تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۳۳: تفاوت میان نسخه‌ها

در تفسير قمى، در ذيل آيه: «وَ اجعَل لِى لِسَانَ صِدقٍ فِى الآخرِين» نقل كرده كه فرمودند: مقصود از اين «لسان صدق» در آخرالزمان، على بن ابى طالب «عليه السّلام» است.  

مؤلف: در اين روايت دو احتمال است. يكى اين كه تفسير آيه باشد. يعنى غير از على بن ابى طالب «عليه السّلام»، كسى منظور نباشد. دوم اين كه جرى و تطبيق باشد. يعنى على «عليه السّلام»، يكى از مصاديق «لسان صدق» باشد.

و در كافى، به سند خود، از يحيى از امام صادق «عليه السّلام» روايت كرده كه فرمود:

امام اميرالمؤمنين «عليه السّلام» فرمود: اين كه خداى تعالى، براى كسى لسان صدقى قرار دهد كه بعد از خودش در مردم باقى باشد، بهتر است از اين كه مالى به او بدهد كه آن را بخورد و به ارث به ديگران دهد...

و در الدرالمنثور، در ذيل جملۀ «وَ اغفِر لِأبِى» آمده كه عبد بن حميد و ابن منذر و ابن ابى حاتم، از قتاده روايت كرده اند كه در تفسير «وَ لَا تُخزِنِى يَومَ يُبعَثُون» گفته: براى ما نقل كردند كه رسول خدا فرموده:  

در روز قيامت، مردى مؤمن را مى آورند، در حالى كه دست پدر مشرك خود را به دست دارد، آتش ميان آن دو جدايى مى افكند. فرزند اميد دارد كه بتواند او را به بهشت ببرد، ولى منادى به وى ندا مى دهد: هيچ مشركى داخل بهشت نمى شود.  

فرزند مى گويد: پروردگارا! پدرم را درياب، مگر به من وعده ندادى كه بيچاره ام نگذارى، و او همچنان پافشارى مى كند و پدر را از آتش دوزخ پناه مى دهد، تا آن كه خداى تعالى، پدر را با صورتى زشت و بويى متعفن و به شكل كفتارها در مى آورد و پسر از او متنفر شده، رهايش مى كند كه تو پدر من نيستى. و ما به نظرمان رسيد كه منظور «قتاده»، ابراهيم است، ولى آن روز، نامى از ابراهيم نبود.

و در همان كتاب است كه بخارى و نسایى، از ابوهريره، از رسول خدا روايت كرده اند كه فرمود: روز قيامت، آزر، ابراهيم را مى بيند و ابراهيم، او را پريشان و غبارآلود مشاهده مى كند. مى پرسد: مگر به تو نگفتم كه نافرمانى من مكن؟ پدرش مى گويد: امروز، ديگر نا فرمانی ات نمى كنم.

 

مؤلف: اين دو خبر، از اخبارى است كه ابراهيم «عليه السّلام» را، فرزند صُلبى «آزر» مى داند، ولى در داستان هاى ابراهيم «عليه السّلام»، در سوره «انعام» گذشت كه اين اخبار به خاطر اين كه مخالف با صريح قرآن كريم است، از حيّز اعتبار ساقط است.

 

و در مجمع البيان آمده كه از امام صادق «عليه السّلام» روايت شده كه فرمود: «قلب سليم»، آن قلبى است كه از محبت دنيا سالم باشد. مؤيد اين روايت، گفتار رسول خدا است كه فرموده: «محبت دنيا، ريشه همه گناهان است».

و نيز در كافى، به سند خود، از محمد بن سالم، از امام ابى جعفر «عليه السّلام» روايت كرده كه در ضمن حديثى فرمود: جنود ابليس عبارتند از: شيطان هاى ديگر كه از ذرّيه او هستند.