روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۳۰۶۵

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، أَبْوَابُ الصَّلَاةِ وَ حُدُودِهَا-بَابُ صَلَاةِ الْكُسُوفِ وَ الزَّلَازِلِ وَ الرِّيَاحِ وَ الظُّلَمِ وَ عِلَّتِهَا

و روي علي بن رياب عن ابي بصير قال :

سَأَلْتُ‏ أَبَا جَعْفَرٍ ع‏ عَنِ اَلرِّيَاحِ اَلْأَرْبَعِ اَلشَّمَالِ وَ اَلْجَنُوبِ وَ اَلصَّبَا وَ اَلدَّبُورِ وَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ اَلنَّاسَ يَقُولُونَ إِنَّ اَلشَّمَالَ مِنَ‏ اَلْجَنَّةِ وَ اَلْجَنُوبَ مِنَ‏ اَلنَّارِ فَقَالَ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ جُنُوداً مِنَ اَلرِّيحِ يُعَذِّبُ بِهَا مَنْ عَصَاهُ مُوَكَّلٌ بِكُلِّ رِيحٍ مِنْهُنَّ مَلَكٌ مُطَاعٌ فَإِذَا أَرَادَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُعَذِّبَ قَوْماً بِعَذَابٍ أَوْحَى اَللَّهُ إِلَى اَلْمَلَكِ اَلْمُوَكَّلِ بِذَلِكَ اَلنَّوْعِ مِنَ اَلرِّيحِ اَلَّذِي يُرِيدُ أَنْ يُعَذِّبَهُمْ بِهِ فَيَأْمُرُ بِهَا اَلْمَلَكُ فَتَهِيجُ كَمَا يَهِيجُ اَلْأَسَدُ اَلْمُغْضَبُ وَ لِكُلِّ رِيحٍ مِنْهُنَّ اِسْمٌ أَ مَا تَسْمَعُ لِقَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنََّا أَرْسَلْنََا عَلَيْهِمْ رِيحاً صَرْصَراً فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَ‏ اَلرِّيحَ اَلْعَقِيمَ‏ وَ قَالَ تَعَالَى‏ فَأَصََابَهََا إِعْصََارٌ فِيهِ نََارٌ فَاحْتَرَقَتْ‏ وَ مَا ذَكَرَ فِي‏ اَلْكِتَابِ‏ مِنَ اَلرِّيَاحِ اَلَّتِي يُعَذِّبُ بِهَا مَنْ عَصَاهُ وَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رِيَاحُ رَحْمَةٍ لَوَاقِحُ وَ رِيَاحٌ تُهَيِّجُ اَلسَّحَابَ فَتَسُوقُ اَلسَّحَابَ وَ رِيَاحٌ تَحْبِسُ اَلسَّحَابَ بَيْنَ اَلسَّمَاءِ وَ اَلْأَرْضِ وَ رِيَاحٌ تَعْصِرُهُ فَتَمْطُرُهُ بِإِذْنِ اَللَّهِ وَ رِيَاحٌ تُفَرِّقُ اَلسَّحَابَ وَ رِيَاحٌ مِمَّا عَدَّ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي‏ اَلْكِتَابِ‏ فَأَمَّا اَلرِّيَاحُ اَلْأَرْبَعُ فَإِنَّهَا أَسْمَاءُ اَلْمَلاَئِكَةِ اَلشَّمَالُ وَ اَلْجَنُوبُ وَ اَلصَّبَا وَ اَلدَّبُورُ وَ عَلَى كُلِّ رِيحٍ مِنْهُنَّ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِهَا فَإِذَا أَرَادَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يُهِبَّ شَمَالاً أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلَّذِي اِسْمُهُ‏ اَلشَّمَالُ‏ فَهَبَطَ عَلَى‏ اَلْبَيْتِ اَلْحَرَامِ‏ فَقَامَ عَلَى‏ اَلرُّكْنِ اَلْيَمَانِيِ‏ فَضَرَبَ بِجَنَاحَيْهِ فَتَفَرَّقَتْ رِيحُ اَلشَّمَالِ حَيْثُ يُرِيدُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ إِذَا أَرَادَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يَبْعَثَ اَلصَّبَا أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلَّذِي اِسْمُهُ‏ اَلصَّبَا فَهَبَطَ عَلَى‏ اَلْبَيْتِ اَلْحَرَامِ فَقَامَ عَلَى‏ اَلرُّكْنِ اَلْيَمَانِيِ‏ فَضَرَبَ بِجَنَاحَيْهِ فَتَفَرَّقَتْ رِيحُ اَلصَّبَا حَيْثُ يُرِيدُ اَللَّهُ تَعَالَى فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ إِذَا أَرَادَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يَبْعَثَ جَنُوباً أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلَّذِي اِسْمُهُ‏ اَلْجَنُوبُ‏ فَهَبَطَ عَلَى‏ اَلْبَيْتِ اَلْحَرَامِ‏ فَقَامَ عَلَى‏ اَلرُّكْنِ اَلْيَمَانِيِ‏ فَضَرَبَ بِجَنَاحَيْهِ فَتَفَرَّقَتْ رِيحُ اَلْجَنُوبِ حَيْثُ يُرِيدُ اَللَّهُ فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ إِذَا أَرَادَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَبْعَثَ دَبُوراً أَمَرَ اَلْمَلَكَ اَلَّذِي اِسْمُهُ‏ اَلدَّبُورُ فَهَبَطَ عَلَى‏ اَلْبَيْتِ اَلْحَرَامِ‏ فَقَامَ عَلَى‏ اَلرُّكْنِ اَلْيَمَانِيِ‏ فَضَرَبَ بِجَنَاحَيْهِ فَتَفَرَّقَتْ رِيحُ اَلدَّبُورِ حَيْثُ يُرِيدُ اَللَّهُ تَعَالَى فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۲۶۳

