روایت:الکافی جلد ۱ ش ۱۲۶۱

آدرس: الكافي، جلد ۱، كِتَابُ الْحُجَّة

الحسين بن الحسن الحسني رحمه الله و علي بن محمد بن عبد الله جميعا عن ابراهيم بن اسحاق الاحمر عن عبد الرحمن بن عبد الله الخزاعي عن نصر بن مزاحم عن عمرو بن شمر عن جابر عن ابي جعفر ع قال :

لَمَّا أُقْدِمَتْ بِنْتُ‏ يَزْدَجَرْدَ عَلَى‏ عُمَرَ أَشْرَفَ لَهَا عَذَارَى‏ اَلْمَدِينَةِ وَ أَشْرَقَ‏ اَلْمَسْجِدُ بِضَوْئِهَا لَمَّا دَخَلَتْهُ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَيْهَا عُمَرُ غَطَّتْ وَجْهَهَا وَ قَالَتْ أُفٍّ بِيرُوجْ بَادَا هُرْمُزْ فَقَالَ‏ عُمَرُ أَ تَشْتِمُنِي هَذِهِ وَ هَمَّ بِهَا فَقَالَ لَهُ‏ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ لَيْسَ ذَلِكَ لَكَ خَيِّرْهَا رَجُلاً مِنَ‏ اَلْمُسْلِمِينَ‏ وَ اُحْسُبْهَا بِفَيْئِهِ‏ فَخَيَّرَهَا فَجَاءَتْ حَتَّى وَضَعَتْ يَدَهَا عَلَى رَأْسِ‏ اَلْحُسَيْنِ ع‏ فَقَالَ لَهَا أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ‏ مَا اِسْمُكِ فَقَالَتْ‏ جَهَانْ شَاهُ‏ فَقَالَ لَهَا أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ ع‏ بَلْ‏ شَهْرَبَانُوَيْهِ‏ ثُمَّ قَالَ‏ لِلْحُسَيْنِ‏ يَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ‏ لَتَلِدَنَّ لَكَ مِنْهَا خَيْرُ أَهْلِ اَلْأَرْضِ فَوَلَدَتْ‏ عَلِيَّ بْنَ اَلْحُسَيْنِ ع‏ وَ كَانَ يُقَالُ‏ لِعَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ ع‏ اِبْنُ اَلْخِيَرَتَيْنِ‏ فَخِيَرَةُ اَللَّهِ مِنَ‏ اَلْعَرَبِ‏ هَاشِمٌ‏ وَ مِنَ‏ اَلْعَجَمِ‏ فَارِسُ‏

ترجمه

کمره ای, اصول کافی ترجمه کمره ای جلد ۳, ۳۴۷

امام باقر (ع) فرمود: چون دختر يزدگرد را براى عمر آوردند، دوشيزه‏هاى مدينه به تماشاى او آمدند و چون او را در آوردند مسجد مدينه از پرتو او درخشان شد چون عمر به او نگاه كرد روى خود را پوشيد و گفت: «اف بيروج بادا هرمز»، يعنى سياه باد روزگار هرمز، عمر گفت: مرا دشنام مى‏دهد اين دخترك؟ و نسبت به او سوء قصد كرد. امير المؤمنين (ع) فرمود: تو اختيار دار او نيستى، او را اختيار بده تا يك مرد مسلمانى را براى خود انتخاب كند و او را در سهم‏ غنيمت او حساب كن، او را مخيّر كرد و او هم آمد و دست خود را بر سر حسين (ع) گذاشت، امير المؤمنين به او فرمود: نامت چيست؟ گفت: جهانشاه، امير المؤمنين فرمود: بلكه بايد شهربانويه باشد، سپس رو به حسين (ع) كرد و فرمود: اى ابا عبد اللَّه براى تو بهترين اهل زمين از اين بانو متولد مى‏شود، و على بن الحسين (ع) را زائيد و به على بن الحسين (ع) ابن الخيرتين مى‏گفتند كه هاشم مختار خدا بود در عرب و فارس در عجم و روايت شده كه ابو الاسود دؤلى در باره آن حضرت سروده است:

        آن پسرى كه بود ميان خسرو و هاشم             هست گرامى‏ترين قرين تمائم‏
(تمائم جمع تميمه و آن آويزه‏اى است كه براى دفع چشم زخم به كودكان عزيز مى‏بندند).

