تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۲۲: تفاوت میان نسخه‌ها

==توضيح اين تعبير از وقوع قيامت كه فرمود: «يوم تشقق السماء بالغمام ...»==

«'''وَ يَوْمَ تَشقَّقُ السمَاءُ بِالْغَمَمِ وَ نُزِّلَ المَْلَائكَةُ تَنزِيلاً'''»:

ظاهرا ظرف «'''يوم '''» به خاطر فعلى تقديرى منصوب شده باشد، و معنا اين باشد كه به ياد آر روزى را كه چنين و چنان مى شود، چون كفار روز قيامت نيز ملائكه را مى بينند، و مراد از اين روز، روز قيامت است ، به دليل اينكه فرموده «'''الملك يومئذ الحق للرحمن '''» بعضى از مفسرين در متعلق ظرف مذكور وجوه ديگرى ذكر كرده اند كه فايده اى در نقل آنها نديديم .

كلمه «'''تشقق '''» در اصل «'''تتشقق '''» و از باب تفعل ، از ماده «'''شق '''» بوده ، كه به معناى قطع است و تشقق به معناى باز شدن است ، و غمام نام ابر است ، و اگر ابر را «'''غمام '''» خوانده اند، براى اين است كه آفتاب را مى پوشاند، زيرا غمام از ماده غم كه به معناى پرده است ، مى باشد. و حرف «'''باء'''» در كلمه «'''بالغمام '''» يا براى ملابست است ، و آيه را چنين معنا مى دهد كه : «'''آسمان باز مى شود در حالى كه متلبس به ابر است يعنى آسمانى ابرى است '''» و يا به معناى «'''عن '''» است ، و آيه را چنين معنا مى دهد كه آسمان از ابر باز مى شود، يعنى از طرف ابر پاره مى شود و يا با خود ابر.

و هر چه باشد ظاهر آيه اين است كه روز قيامت آسمان شكافته مى شود، و ابرهايى هم كه روى آن را پوشانده نيز باز مى شود، و ملائكه كه ساكنان آسمانند نازل مى شوند، و كفار ايشان را مى بينند، پس آيه قريب المعنا با آيه «'''و انشقت السّماء فهى يومئذ واهية و الملك على ارجائها'''» مى شود.

و بعيد نيست كه اين طرز سخن كنايه باشد از پاره شدن پرده هاى جهلى ، و بروز عالم آسمان - يعنى عالم غيب -،و بروز سكان آن ، كه همان ملائكه هستند، و نازل شدن ملائكه به

بعضى از مفسرين گفته اند: مراد اين است كه آسمان را ابرها پاره مى كنند، همچنان كه در آيه «'''هل ينظرون الا ان ياتيهم اللّه فى ظلل من الغمام و الملائكة و قضى الامر و الى اللّه ترجع الامور'''» بدان اشاره دارد كه گفتگويش در تفسير خود آن گذشت .

و اگر از واقعه قيامت تعبير به تشقق كرد، نه به تفتح و امثال آن ، براى اين بود كه دلها را بيشتر بترساند، و همچنين تنوين در كلمه «'''تنزيلا'''» باز براى رساندن عظمت آن روز است .