النساء ٧١
| کپی متن آیه |
|---|
| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَکُمْ فَانْفِرُوا ثُبَاتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً |
ترجمه
| النساء ٧٠ | آیه ٧١ | النساء ٧٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«حِذْر»: احتیاط. آماده باش. سلاح و ابزار. «إِنفِرُوا»: بیرون روید. «ثُبَات»: جمع مؤنّث سالم ثُبَة از ماده (ثَبْی)، دسته‌ها، گروهها. حال ضمیر (و) در (إِنفِرُوا) اوّل است. «جَمِیعاً»: همگی، حال ضمیر (و) در (إِنفِرُوا) دوم است.
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً «71»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! (در برابر دشمن هوشيار باشيد و به علامت آمادگى) سلاح خود را برداريد، پس به صورت دسته‌هاى پراكنده و نامنظّم يا همه با هم بسوى دشمن حركت كنيد.
جلد 2 - صفحه 103
نکته ها
در آيه‌ى پيشين، اطاعت از خدا ورهبرى معصوم و حاكميّت پيامبر، و در اين آيه، ضرورت هوشيارى و آمادگى رزمى براى امّت اسلامى و رهبرى حقّ مطرح است.
«حَذَرَ»، به معناى بيدارى، آماده باش و وسيله دفاع است. «ثُباتٍ»، جمع «ثُبه»، به دسته‌هاى پراكنده (شامل گروه‌هاى پارتيزانى كه دشمن را گيج و تمركز فكرى او را سلب مى‌كند) مى‌گويند.
مسلمانان بايد مرزهاى كشور خود را حفظ كنند. عمل به اين آيه، رمز عزّت و غفلت از آن، رمز سقوط و شكست مسلمانان مى‌باشد.
پیام ها
1- مسلمانان بايد در هر حال آماده و بيدار باشند، و از طرحها، نفرات، نوع اسلحه، روحيّه، همكارى داخلى و خارجى دشمنان آگاه باشند و متناسب با آنها طرح بريزند و عمل كنند. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ»
2- آمادگى رزمى در سايه ايمان ارزش دارد. «الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ»
3- مسلمانان بايد بسيج شوند. «انْفِرُوا جَمِيعاً»
4- مسلمانان بايد از تاكتيك‌هاى مختلف، براى مقابله با دشمن استفاده كنند.
«ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً»
5- شيوه بسيج و مبارزه را خودتان تعيين كنيد. «ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً (71)
بعد از ذكر احوال اهل ايمان، ايشان را به مجاهده كافران و تهيأ براى قتال آنها مى‌فرمايد:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خُذُوا حِذْرَكُمْ:
فرا گيريد سلاح خود را، و تسميه سلاح به حذر، جهت آنست كه به سلاح از اعدا حذر مى‌كنند. و گويند: حذر ملكه است در دفع ضرر اعداء. «طبرسى» گويد: قول اول احق و اوفق به كلام عرب، و مروى از حضرت باقر عليه السّلام مى‌باشد، يعنى مستعد حرب شده اخذ سلاح آن نمائيد تا به آن از شر اعدا حذر نموده مظفر و منصور شويد. «1» فَانْفِرُوا ثُباتٍ: پس بيرون رويد به قتال ايشان، در حالتى كه جماعتى متفرق باشيد، هر فرقه‌اى به جهتى و طرفى، أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً: يا بيرون رويد در حالتى كه مجتمع باشيد، يعنى با هيئت مجموعى متوجه جهاد اعداء شويد. و اين تخيير بر سبيل مصلحت است، يعنى تابع مصلحت باشيد، در افتراق و اجتماع. از امام محمد باقر عليه السّلام روايت است كه مراد به ثبات سرايا و جميع، عساكر است. «2» آيه شريفه متضمن حث است بر
«1» مدرك ياد شده.
«2» مدرك ياد شده.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 501
استعداد جهاد و ايجاب نفور، به جانب اهل كفر و عناد به قصد جهاد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً (71)
ترجمه
اى آنانكه ايمان آورديد بگيريد سلاحتان را پس كوچ كنيد دسته دسته يا كوچ كنيد تمامى.
تفسير
در مجمع از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه بگيريد اسلحه خود را و اينكه نام اسلحه حذر شده است براى آنستكه بوسيله سلاح از محذور پرهيز ميشود و ثبات دسته‌هاى لشگرند و عسكر تمام آنها است حقير عرض ميكنم معنى ظاهر آيه واضح است كه اسلحه بپوشيد و بجهاد برويد ولى ممكن است استفاده شود كه مهيّا و آماده كار باشيد و رو بخدا رويد و در هر عمل خيرى قبلا تهيه اسباب آنرا نمائيد خواه عملى باشد كه شركت تمام مسلمين در آن لازم خواه اقدام بعض در انجام آن كافى باشد و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذرَكُم فَانفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انفِرُوا جَمِيعاً (71)
اي كساني که اظهار ميكنيد که ما ايمان آورديم بگيريد آنچه از اسلحه براي حفظ از دشمنان لازم است و حركت و كوچ كنيد براي جهاد دسته دسته و فرقه فرقه هر كدام بيك طرف يا باجتماع بيك جبهه هر كدام که صلاح است.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا و لو ظاهر اينکه جمله اينست که ايمان آورده‌ايد لكن بقرينه آيه بعد مراد همين اظهار ايمان است.