و على بن رئاب از أبى بصير روايت كرده كه گفت: از امام باقر عليه السّلام در مورد بادهاى معروف چهارگانه يعنى: شمال، جنوب، صبا و دبور سؤال كردم و به آن حضرت عرض كردم: همانا مردم ميگويند (يا در بين عامه مردم شايع است) كه باد شمال از بهشت، و باد جنوب از جهنم، مى‏آيد نظر شما چيست؟ آن حضرت فرمود: همانا خداوند عزّ و جلّ را لشكريانى است از باد كه هر كس را كه نافرمانى و معصيت خداوند كند بدان وسيله عذاب فرمايد، و هر بادى را فرشته‏اى گماشته شده كه فرمانش را اجرا مى‏كنند، پس هر گاه خداوند عزّ و جلّ اراده فرمايد تا قومى را به عذابى گرفتار سازد به فرشته‏اى كه بدان نوع از باد گماشته شده كه خدا ميخواهد بوسيله آن عذابشان نمايد وحى ميفرمايد (كه اين اراده الهى را اجرا كند) و آن فرشته نيز بنوبه خود به باد مورد نظر و تحت فرمان خويش دستور انجام آن را ميدهد و باد همچون شير خشمگين و پرهيجان به جوش و خروش درمى‏آيد (و اجراى امر مى‏كند)، و هر بادى از بادها را اسمى جداگانه است، مگر فرمايش خداوند عزّ و جلّ را نشنيده‏اى كه ميفرمايد: إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ رِيحاً صَرْصَراً فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ (يعنى: همانا ما برايشان باد صرصرى فرستاديم در روز نحسى كه شومى آن پيوسته بود) و باز فرموده: «باد عقيم» برايشان فرستاديم، و باز خداوند تعالى فرموده: فَأَصابَها إِعْصارٌ فِيهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ (يعنى: پس آنها را بادى رسيد كه در آن آتش بود و آنها را سوخت) و نيز ساير بادها كه در قرآن از آنها ياد كرده و بوسيله آنها هر كس را كه نافرمانى او كند عذاب فرمايد. و خداوند عزّ و جلّ را بادهاى رحمت است همچون لواقح (يعنى باد بهارى)، و بادهائى كه ابرها را بحركت درمى‏آورد و پيش ميراند، و بادهائى كه ابرها را در ميان آسمان و زمين نگاه ميدارند، و باز بادها كه ابرها را ميفشارند و به اذن خدا آنها را به ريزش باران واميدارند، و باز بادها ابرها را پراكنده ميسازند، و بادهاى رحمت ديگرى كه خداوند در كتاب خود آنها را نام برده و برشمرده است. و اما بادهاى مشهور چهارگانه، همانا آنها نام فرشتگانى بهمين اسمها است يعنى شمال، جنوب، صبا و دبور، و بر هر كدام از اين بادها فرشته‏اى گماشته شده است، و چون خداوند تبارك و تعالى اراده فرمايد كه باد شمال را بوزش درآورد، فرشته‏اى را كه نامش شمال است فرمان ميدهد (كه اين كار را انجام دهد) و آن فرشته بر بيت الحرام فرود مى‏آيد و بر ركن يمانى مى‏ايستد، و بالهايش را بر هم ميزند و باد شمال پراكنده مى‏شود در خشكيها و درياها هر كجا كه خداوند عزّ و جلّ بخواهد، و هر گاه خداوند تبارك و تعالى اراده فرمايد كه باد صبا را بحركت آورد، بدين منظور فرشته‏اى را كه نامش صبا است امر ميفرمايد (كه اين كار را انجام دهد) و او بر بيت الحرام فرود مى‏آيد و بر ركن يمانى ميايستد و بالهايش را بر هم ميزند و باد صبا پراكنده مى‏شود و در خشكى و دريا در هر كجا كه خداوند متعال اراده فرموده باشد وزيدن ميگيرد، و هر گاه خداوند اراده فرمايد كه باد جنوب را بحركت آورد فرشته‏اى را كه نامش جنوب است فرمان ميدهد، و او بر بيت الحرام فرود مى‏آيد و بر ركن يمانى ميايستد و بالهايش را بر هم ميزند و در نتيجه باد جنوب در خشكى و دريا در هر كجا كه خداوند متعال اراده فرموده شروع به وزيدن ميكند. و چون خداوند عزّ و جلّ اراده فرمايد كه دبور را به حركت درآورد فرشته‏اى بهمين نام را فرمان ميدهد و آن فرشته بر بيت الحرام فرود آمده و بر ركن يمانى ميايستد و بالهايش را بر هم ميزند و باد دبور در هر كجا كه خداوند تعالى اراده فرمايد در خشكى و درياها پراكنده شده وزيدن ميگيرد.