''» و مراد از«'''عَمَد مُمَدّة'''» | ||
در روح | در روح المعانى، در ذيل آيه «'''ويلٌ لِكُلّ هُمَزة لُمَزة'''» گفته است اين سوره، بنا به روايتى كه ابن ابى حاتم، از طريق ابن اسحاق، از عثمان بن عمر نقل كرده، در شأن اُبى بن خلف و بنا به روايتى - كه سدى نقل كرده - در شأن اُبى بن عَمرو ثقفى، معروف به «أخنس بن شريق» نازل شده؛ چون مردى هرزه دهن بود، بسيار غيبت مردم را مى كرد و به آنان تهمت مى زد. | ||
و | |||
و بنابر آنچه ابن اسحاق نقل كرده، اُمَيّة بن خلف جمحى، نسبت به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم»، همز و لمز مى كرد. و بنابر آنچه ابن جرير و غير او از مجاهد نقل كرده اند، در بارۀ جميل بن عامر؛ و بنابر آنچه ديگران گفته اند، در شأن وليد بن مغيره و بدگویی اش، نسبت به رسول خدا «صلّى اللّه عليه و آله و سلّم» و سعى در تنقيص آن جناب نازل شده. و بنابر قولى ديگر، در شأن عاص بن وائل نازل شده است. | |||
مؤلّف: روح المعانى سپس گفته: ممكن است در بارۀ همه نامبردگان نازل شده باشد. ولى به نظر ما بعيد نيست كه راويان احاديث نامبرده، هر يك به سليقۀ خود، سوره را بر يكى از نامبردگان تطبيق كرده اند، و از اين گونه تطبيق ها در روايات شأن نزول بسيار است. | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۶۱۹ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲۰ صفحه ۶۱۹ </center> | ||
و در تفسير | و در تفسير قمى، در معناى كلمۀ «'''لُمَزة'''» آمده كه: اين كلمه به كسى اطلاق مى شود كه با سر و گردن خود ژست مى گيرد، و چون فقيرى و يا سائلى را ببيند، ناراحت مى شود. و در معناى جملۀ «'''الّذى جمع مالا و عدّده'''» آمده: يعنى مى شمارد و سر جايش مى گذارد. | ||
و در همان | |||
و در مجمع البيان است كه عياشى به سند | و در همان تفسير، در ذيل آيۀ «'''الّتى تطّلع على الأفئدة'''» آمده كه: بر دل ها شعله مى زند، و ابوذر غفارى «رضى اللّه عنه» فرموده: به متكبّران، دو چيز را بشارت دهيد: يكى اين كه به سينه هايشان داغ بگذارند؛ و ديگر اين كه پشتشان را بر زمين بكشند. | ||
آنگاه امام باقر | |||
و در ذيل آيۀ «'''إنّها عليهم مؤصدة'''» آمده كه: آتش دوزخ، همۀ اهل دوزخ را فرا مى گيرد. «'''فى عمد مُمَدّدة'''»، يعنى وقتى كُنده و زنجيرها بر آنان استوار مى گردد، به خدا سوگند كه پوستشان را مى خورد. | |||
و در مجمع البيان است كه: عياشى به سند خود، از محمّد بن نعمان احول، از حمران بن اعين، از امام باقر «عليه السلام» روايت كرده كه فرمود: كفّار و مشركان در قيامت، اهل توحيد را كه به خاطر گناهان در آتش شده اندّ سرزنش مى كنند كه: امروز نمى بينيم كه توحيد شما دردى از شما دوا كرده باشد. چون مى بينيم خدا فرقى ميان ما و شما نگذاشت. در اين هنگام، خداى تعالى براى اهل توحيد غيرت به خرج مى دهد و به ملائكه دستور مى دهد: اهل توحيد را شفاعت كنيد. آنان هر كس را كه خدا خواسته باشد، شفاعت مى كنند. سپس به انبيا دستور مى دهد شفاعت كنيد. آنان هم، هر كسى را كه خدا خواسته باشد، شفاعت مى كنند. سپس به مؤمنان دستور مى دهد شفاعت كنيد. مؤمنان نيز، هر كس را كه خدا خواسته باشد، شفاعت مى كنند. آنگاه خداى تعالى مى فرمايد: من از همه اينان مهربان ترم. به رحمت من، از آتش خارج شويد، و همه چون مور و ملخ، بيرون مى آيند. | |||
آنگاه امام باقر «عليه السلام» فرمود: سپس «عَمَد» كشيده مى شود و راه نجات را به رويشان مى بندد و به خدا سوگند، كه «خلود» از اين جا شروع مى شود. | |||
* «'''سوره فيل'''»: | * «'''سوره فيل'''»: | ||