مصطفوى‏, اصول کافی ترجمه مصطفوی جلد ۲, ۳۶۹

امام باقر عليه السلام فرمود: چون دختر يزدگرد را نزد عمر آوردند، دوشيزگان مدينه براى تماشاى او سر ميكشيدند، و چون وارد مسجد شد، مسجد از پرتوش درخشان گشت (كنايه از اينكه اهل مسجد از قيافه و جمال آن دختر شادمان و متعجب گشتند) عمر باو نگريست، دختر رخسار خود را پوشيد و گفت: اف بيروج بادا هرمز (واى، روزگار هرمز سياه شد) عمر گفت اين دختر مرا ناسزا ميگويد؟! و بدو متوجه شد. امير المؤمنين عليه السلام بعمر فرمود: تو اين حق را ندارى، باو اختيار ده كه خودش مردى از مسلمين را انتخاب كند و درسهم غنيمتش حساب كن. (مهرش را از سهم بيت المال آن مرد حساب كن) عمر باو اختيار داد، دختر بيامد و دست خود را روى سر حسين عليه السلام گذاشت امير المؤمنين عليه السلام باو فرمود: نام تو چيست؟ گفت جهان شاه، حضرت فرمود: بلكه شهربانويه باشد «۱». سپس بحسين فرمود: اى ابا عبد اللَّه! از اين دختر بهترين شخص روى زمين براى تو متولد شود و على بن الحسين عليهما السلام از او متولد گشت، و على بن الحسين عليهما السلام را ابن الخيرتين «پسر دو برگزيده» ميگفتند، زيرا برگزيده خدا از عرب هاشم بود و از عجم فارس و روايت شده كه ابو الاسود دئلى در باره آن حضرت شعرى بدين مضمون سروده است: پسرى كه از يكسو بهاشم و از يكسو بشاه كسرى ميرسد گراميترين فرزندى است كه بدو بازوبند بسته‏اند.

محمدعلى اردكانى, تحفة الأولياء( ترجمه أصول كافى) - جلد ۲, ۶۰۳

حسين بن حسن حسنى رحمه الله و على بن محمد بن عبداللَّه هر دو روايت كرده‏اند، از ابراهيم بن اسحاق احْمر، از عبدالرّحمان بن عبداللَّه خزاعى، از نصر بن مُزاحم، از عمرو بن شمر، از جابر، از امام محمد باقر عليه السلام كه فرمود: «چون دختر يزدجرد به نزد عمر آمد، همه دختران باكره‏اى كه در مدينه بودند، به جهت تماشاى او بر در و بام دويدند، و چون داخل مسجد مدينه گرديد، مسجد از نورِ روى او روشن شد. چون عمر به جانب او نظر كرد، روى خود را پوشيد و گفت: اوف بى روز بادا هُرمز (يعنى: زندگى بر هرمز حرام باشد كه فرزندش اسير تو گردد، و تو خواسته باشى كه او را ببينى). عمر گفت كه: آيا اين دختر مرا دشنام مى‏دهد؟ و خواست كه او را اذيّت كند، امير المؤمنين عليه السلام به عمر فرمود كه: تو را نمى‏رسد كه با او اين نوع سلوك كنى، و او را اذيّت رسانى. او را مخيّر گردان كه مردى از مسلمانان را اختيار كند، و او را در عوض حصّه‏اى كه از غنيمت دارد، حساب كن. پس عمر او را مخيّر گردانيد و چون مخيّر شد، آمد تا دست خود را بر سر حضرت امام حسين عليه السلام گذاشت، امير المؤمنين عليه السلام فرمود كه: نام تو چيست؟ عرض كرد كه: جهان شاه (يعنى: پادشاه جهان) فرمود: بلكه تو شهر بانويه‏اى (يعنى: بانوى شهر خودى). بعد از آن، به امام حسين عليه السلام فرمود كه: يا ابا عبداللَّه، البته از براى تو از اين دختر فرزندى متولّد خواهد شد كه بهترين اهل زمين باشد. بعد از آن حضرت على بن الحسين عليه السلام را زاييد و على بن الحسين را ابن الخيرتين مى‏گفتند (يعنى: پسر دو برگزيده) پس برگزيده خدا از سلسله عرب هاشم است و از عجم فارس».