خُذُوا حِذرَكُم حذر بكسر حا و سكون ذال و حذر بفتح حا و فتح ذال
جلد 5 - صفحه 132
بيك معني است مثل: مثل و مثل و اذن و اذن و دو لغت است و مراد آلات و اسبابيست که جلوگيري كند از آسيب دشمن مثل زره و كلاه خود و سپر و امثال اينها در مقابل آلات حرب مثل شمشير و تير و نيزه و عمود و طبرزين و امثال آنها و مجاهدين بهر دو قسم محتاج هستند.
فَانفِرُوا نفر بجهاد است و رفتن در جبهه جنگ (ثبات) بمعني جماعات جمع ثبة است و اصل آن ثبية بوده بدليل تصغير ثبيت يعني جماعه جماعة.
أَوِ انفِرُوا جَمِيعاً اينکه ترديد نه براي تخيير است که مخير هستند جماعة جماعة در جبهه باشند يا جميعا بلكه بموجب اقتضاء مختلف ميشود، يك وقت مقتضي است که اطراف دشمن را احاطه كنند يك دسته مقابل، يك دسته خلف، يك دسته در طرف يمين، يك دسته در طرف يسار دشمن. يك موقع مقتضي است که تماما يك طرف مقابل دشمن بايستند.
و در خبر است از حضرت باقر عليه السّلام فرمود (ثبات) راجع بسراياست و (جميع) راجع بعسكر است و ظاهرا مراد اينکه باشد که عسكر مقابل دشمن جهاد كنند و جنگ نمايند و سرايا اطراف دشمن را داشته باشند که فرار نكنند يا از طرف ديگر حمله ننمايند.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
روایات و احادیث
۱- وجوب حمل سلاح و ادوات جنگى و کوچ جمعى و یا گروه گروه، براى دفاع و نبرد (یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا ثبات او انفروا جمیعاً) «حذر» به چیزى گفته مى شود که انسان آن را براى حفظ امنیت در مقابل خطرات به کار مى گیرد ; همانند سلاحهاى جنگى و غیره. و «ثبات»، جمع «ثبة»، به معناى دسته و گروه است. برداشت فوق را فرمایش امام باقر (ع) تأیید مى کند که درباره آیه فوق فرمود: خذوا سلاحکم ... الثبات السّرایا و الجمیع العسکر.[۱]
۲- آمادگى نظامى و دشمن شناسى، از وظایف اهل ایمان (یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا ثبات او انفروا جمیعاً) کوچ گروهى یا دسته جمعى، بعد از بررسى کیفیت مقابله با دشمن انتخاب مى شود. و لازمه آن شناسایى دشمن، قبل از رویارویى با اوست.
۳- لزوم برپایى تشکیلاتى براى آماده سازى نیروهاى نظامى و بسیج آنان (یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا ثبات او انفروا جمیعاً) فرمان خداوند به بسیج نیروهاى نظامى، فرع بر پذیرش تشکیلاتى است که در شأنش بسیج نیروست.
۴- لزوم آمادگى کامل نیروهاى رزمنده، قبل از حرکت به سوى نبرد با دشمن (یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا) عطف «انفروا» با فاى عاطفه، دلالت بر این معنا دارد که اوّل باید آماده شوید (خذوا حذرکم)، و آنگاه به سوى دشمن بسیج شوید.
۵- مجاهدان راه خدا، همنشین با پیامبران، صدّیقان، شاهدان و صالحان (فاولئک مع الذین انعم اللّه علیهم ... یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم)
۶- آمادگى نظامى و حرکت براى جهاد، نشانه اطاعت کامل از خدا و رسول (ص) (و من یطع اللّه و الرّسول ... یا ایّها الّذین امنوا خذوا حذرکم فانفروا) ذکر مسأله جهاد پس از بیان لزوم اطاعت از خدا و رسول (ص)، اشاره به اهمّ موارد اطاعت از خدا و رسول (ص) دارد.
۷- تعیین تاکتیک و کیفیّت نبرد، در اختیار مؤمنان رزمنده (فانفروا ثبات او انفروا جمیعاً) تعیین نکردن نحوه بسیج و حرکت به سوى دشمن، براى رساندن این معناست که شیوه و تاکتیک مبارزه با دشمنان دین به انتخاب و صلاحدید خود مؤمنان است.
موضوعات مرتبط
- آمادگى نظامى:۲، ۶ اهمیّت آمادگى نظامى ۲، ۶ ۳، ۴
- احکام:۱، ۴
- انبیا: همنشینى با انبیا ۵
- جنگ: احکام جنگ ۱، ۴ ; تاکتیک در جنگ ۷
- خدا: اطاعت از خدا ۶
- دشمنخشناسى:۲
- دفاع: احکام دفاع ۱
- صالحان: همنشینى با صالحان ۵
- صدیقان: همنشینى با صدیقان ۵
- گواهان: همنشینى با گواهان ۵
- مجاهدان: اختیارات مجاهدان ۷ ; فضایل مجاهدان ۵
- محمّد (ص): اطاعت از محمّد (ص) ۶
- مؤمنان: مسؤولیت مؤمنان ۲
- واجبات:۱
منابع
- ↑ تفسیر تبیان، ج ۳، ص ۲۵۳ ; مجمع البیان، ج ۳- ، ص ۱۱۲ ; نورالثقلین، ج ۱، ص ۵۱۶، ح ۳۹۶، ۳۹۷.
