روایت:من لايحضره الفقيه جلد ۱ ش ۲۸۰۸

آدرس: من لا يحضره الفقيه، جلد ۱، أَبْوَابُ الصَّلَاةِ وَ حُدُودِهَا-بَابُ الصَّلَاةِ فِي السَّفَر

روي عن زراره و محمد بن مسلم انهما قالا :

قُلْنَا لِأَبِي جَعْفَرٍ ع‏ مَا تَقُولُ فِي اَلصَّلاَةِ فِي اَلسَّفَرِ كَيْفَ هِيَ وَ كَمْ هِيَ‏ فَقَالَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ‏ وَ إِذََا ضَرَبْتُمْ فِي اَلْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنََاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ اَلصَّلاََةِ فَصَارَ اَلتَّقْصِيرُ فِي اَلسَّفَرِ وَاجِباً كَوُجُوبِ اَلتَّمَامِ فِي اَلْحَضَرِ قَالاَ قُلْنَا إِنَّمَا قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنََاحٌ‏ وَ لَمْ يَقُلْ اِفْعَلُوا فَكَيْفَ أَوْجَبَ ذَلِكَ كَمَا أَوْجَبَ اَلتَّمَامَ فِي اَلْحَضَرِ فَقَالَ ع أَ وَ لَيْسَ قَدْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي‏ اَلصَّفَا وَ اَلْمَرْوَةِ فَمَنْ حَجَ‏ اَلْبَيْتَ‏ أَوِ اِعْتَمَرَ فَلاََ جُنََاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمََا أَ لاَ تَرَوْنَ أَنَّ اَلطَّوَافَ بِهِمَا وَاجِبٌ مَفْرُوضٌ لِأَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ذَكَرَهُ فِي‏ كِتَابِهِ‏ وَ صَنَعَهُ‏ نَبِيُّهُ ع‏ وَ كَذَلِكَ اَلتَّقْصِيرُ فِي اَلسَّفَرِ شَيْ‏ءٌ صَنَعَهُ‏ اَلنَّبِيُّ ص‏ وَ ذَكَرَهُ اَللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ فِي‏ كِتَابِهِ‏ قَالاَ قُلْنَا لَهُ فَمَنْ صَلَّى فِي اَلسَّفَرِ أَرْبَعاً أَ يُعِيدُ أَمْ لاَ قَالَ إِنْ كَانَ قَدْ قُرِئَتْ عَلَيْهِ‏ آيَةُ اَلتَّقْصِيرُ وَ فُسِّرَتْ لَهُ فَصَلَّى أَرْبَعاً أَعَادَ وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ قُرِئَتْ عَلَيْهِ وَ لَمْ يَعْلَمْهَا فَلاَ إِعَادَةَ عَلَيْهِ وَ اَلصَّلَوَاتُ كُلُّهَا فِي اَلسَّفَرِ اَلْفَرِيضَةُ رَكْعَتَانِ كُلُّ صَلاَةٍ إِلاَّ اَلْمَغْرِبَ فَإِنَّهَا ثَلاَثٌ لَيْسَ فِيهَا تَقْصِيرٌ تَرَكَهَا رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ فِي اَلسَّفَرِ وَ اَلْحَضَرِ ثَلاَثَ رَكَعَاتٍ‏ وَ قَدْ سَافَرَ رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ إِلَى‏ ذِي خُشُبٍ‏ وَ هِيَ مَسِيرَةُ يَوْمٍ مِنَ‏ اَلْمَدِينَةِ يَكُونُ إِلَيْهَا بَرِيدَانِ‏ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ مِيلاً فَقَصَّرَ وَ أَفْطَرَ فَصَارَتْ سُنَّةً وَ قَدْ سَمَّى‏ رَسُولُ اَللَّهِ ص‏ قَوْماً صَامُوا حِينَ أَفْطَرَ اَلْعُصَاةَ قَالَ ع فَهُمُ اَلْعُصَاةُ إِلَى‏ يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ إِنَّا لَنَعْرِفُ أَبْنَاءَهُمْ وَ أَبْنَاءَ أَبْنَائِهِمْ إِلَى يَوْمِنَا هَذَا

ترجمه

‏محمد جواد غفارى, من لا يحضره الفقيه - جلد ۲ - ترجمه على اكبر و محمد جواد غفارى و صدر بلاغى, ۱۱۰

از زراره و محمّد بن مسلم روايت كرده‏اند كه گفتند: به امام باقر عليه السّلام عرض كرديم: در مورد نماز در سفر چه ميفرمائيد چگونه و چند ركعت است؟ آن حضرت فرمود: همانا خداوند عزّ و جلّ ميفرمايد: «وَ إِذا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ‏- الآية» (يعنى: و هر گاه در زمين سفر كنيد بر شما حرجى نيست كه نماز را كوتاه كنيد يا از آن بكاهيد) پس قصر كردن نماز در سفر واجب مى‏شود همان گونه كه تمام گزاردن نماز در حضر واجب است، گويند: گفتيم: خداوند عزّ و جلّ ميفرمايد: «بر شما حرجى نيست» و نميفرمايد: چنين كنيد (يعنى بلفظ امر نفرموده قصر كنيد كه دلالت بر وجوب نمايد) پس چگونه قصر و كوتاه ساختن در سفر همانند تمام كردن نماز در حضر واجب باشد؟ آن حضرت فرمود: مگر خداوند عزّ و جلّ در سعى ميان صفا و مروه نفرموده: فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما (يعنى: هر كه حج يا عمره كند حرجى نيست بر او كه سعى صفا و مروه كند) آيا نمى‏بينيد كه سعى صفا و مروه واجب است زيرا خداوند عزّ و جلّ در كتاب خود آن را ذكر فرموده و پيامبرش در بيان آيه سعى ميان صفا و مروه را بفعل آورده است، و بهمين ترتيب كوتاه ساختن نماز در سفر عملى است كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله بكار بسته و خداوند تعالى بهمان لفظ در كتاب خود آن را ذكر فرموده است. زراره و محمّد بن مسلم گويند: بآن حضرت عرض كرديم: كسى كه در سفر (نماز مقصوره را) چهار ركعت بخواند آيا نماز را اعاده ميكند يا نه؟ فرمود: اگر آيه تقصير را بر او خوانده و تفسير كرده‏اند و با اين وصف چهار ركعت خوانده در اين صورت نماز را اعاده مى‏كند، و اگر آن آيه را بر او نخوانده و او از مفاد آن آگاهى ندارد، در اين صورت بر او اعاده نماز لازم نيست؛ و همه نمازهاى واجب در سفر دو ركعتى است مگر نماز مغرب كه سه ركعت است و تقصير در آن جارى نيست، و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله در سفر و حضر آن را بحال خود گذاشت تا سه ركعت باشد. رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به ذى خشب سفر فرمود، و اين محلّ بفاصله يك روزه راه از مدينه است و از مدينه تا آنجا دو بريد راه يا بيست و چهار ميل است (كه هشت فرسخ باشد) پس نماز را قصر خوانده و روزه را افطار فرمود و اين كار پس از آن سنّت گرديد. و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله گروهى را كه وقتى آن حضرت افطار فرمود روزه گرفتند عصيانگر خواند، امام باقر عليه السّلام فرمود: آرى آن جماعت همگى تا روز قيامت همچنان عاصى خواهند بود، و ما فرزندان و اولاد فرزندان ايشان را تا امروز مى‏شناسيم.